Het coldcaseteam meldde in zijn rapport aan mr. Aben dat veel zaken in het onderzoek van destijds niet klopten. Ze noemden ‘niet betrouwbare’ processen-verbaal en hadden ook in het politiejournaal (het verslag waarin alle handelingen van de recherche worden vastgelegd) diverse tekortkomingen geconstateerd. Er ontbreken vijf mutaties ‘in een cruciale fase’ van het onderzoek en concluderen: ‘Ofwel de mutaties zijn op vijf plekken verkeerd doorgenummerd, of ze hebben nooit bestaan, of ze zijn actief verwijderd’, concludeert het coldcaseteam. ‘Het is niet vast te stellen of dat laatste opzettelijk is gebeurd.’

Wanneer je dit zo leest (artikel van Wil Thijssen in de Volkskrant) vraag je je af wat er aan de hand is.
Dus werd het Tactisch Journaal erbij gehaald en de mutaties en pagina’s nader onderzocht.

Voordat we dat doen, beantwoorden we eerst de vraag of tekortkomingen in het Tactisch Journaal ernstig zijn. Als er sprake zou zijn van opzettelijke manipulatie is het antwoord evident. Maar ook in het geval van slordigheden is dat een tekortkoming met mogelijk ernstige gevolgen. Regelmatig zal in zo’n politiejournaal worden teruggebladerd. Ontbrekende gegevens zijn dan lastig. Bovendien, en dat moet ook worden opgemerkt, zijn de mutaties heel vaak in erbarmelijk Nederlands geschreven. Dat is nog tot daaraan toe, maar de formuleringen zijn ook veelal niet eenduidig en dat is ernstig.

Laten we nu het Tactisch Journaal even in detail bekijken.

Op p.97 begint mutatie 301, dan volgt p.96 waarop mutatie 298, dan p.98 waar mutatie 301 wordt vervolgd, etc. Zelf na nauwkeurig bestuderen wordt niet duidelijk hoe deze vreemde volgorde tot stand is gekomen.

Op p.131 ontbreekt mutatie 455 na mutatie 454 en is niet meer terug te vinden.

Op p.139 ontbreekt mutatie 481 na mutatie 480 en is niet meer terug te vinden. Bovendien is het opmerkelijk dat mutatie 482 op tijdstip 1200 is gemaakt en mutatie 481 op tijdstip 1250.

Op een niet genummerde pagina ontbreken 773 t/m 777 na mutatie 772 en zijn niet meer terug te vinden.

Op p.211 ontbreekt mutatie 788 na mutatie 789 en is niet meer terug te vinden.

Op p.235 ontbreekt mutatie 890 na mutatie 889 en is niet meer terug te vinden.

p.279 ontbreekt.

Op p.278 en verder ontbreken mutaties 1075 t/m 1079 en die zijn niet meer terug te vinden (misschien op de ontbrekende p.279)?

Op p.288 treffen we twee verschillende mutaties 1131 aan.

p.31 ontbreekt.

p.96 en p,97 staan in de verkeerde volgorde.

p.202 niet genummerd.

p.204 t/m 206 niet genummerd

p.208, 209 ontbreken

Alles bij elkaar is het nog een hele lijst. Heel logisch dat het CCT zich zorgen maakte.

Op 8 september 2022 verscheen in NRC het artikel Forensisch echtpaar Eikelenboom zat er wel vaker naast. Wanneer je dit leest lopen de rillingen je over de rug.

Hierna een aantal passages uit dat artikel die het werk van Richard Eikelenboom en zijn echtgenote Selma Eikelenboom-Schieveld (met wie hij veel forensisch onderzoek doet) kenmerken.

Opnieuw besteden we aandacht aan Eikelenboom omdat zijn omstreden onderzoek in de Deventer moordzaak het fundament vormde van Louwes’ veroordeling door het Hof Den Bosch.
Nog even voor alle duidelijkheid, Richard is een (bloed)sporenonderzoeker en geen DNA-deskundige, zoals hij zichzelf graag presenteert. Niettemin werd hij in de Deventer moordzaak wel als zodanig naar voren geschoven. (Om die reden werd hij in 2016 in de USA door een rechter niet als DNA-deskundige tot een proces toegelaten.)

Het volgende fragment over zijn deskundigheid is verontrustend:
Om ervoor te zorgen dat deskundigen in een rechtszaal ook écht deskundig zijn, is in 2010 een register ingesteld: het Nederlands Register Gerechtelijk Deskundigen. Ook Richard Eikelenboom probeerde in het register te komen. Maar toen er van de beoordelingscommissie kritische vragen kwamen over zijn eerdere rapporten, trok hij zich terug uit de procedure, zegt rechtspsycholoog Peter van Koppen die destijds in het bestuur van het register zat. „We hadden toen een aantal normale vragen, maar dat leverde een grote rel op met Richard. Hij heeft zich toen met veel poeha teruggetrokken.”
„Richard moest ineens een examen doen”, stelt Selma Eikelenboom daarover. „Gezien de ervaring die hij had met ‘examens’ heeft hij afgezien van registratie.”

Zijn onderzoek wordt (te) vaak als niet deskundig terzijde geschoven, getuigen deze fragmenten.

… in Nederlandse rechtszalen worden hun onderzoeken geregeld terzijde geschoven … rechters en raadsheren noemen de onderzoeken van IFS (Independent Forensic Services van Richard en Selma Eikelenboom) onder meer „zeer speculatief”, „hypothetisch van aard” of gebaseerd op „onjuiste feiten”.

In de Rosmalense flatmoord was het hof zeer kritisch op hun rapporten (van Richard en Selma), die uitgingen van verkeerde aannames en interpretaties, bovendien hadden de onderzoekers volgens het hof een aantal zaken niet openlijk verteld. En sprak de verdachte vrij.

In de zaak Everink (de tennisleraar): … De inhoud van hun rapport (er zou sprake zijn geweest van een ontvoering en diverse daders) deugt evenmin, vindt de rechter. De conclusie dat er meerdere daders in het spel zijn, is gebaseerd op „diverse niet-onderbouwde aannames”. 

Ook in de zaak tegen een man uit Reusel die in 2011 zijn vrouw neersteekt, wordt IFS ingeschakeld door de verdediging. Er rolt een rapport uit dat de verdachte vrijpleit: de neergestoken vrouw zou alles zelf in scène hebben gezet. Haar steekwonden zouden slechts „oppervlakkige snijwonden” zijn, die ze zichzelf zou hebben toegebracht. Waar IFS dat op baseerde? Een aantal foto’s en het dossier. Terwijl de artsen in het ziekenhuis toch echt steekwonden hadden gezien, en een forensisch arts de gewonde vrouw na afloop nog eens onderzocht.
… En al het bloed waarin de vrouw werd gevonden? Dat zou ze daar zelf hebben neergelegd. Misschien was het wel menstruatiebloed of kippenbloed, opperde IFS. Uit extra onderzoeken bleek niets van dat alles …

Forensisch patholoog Frank van de Goot is een deskundige die aan hun rapportages twijfelde. „En dat is in wel meer zaken het geval geweest, helaas”, zegt hij. „Ik heb conclusies van ze voorbij zien komen die veel te ver gaan, zonder goede onderbouwing”.

Selma Eikelenboom kwam ook diverse keren met opvallende conclusies maar zij speelde geen rol in de Deventer moordzaak en we laten haar daarom verder onbesproken.

Hoe komt het toch dat Richard Eikelenboom zo vaak met verrassende maar omstreden onderzoeken voor de dag komt? Resultaten die vaak haaks staan op die van andere onderzoeken en die bijna even vaak door rechtsheren of rechters worden geweigerd? Heeft het te maken met zijn MBO-achtergrond omdat hij in een interview aangaf dat hij de enige was die met een MBO-diploma zelfstandig bij het NFI werkte en met opvallende resultaten wilde aantonen dat hij in forensisch onderzoek wel degelijk meetelt? Komt het door zijn surplus aan geldingsdrang?

Maar we zijn geen psychologen. Wat wel telt is dat met name Louwes veel nadeel heeft ondervonden van Richard Eikelenboom.

Wanneer het herzieningsverzoek van mr. Knoops tot een verwijzing leidt, zal de rol van Eikelenboom ongetwijfeld uitgebreid door een hof worden besproken.

Ondertussen lijkt Eikelenboom van de aardbodem verdwenen.

Een verzoek tot herziening in de Deventer moordzaak ligt momenteel ter beoordeling bij de Hoge Raad. Louwes’ advocaat mr. Knoops heeft zijn uiterste best gedaan een of meer nova aan te tonen op grond waarvan ons hoogste rechtscollege deze zaak zal kunnen verwijzen naar een van de gerechtshoven.
Helaas zijn er ook nogal wat bijzonderheden in deze zaak die mogelijk weliswaar geen novum zijn – de rechter was er immers mee bekend – maar waarvan het onvoorstelbaar is dat eerdere rechters er geen of onvoldoende aandacht voor hadden.
De eerste schande in een serie.

Schande 1: Geen tijdstip van overlijden vastgesteld
De schouwarts heeft geen tijdstip van overlijden kunnen vaststellen terwijl het zeer gebruikelijk is dat dit wel wordt gedaan. Nu dit is nagelaten, komen mogelijke alibi’s op losse schroeven te staan. Zou de schouwarts bijvoorbeeld hebben kunnen vaststellen dat de moord op vrijdagavond was gepleegd (waarvan ook sprake is geweest), dan zou Louwes een alibi hebben gehad maar hij niet alleen. Nu werd er door het OM op grond van dubieuze stille getuigen een slag naar het tijdstip geslagen met alle gevolgen van dien.
Mogelijk kan dit incident niet als een novum worden aangevoerd, maar een schande is het wel, met grote gevolgen voor Louwes.

Opnieuw raakte DNA-deskundige Richard Eikelenboom (eigenlijk sporenonderzoeker) in opspraak. Nu weer in de zogeheten Oostvoornse kofferbakmoord. In hoger beroep werd onlangs een verdachte vrijgesproken omdat volgens het hof het DNA-bewijs van Eikelenboom niet deugde. Eerder werd een verdachte om dezelfde reden vrijgesproken in een herzieningsverzoek in de Rosmalense flatmoord. Omdat Eikelenboom ook in de Deventer moordzaak een omstreden rol speelde, wordt op deze plaats aandacht aan hem en zijn werkwijze besteed.

Op 1 november 2022 verscheen in de NRC een uitgebreid artikel waarin Eikelenboom en zijn bureau Independent Forensic Services (IFS) onder de loep werd genomen. Een aantal opmerkingen en fragmenten springt eruit.

1. Eikelenboom gebruikte in deze Oostvoornse kofferbakmoord een DNA-techniek die niet was gevalideerd en bovendien kon het resultaat van het onderzoek niet worden gereproduceerd door andere laboratoria. Zeker het laatste aspect is dodelijk voor elk onderzoek. “Als resultaten niet kunnen worden gereproduceerd, hoe betrouwbaar is het resultaat dan helemaal?” vraagt Prof. Kloosterman zich in het NRC-artikel af. Hij was jarenlang de vaste DNA-rapporteur van het NFI, en hij geeft gelijk zelf het antwoord op zijn vraag: “Niet”. 
2. Eikelenboom had al reputatieschade opgelopen bij de Rosmalense flatmoord waarin zijn onderzoek door het hof en eerder ook door advocaat-generaal mr. Aben ernstig werd bekritiseerd.
3. Het OM was in die tijd (2005 en later) op de hoogte van de kritiek op de kwaliteit van IFS en heeft parketten in het hele land hierop gewezen. Dit strookt met de klacht van Eikelenboom dat zijn bureau na 2005 geleidelijk steeds minder opdrachten kreeg en daarom naar Colorado in de USA verhuisde. Zijn verklaring was dat geen concurrentie van het NFI werd geduld.
4. Veel deskundigen hebben ernstige kritiek geuit op de werkwijze van Eikelenboom in de Oostvoornse kofferbakmoord (geen validatie, niet reproduceerbaar, niet voldoende terughoudendheid bij de interpretatie van de resultaten).
5. Het hof dat de Oostvoornse kofferbakmoord moest berechten kon door al deze fouten niet tot een veroordeling komen, tot groot verdriet van de nabestaanden van het slachtoffer. Misschien werd door het broddelwerk van Eikelenboom een dader vrijgesproken.
6. Het is veelzeggend dat Eikelenboom niet wil reageren op vragen van NRC.

We zouden door de laakbare handelwijze in de Rosmalense flatmoord en nu weer in de Oostvoornse kofferbakmoord bijna vergeten dat diezelfde Eikelenboom ook een cruciale rol speelde in de Deventer moordzaak. Bij de veroordeling werd zwaar geleund op zijn DNA-onderzoek. Veel deskundigen hadden en hebben nog steeds flinke kritiek op de onderzoeksresultaten die later door hem op branieachtige wijze van commentaar werden voorzien: “Als iemand anders dan Louwes het gedaan heeft, dan deed diegene dat in een maanpak“, zie een eerdere blog. Een les uit dit alles zou zijn dat branieschoppers niet zulk verantwoordelijk werk moet worden toevertrouwd.

Mogelijk wordt het herzieningsverzoek in de Deventer moordzaak gehonoreerd en dan zijn we benieuwd wat van Eikelenbooms DNA-onderzoek overeind blijft.

Het zal niet vaak voorkomen dat een advocaat-generaal zo hard uithaalt naar een deskundige. In de zaak die de Rosmalense flatmoord is gaan heten, deed zij ongekend harde uitspraken over de forensisch onderzoekers Richard Eikelenboom en zijn vrouw Selma Eikelenboom-Schieveld.

We zullen op deze zaak zelf niet verder ingaan. Eén schrijnende zaak, de Deventer moordzaak, is de redactie al meer dan genoeg. De aanleiding om toch een paar woorden aan de flatmoord te wijden is de rol die het forensisch echtpaar hierin heeft gespeeld. Voor wie meer over de zaak en de herziening wil weten is het voortreffelijke artikel van Wil Thijssen in de Volkskrant voldoende.

Richard Eikelenboom heeft ook in de Deventer moordzaak een belangrijke maar omstreden rol gespeeld. Zijn conclusies als deskundige hebben in sterke mate bijgedragen aan de definitieve veroordeling van Louwes. Vele andere deskundigen waren het niet met hem eens. Voor meer informatie over de rol van Eikelenboom in de Deventer moordzaak is het de moeite waard de artikelen op deemzet.nl te lezen: artikel 1 en artikel 2.

Maar nu blijkt dat zijn onderzoek in de flatmoord eveneens omstreden is, en wel zodanig dat de advocaat-generaal zijn conclusies als vergezochte redenatie en te stellig kwalificeert.

Wil Thijssen vat dit in haar artikel als volgt samen.

Rob B. werd in 2004 en na hoger beroep in 2008 opnieuw veroordeeld op basis van rapporten van twee forensisch onderzoekers, Richard Eikelenboom en Selma Eikelenboom-Schieveld. Eikelenboom concludeerde dat de – relatief geringe – bloedspetters op de broek en schoenen van Rob B. erop duiden dat hij de dader is. Omdat het om een slagaderlijke bloeding ging en de bloedspetters op een niet logische plek op B.’s broek zaten, zou zijn broek ‘gedraaid’ om zijn been hebben gezeten.

Volgens de advocaat-generaal heeft deze onderzoeker in zijn ‘vergezochte’ conclusie belangrijke informatie genegeerd, zoals een loslopend hondje op de plaats delict en het feit dat Rob B. enkele keren in de nauwe ruimte over het lichaam is gestapt toen hij 112 belde.

Zijn echtgenote Selma Eikelenboom-Schieveld krijgt er ook ongenadig van langs.

Eikelenboom-Schieveld blijkt het lichaam zelf niet te hebben onderzocht. Zij concludeert ‘op basis van literatuur‘ dat de snijwond in de hals niet past bij zelfdoding. ‘Deze literatuur vermeldt zij niet en kan ook niet worden gevonden‘, stelt de advocaat-generaal. ‘Er is wel literatuur waaruit blijkt dat zo’n wond wel degelijk mogelijk is bij zelfdoding.’

Dit is nogal wat. ‘niet zelf onderzocht’, ‘op basis van literatuur’ die niet bestaat, en andere literatuur die het tegenovergestelde meldt. Het gaat hier over iemand die als deskundige is opgetreden in een belangrijke rechtszaak. Het gaat hier over moord en langdurige vrijheidsstraffen.

Het kan haast niet anders dan dat de uitspraken van de advocaat-generaal over de rol van Richard Eikelenboom in de flatmoord, samen met de eerdere forse kritiek over zijn rol in de Deventer moordzaak ook consequenties krijgen voor de laatste zaak. Wat voor waarde moet je immers toekennen aan een deskundige wiens deskundigheid zo wordt betwist?

Overigens staat Eikelenboom ook op andere wijze ter discussie. Zo werd hij in 2016 door een Amerikaanse rechter niet toegelaten als deskundige, wordt de website van zijn bedrijf op een enkele post na al jaren niet meer onderhouden en is van enige andere activiteit van hem op internet niets te bespeuren. Wel trad hij in de tv-serie over de Arnhemse villamoord onverwacht op als ballistisch deskundige.

Overigens is ook op deze website ruimschoots aandacht besteed aan Richard Eikelenboom, onder andere wat minister Yeşilgöz van Justitie en Veiligheid over hem schreef.

De Volkskrant publiceerde op 27 juni 2022 een paar artikelen over het rapport van het coldcaseteam dat voor mr. Aben onderzoek had gedaan in de Deventer moordzaak. Het onderzoek bevatte schokkende onthullingen, vervalsingen, tunnelvisie, blunders. Een passage over een tas viel hierdoor minder op.

Het gaat over de volgende zinnen.

Opvallend is dat in de woonkamer een tas aan een stoel hangt die, gezien de stijl van de tas, niet lijkt te passen bij haar (kleding)stijl, schrijven de onderzoekers. Daarom had die tas moeten worden veiliggesteld, maar dat is niet gebeurd.

Een soortgelijke tas kan worden gevonden op internet.

Volgens het coldcaseteam past een dergelijke tas niet bij de (kleding)stijl van mevrouw Wittenberg. Zij was een behoudende vrouw van in de zestig en altijd keurig als dame gekleed. Het ligt dus niet erg voor de hand dat zij zo’n ietwat frivole tas zelf heeft gekocht of gekregen. Geen vreemde gedachte dus maar het blijft speculeren.

Dat de onderzoekers van mening zijn dat de tas had moeten worden veiliggesteld, is niet verrassend. Het is teleurstellend dat dit niet is gebeurd. Maar ronduit schokkend is het dat van deze tas helemaal niets bekend is, op bovenstaande partiële foto na.

In mutatie 081 van het Tactisch Journaal (27 september 1999) wordt verslag gedaan van de schouw die de politie van de woning heeft gedaan, samen met de huishoudelijke hulp. Zij kende het huis van binnen en buiten en zou de politie nuttige informatie kunnen verschaffen, zo was de gedachte. Over allerlei zaken heeft zij opmerkingen gemaakt, maar over de betreffende tas is in het Tactisch Journaal of in de processen verbaal van haar verhoren geen woord terug te vinden.

De politie had haar kunnen vragen of de betreffende tas van mevrouw Wittenberg was geweest of haar bekend voorkwam. Niets van dat alles. Ook is niets bekend over de eventuele inhoud van de tas.

Nu, 24 jaar later, is de kans dat iemand de tas nog herkent minimaal.

Jammer.

Onlangs kreeg de redactie een verhoor in Denver (US) uit 2016 onder ogen waarin een Amerikaanse aanklager in een moordzaak betwijfelt of Richard Eikelenboom een DNA-expert is.

We kennen Eikelenboom uit de Deventer Moordzaak. Hij trad hierin op als DNA-deskundige en speelde in 2003/2004 een prominente rol bij de veroordeling van Ernest Louwes. Zijn werkwijze en conclusies in die tijd zijn omstreden. In de website deemzet.nl kan men hierover veel lezen.

Na afloop van het kritische verhoor in de rechtbank waarin ook persoonlijke details over Eikelenboom uitgebreid aan bod komen, besluit de rechter hem niet als DNA-expert tot het proces toe te laten.

Dit gebeurt niet lichtvaardig. De af en toe zeer kritische vragen van de aanklager aan Eikelenboom tellen bijna 32 pagina’s. Zo houdt de aanklager Eikelenboom voor dat hij twee keer is gezakt voor bekwaamheidsexamens, in 2011 en 2012.

Well, Mr. Eikelenboom, you’re saying that you moved all your testing facilities elsewhere, when, in reality, you were failing proficiency tests in 2011 and 2012; isn’t that correct — and I reference the testimony that was taken in the David Camm trial.

Ook valt de aanklager erover dat Eikelenbooms bedrijf Independent Forensic Services (IFS) niet geaccrediteerd is, hoewel Eikelenboom bij een eerdere gelegenheid – al in 2006 – had gesteld dat de accreditatie een kwestie van maanden was. Dit levert een gênante situatie op.

Question. And you have not received ASCLD accreditation; is that correct?
Answer. Not yet.
Question. And you testified in this very courtroom, as recently as August 12th of 2016, and I quote: We expect it in a couple days?
Answer. Yes. And we’re still hoping it — I actually hoped to get it today, but it’s kind of a bureaucratic organization.
…
Question. And you’ve been hoping for that accreditation since you testified in an El Paso County case in 2006; isn’t that correct? You testified then that you were hoping for accreditation, and in 2006 you thought that it may take 12 to 18 months — and the page cite for that is 118 — and it still hasn’t arrived, has it, Mr. Eikelenboom? That’s a yes-or-no question, sir.

Answer. No.

Waarop de aanklager Eikelenboom niet als DNA-expert gekwalificeerd acht en aan de rechter vraagt hem als zodanig van het proces uit te sluiten. Wat vervolgens ook gebeurt.

De redactie wilde op de website ifscolorado.com van Independent Forensic Services een eventueel weerwoord van Eikelenboom lezen. Het gaat immers om een belangrijke kwestie. Dit is niet gelukt omdat de website niet meer bereikbaar is.

De blouse die mevrouw Wittenberg droeg tijdens de moord is op de plaats delict in 1999 gefotografeerd maar ook jaren later in 2003. De verschillen zijn meer dan opmerkelijk.

Waar komen al die nieuwe vlekken vandaan?

Door contaminatie, bijvoorbeeld door onprofessionele behandeling. Bij het inpakken, tijdens het transport. Voorschriften zijn heel streng, maar daar hadden de politiemensen in 1999 geen boodschap aan.

Sterker nog. De blouse is zelfs een tijdlang zoek geweest.

Wat dat voor consequenties wordt haarfijn uitgelegd op de website deemzet.nl.

Bij een groot aantal geruchtmakende rechtszaken is nogal wat misgegaan. En nu dus bij de Deventer Moordzaak. Tijdens het verloop van de zaak werden veel fouten gemaakt, zelfs blunders. Is dit een topje van de ijsberg?

De Deventer Moordzaak is de laatste 22 jaar grondig onderzocht. Nee, niet door politie en Openbaar Ministerie. Die hebben er vanaf het allereerste begin een potje van gemaakt.

Wie hebben hun werk dan wel goed gedaan?

Stan de Jong beet in 2003 het spits af met een boek waar zijn vele twijfels vanaf sprongen.

In 2005 verscheen Maurice de Hond op het toneel en het onderzoek in de Deventer Moordzaak werd toen pas echt serieus aangepakt.

Hij wist veel deskundigen te mobiliseren; oud-politiemensen die PV’s kunnen lezen als een jongensboek, forensisch specialisten, textieldeskundigen die vouwen in de blouse konden ‘lezen’, en vele anderen. Lees hun resultaten nog maar eens rustig na op de omvangrijke website geenonschuldigenvast.nl.

De Hond zelf liet zich evenmin onbetuigd. Aan wie het maar horen wilde, gaf hij zijn kritische en gedegen commentaar op het onderzoek van politie, NFI en OM. En dat ging niet geruisloos. Zijn enthousiasme kostte hem zelfs een veroordeling.

Een paar jaar later (2009) verscheen het boek De Deventer moordzaak, het complot ontrafeld (herdruk 2020) van onderzoeksjournalist Bas Haan. Ondanks zijn ongetwijfeld goede bedoelingen, bevat het boek teveel fouten en tekortkomingen om als onderzoek serieus te worden genomen.

Prof. Ton Derksen daarentegen maakte in 2011 zijn reputatie meer dan waar met het boek Leugens over Louwes. Een degelijk werk dat veel verantwoord onderzoek bevat, met vele na te trekken voetnoten en pagina’s lang wetenschappelijke referenties. Dat is pas onderzoek.

Hij onderzocht nauwgezet het bestaan van de file op de A28 die in het verweer van Louwes zo’n grote rol speelde. Hij verifieerde uitspraken van het OM en kwam met schokkende resultaten (de leugenbox). Ook Het Telefoontje werd uitgebreid behandeld en – last but not least – hij besteedde eveneens uitgebreid aandacht aan de gevonden DNA-sporen. Na het boek van Haan een verademing.

Ondertussen verscheen nog een onderzoeker op het toneel, de auteur (een chemicus) van de website deemzet.nl. De site heeft zich de afgelopen tien jaar ontwikkeld tot Vraagbaak van de Deventer Moordzaak.

Hij gaat in detail in op de diverse onderdelen van de zaak en zijn onderzoek naar de werking van de mobiele telefonie in 1999, de post mortem verschijnselen en DNA is indrukwekkend.

Hij onderzocht de werking van het mobiele netwerk in 1999 en toonde aan dat Louwes wel degelijk vanaf de A28 naar Deventer heeft kunnen bellen, wat jaren later door TNO werd bevestigd. Jarenlang had het OM echter het tegendeel beweerd. Oeps.

Zijn analyse van de post mortemverschijnselen van het slachtoffer maakte duidelijk dat de moord zeer waarschijnlijk niet op donderdag- maar op vrijdagavond was gepleegd. Een commissie van forensisch experts was het daarmee eens wat in 2014 in een proces verbaal werd vastgelegd. Sindsdien is van het OM niets meer vernomen. Oeps.

Tenslotte toonde hij aan dat Louwes’ DNA-sporen geen gewelddadige oorsprong hadden maar hoogstwaarschijnlijk speeksel betroffen dat bij zijn bezoek op donderdagmorgen was overgedragen.

Zijn resultaten brachten het Adviescollege afgeronde strafzaken (ACAS) ertoe mr. Aben te adviseren een herzieningsonderzoek te beginnen. Dat is niet mis.

Al deze onderzoeken tonen de vele fouten en soms ronduit blunders aan die in een belangrijke rechtszaak als de Deventer Moordzaak door politie, OM, NFI en raadsheren zijn gemaakt. Dat is behoorlijk verontrustend.

Bij de Deventer Moordzaak zijn deze aan het licht gekomen doordat vele professionals zich als vrijwilligers in de zaak hebben verdiept. Doordat zoveel diepgravend onderzoek is gedaan. Maar dat is natuurlijk niet bij elke moordzaak het geval.

Het is een verontrustende gedachte dat ook bij strafzaken die minder geruchtmakend zijn door politie en OM vele fouten en blunders worden gemaakt. Maar dat die nooit aan het licht komen omdat niet elke strafzaak zoveel deskundige burgers mobiliseert. Er vindt dan gewoon een veroordeling plaats en dat is dat.

Daarom is de vraag opportuun: zou de Deventer Moordzaak wel eens een topje van de ijsberg kunnen zijn?

Vlekje #10 is voor veel mensen het ultieme bewijs dat Louwes de moord heeft gepleegd. Zijn bloed zit toch op haar blouse!? Maar het is helemaal niet het bloed van Louwes. De video legt uit hoe dat zit.

We hebben dit vlekje al eerder beschreven, natuurlijk onder verwijzing naar de Vraagbaak Deventer Moordzaak. De vraag die we ons toen stelden was: Hoe belastend is Het Bloedvlekje eigenlijk? Het antwoord is ondubbelzinnig: Vlekje #10 combineert een bloedvlekje van het slachtoffer met een speekselspoor van Louwes.

Niks geen bloed van Louwes dus.

In de video (een van de vele die zijn te vinden op deemzet.nl) wordt uitgegaan van hetgeen Hof Den Bosch in zijn arrest schrijft over Vlekje #10 (het noemt het vlekje een bloedspoor).

We lezen in dat arrest onder punt 2.1.2 het volgende:

Deze passage bevat niet minder dan zes fouten. Toch wel slordig voor een gerechtshof.

En het zijn ook niet zo maar fouten. Ze vormden de belangrijkste basis voor de veroordeling van Louwes.

In de video worden ze stuk voor stuk langsgelopen. Van elke fout wordt in woord en beeld uitgelegd waarom we ondubbelzinnig met een fout te maken hebben.
1. Het vlekje zat niet op de kraag;
2. Het spoor zat op de ruche en wel op de voorzijde;
3. Het waren meerdere sporen;
4. Het spoor is voor hooguit 10% bloed, de rest is niet zeker;
5. Het DNA profiel komt vrijwel zeker uit die rest;
6. Het spoor is geen enkelvoudig profiel.

Kijk naar de video die minder dan 10 minuten duurt en laat je overtuigen.

In de rapportages van het NFI is speeksel de roze olifant. Alom aanwezig, maar je praat er liever niet over. Alleen Prof. De Knijff van het FLDO (Forensisch Laboratorium voor DNA Onderzoek) onderstreepte het belang van speeksel.

“In het geval van deze zaak lijkt het mij heel goed mogelijk dat langs een normale weg (overdracht middels speekseldruppeltjes) DNA van verdachte vooral op de voorkant van de blouse van het slachtoffer terecht kan komen. Ik heb uitsluitend bedoeld om aan te geven wat voor andere mogelijkheden er zijn om de aanwezigheid van DNA op kledingstukken te verklaren”.

Toch wel een duidelijke verklaring zou je zeggen.

Maar het Hof negeerde dit statement, want het NFI had heel andere verklaringen. Het NFI zag liever bloed, zoals in spoor #10 (vlekje #10).

Spoor #10 werd door het NFI gepresenteerd als een enkelvoudig profiel, dat wil zeggen dat het uitsluitend afkomstig zou zijn van verdachte Louwes.

Als je alle kenmerken (pieken) die behoren bij het profiel van Louwes weghaalt, zou je geen andere pieken meer mogen overhouden. Een enkelvoudig profiel dus, van Louwes en van niemand anders.

Maar dat bleek achteraf bij dit spoor niet te kloppen. Toen het NFI het profiel aan de verdediging moest overdragen, bleken er nog vier piekjes te bestaan.

Behoorden deze vier piekjes ook bij Louwes? Nee, dat maakte ze juist zo bijzonder. Ze behoorden alle vier bij het profiel van mevrouw Wittenberg.

Het spoor was dus geen enkelvoudig spoor (van alleen Louwes), maar een zogeheten mengspoor (van zowel Louwes als Wittenberg).

Overigens waren drie van de vier piekjes door het NFI niet onopgemerkt gebleven. Ze waren wel degelijk aangeduid als bijzondere pieken. Maar het NFI hield deze informatie alleen voor intern gebruik. Opmerkelijk.

Dergelijke kleine piekjes worden normaal gesproken niet als bewijs opgevoerd om iemand te veroordelen. Maar je mag ze ook niet weglaten als daarmee een andere verklaring aannemelijk kan worden gemaakt.

Maar daar denkt het NFI kennelijk anders over zoals ook al bij de Schiedammer Parkmoord was gebleken.

Het NFI heeft op dit punt trouwens een slechte historie.

Zo vond het NFI in 2006 weer DNA van Louwes in een enkelvoudig spoor. Dat spoor werd nu wel gecontroleerd door het FLDO (Forensisch Laboratorium voor DNA Onderzoek) en ook in dat geval bleek het een mengspoor te zijn, precies van hetzelfde type als spoor #10.

Je zou verwachten dat het NFI zo’n fout snel zou rectificeren. Helaas, dit gegeven werd gewoon weggemoffeld.

Er is nog iets raars aan de hand met spoor #10.

Dit spoor is zo klein, dat het niet mogelijk was om het heel precies uit de blouse te knippen.

De grootte van het monster dat uit de blouse geknipt was bedroeg ruim 50 mm2. Om een idee van de grootte te geven, dat is een stukje van 7×7 mm2. Het bloedvlekje erin mat ongeveer 8 mm2 (zeg 3×3 mm2).

Dus er werd 42 mm2 aan loze ruimte meegeknipt? Dat zou je zeggen. Maar was dat wel loze ruimte? Nee, we hebben hier te maken met een roze olifant, zie later.

Daarvoor moeten we kijken naar de hoeveelheid DNA in een spoor die kan worden weergegeven door een DNA-meter.

Dit kleine spoor #10 had een heel hoge DNA-waarde, de meter liep op zeker moment op tot een waarde van 5000 eenheden. Dat is heel hoog.

Laten we deze waarde eens vergelijken met een ander bloedvlekje van Louwes in de broekzak van de pantalon die in beslag was genomen.

De DNA-waarde van dit vlekje was iets minder dan 1000. Dat zou dus ongeveer zo groot moeten zijn als een speldenprik!

Hoe zit het met de bloedvlekken van mevrouw Wittenberg zelf elders op de blouse?

Die variëren in grootte van 1 tot 1,5 cm2 en geven een DNA-waarde te zien van 2000 tot 8000 eenheden.

Dat is opvallend. Hun DNA-waarde is gemiddeld vergelijkbaar met dat van vlekje #10, terwijl dit maar liefst tien tot twintig keer kleiner is.

Hoe komt het dat vlekje #10 relatief zoveel meer DNA bevat?

We kunnen dit alleen maar verklaren, als we ervan uitgaan dat het bloedvlekje van spoor #10 een heel klein bloedvlekje van mevrouw Wittenberg is dat samen met heel veel andere soortgelijke vlekjes door contaminatie op de blouse is gekomen. En dat dit kleine bloedvlekje van mevrouw Wittenberg (met weinig DNA) is vermengd met een spoor van Louwes (met relatief veel DNA).

Dat is gebeurd in het mortuarium van het Deventer ziekenhuis. De Technische Recherche is toen overduidelijk aan het knoeien geweest met het stoffelijk overschot en veroorzaakte zodoende veel onderzoekerssporen.

Het fotografisch bewijs hiervan werd aangetroffen op de beruchte CDROM die in de Volkskrant is besproken en zelfs in de Tweede Kamer.

Daarmee wordt ook verklaard dat er kleine pieken van mevrouw Wittenberg in dat profiel zitten, maar naar verhouding precies even hoog als de pieken in de profielen van de andere bloedvlekken van mevrouw Wittenberg.

En hoe zit het dan met het DNA van Louwes?

Hier komt de roze olifant uit de mouw.

Overal op de bovenzijde van de blouse zit DNA van Louwes. Soms gewoon in vlekken, soms vlak bij een bloedvlekje (spoor #10), soms vlak bij een roze vlek, zoals spoor #9.

Hoe weten we dat en waar komt dit DNA vandaan?

Hier komt black-light te hulp.

Sommige sporen zijn alleen maar in black-light zichtbaar. In dit geval gewoon speeksel.

Speeksel, dat iedereen overdraagt als je dicht bij iemand in de buurt iets gaat zeggen. Als je wetenschappelijke onderzoeken naleest, kun je uitrekenen, dat iedereen in 2 minuten zoveel DNA overdraagt, dat je daar gemiddeld 1000 tot 5000 complete profielen mee kunt produceren. Maar daar hoor je het NFI niet over.

Dat speeksel zat wél over het hele lapje, dat het NFI had uitgeknipt. En dan is de hoge uitslag van de DNA-meter ineens helemaal niet zo verrassend  hoog meer. Zeker niet als je weet, dat de door het NFI gebruikte techniek veel gevoeliger is voor speeksel dan voor bloed.

Alleen werd dit pas na 2005 goed duidelijk.

Dit wordt ook in de beeldbank getoond.

Advocaat-generaal Brughuis maakte gehakt van de eerdere veroordeling van Louwes door het hof Arnhem: “… had dan ook niet tot een bewezenverklaring kunnen komen.“

In haar requisitoir van 26 januari 2004 gaat ze uitgebreid in op het herzieningsproces dat eerder voor het Hof Arnhem werd gevoerd en komt tot de conclusie dat Hof Arnhem niet tot een veroordeling had mogen komen.

Ze begint gelijk over het motief dat werd gevonden in Louwes’ mogelijke interesse in vakantiehuizen, bijvoorbeeld op Malta.

Daar maakt ze korte metten mee.

Van dit motief blijft volgens de advocaat-generaal dus niet veel over.

Dan het mes, dat ook gelijk door haar wordt afgeserveerd. Het had niet als bewijsmiddel gebruikt mogen worden, vindt ze.

Aan twee andere eigenaardige opvattingen over onder andere de vindplaats van het mes en het tijdstip waarop het gevonden werd, maakt ze weinig woorden vuil.

We hebben hier al vaak op gewezen.

De kwalificaties spreken boekdelen.

Ze gaat verder in op allerlei aspecten van het mes: de lengte van 18 cm die niet past bij de even diepe steekwonden van ongeveer 10 cm, het lemmet dat niet past bij de afdruk op de blouse, etc.

Wel gaat ze uit de bocht wanneer ze meent:

Niks volgens de regels der kunst uitgevoerd. Er is ronduit fraude gepleegd. Met (veel te lichte) veroordelingen van ambtsedige politiemensen tot gevolg.

Tenslotte komt ze op het telefoongesprek waarover we inmiddels veel meer weten, zie het TNO-rapport. Maar toch komt ze tot de volgende conclusie.

Dat is nogal wat. Volgens de advocaat-generaal had Louwes op grond van de voorliggende bewijsmiddelen door Hof Arnhem gewoon vrijgesproken moeten worden.

Gelukkig (pfff) voor haar kon het OM nog een vlekje op de blouse tevoorschijn toveren zodat het proces kon verdergaan en uiteindelijk tot een veroordeling leidde.

Over dit vlekje is inmiddels veel meer bekend geworden, zie daarvoor de Vraagbaak Deventer Moordzaak deemzet.nl.

De conclusie van dit alles is duidelijk: Louwes had al niet veroordeeld mogen worden door Hof Arnhem en evenmin door Hof Den Bosch.

Het zal je maar gebeuren.

Cruciaal in het verweer van Louwes was het bezoek dat hij op donderdagmorgen aan mevrouw Wittenberg had gebracht. Na eerdere ontkenning bevestigde de recherche dit.

Voor de aanwezigheid van DNA van Louwes op de blouse werd door de verdediging een duidelijke en toetsbare verklaring gegeven (speekseldepositie). Die verklaring werd evenwel niet getoetst, het NFI kwam met eigen verklaringen.

En dus claimde advocaat-generaal mr. Annemarie Brughuis nog tijdens het herzieningsproces Den Bosch:

Daar komt bij dat ik kan aantonen dat verdachte op 23 september 1999 niet in de ochtend bij het slachtoffer is geweest, zodat hij toen niet zijn DNA-materiaal kan hebben achtergelaten.

Er zijn echter niet minder dan 12 belangrijke aanwijzingen dat het bezoek wel degelijk heeft plaats gevonden:

1. de notitie in haar agenda;
2. de mededeling van een getuige op 26 september 1999;
3. een telefoongesprek op 22 september 1999 waarin hij de afspraak voor donderdagmorgen maakte;
4. de grafbrief in Louwes’ archief die hij bij mevrouw Wittenberg had opgehaald;
5. Louwes wist van afspraak mevrouw Wittenberg met huisarts;
6. Louwes wist van de ladders bij de buurman;
7. Louwes wist van het gebruik van spiritus van de werkster;
8. de telefoongesprekken die hij met kantoor voerde vanuit Deventer waarin hij vraagt naar inkomensgegevens van zijn cliënt;
10. een vervolgafspraak in Deventer;
11. inkomensgegevens doorgegeven;
12. de uiteindelijk duidelijke verklaringen van de werkster.

Lees verder in de beeldbank bij de foto’s 4 en 5. Ook de andere foto’s zijn de moeite waard.

In het begin van de Deventer moordzaak speelden niet minder dan drie messen een rol. Het eerste mes (Het Mes) werd uiteindelijk als moordwapen gezien. En de andere twee messen dan?

Op deemzet.nl (de Vraagbaak Deventer Moordzaak) wordt in 17 foto’s met toelichting het verhaal van deze messen verteld: waar zijn zij gevonden, leken ze wel op de bloedafdruk op blouse, hoe zijn zij als potentieel bewijs behandeld, hoe is het ze verder vergaan, etc.

Nog steeds ongelooflijk dat Het Mes het tot en met het Hof Arnhem heeft geschopt.

Als dit zo erg mis heeft kunnen gaan, hoeveel vertrouwen moet je dan hebben in de verdere gang van zaken?

Op het artikel Wat was er mis met het bewijs titel werd onmiddellijk gereageerd door de auteur van deemzet.nl. Hij weet bijna alles van de Deventer moordzaak.

Nu blijkt dat bezoekers aan deze website wel de artikelen lezen, maar vaak niet de moeite nemen de Reacties door te nemen.

Dat is jammer, ook in dit geval. Want – en dat was al aangekondigd – er was zoveel meer mis met de Deventer moordzaak. En dat zou voor de lezer verborgen blijven. Daarom hieronder de reactie.

De categorie mishandeld bewijs verdient nog een aanvulling.

De verdediging ontdekte dat tijdens het GSM-gesprek van 23 september 1999 vanaf de A28 via de zender in Deventer speciale atmosferische omstandigheden heersten. Een deskundige bestreed dit evenwel onder verwijzing naar een weerbericht uit december (!).

Het Hof accepteerde dat.

Louwes had van meet af aan gesteld dat hij vanuit de omgeving Harderwijk had gebeld.

Het OM maakte daar ‘t Harde van.

Het Hof accepteerde de verdediging van Louwes niet en sprak recht op basis van de onmogelijkheid om vanuit ‘t Harde te bellen.

Later beoordeelden GSM-deskundigen het GSM-gesprek op basis van de werking van GSM in het jaar 2000 en later.

Maar het gesprek vond plaats in 1999 en toen werkte het GSM-systeem anders en kon dat gesprek wel plaatsvinden (zie de toelichting).

De advocaat-generaal in de herziening van 2007 gebruikte de netwerkgegevens van KPN uit 2005 om de situatie in 1999 te beoordelen en daarmee maakte hij een grote fout.

Hij ging uit van alternatieven die nog helemaal niet bestonden.

Op deze wijze werd het verweer van Louwes op verkeerde gronden verworpen en dat heeft zijn zaak ernstig geschaad.

Deze website heeft niet tot doel Louwes vrij te pleiten. We willen slechts dat niemand in Nederland onschuldig achter de tralies belandt op basis van ondeugdelijk bewijs.

En dus ook Louwes niet.

Laten we hieronder samenvatten wat er zoal mis is met de bewijsmiddelen.

Let op, de lijst is niet uitputtend.

Frauduleuze bewijsmiddelen
1. Het Mes werd schoongeveegd alvorens het als bewijsmiddel voor de geurproef aan te bieden.
2. Uit het verslag van onderzoek naar de blouse in het mortuarium werden relevante passages gewist.

Mishandelde bewijsmiddelen
1. De blouse werd besmeurd met bloedvlekken en roze vlek(ken) na veiligstelling.
2. De verdediging vond uit dat tijdens het GSM-gesprek van 23 september vanaf de A28 via de zender in Deventer speciale atmosferische condities heersten.
Een deskundige bestreed dit met een weerbericht uit december (!). Het Hof accepteerde dat.
3. Louwes had van meet af aan en consistent verklaard dat hij belde vanuit de omgeving Harderwijk. Het OM maakte daar ‘t Harde van. Het Hof accepteerde de verdediging van Louwes niet en sprak recht op basis van de onmogelijkheid om vanuit ‘t Harde te bellen.

Verkeerd gecategoriseerde bewijsmiddelen
1. Spoor #20 zou eerst rechts en dan weer links op de blouse gezeten hebben, het bijbehorende etiket op het zakenformulier is blanco, evenals de andere etiketten van spoor #15.
2. De bijschriften van de nagelmonsters werden verwisseld in diverse rapportages.
3. De aard van de nagelmonsters veranderde van nagelknipsel in nagelvuil (wat heel veel verschil maakt).
4. Het moment van verzamelen van de nagelknipsels is in twee verschillende PV’s op twee verschillende data vastgelegd.
5. De vochtsporen uit de gang kregen een onjuiste code en werden daardoor terzijde gelegd.

Verdwenen bewijsmiddelen
1. Vest en broek van het slachtoffer (dit is misser in de buitencategorie).
2. Inventarisatie van voorwerpen uit de keuken.

Achtergehouden bewijsmiddelen
1. In 2006 kon worden vastgesteld (NF)), dat de blouse ernstig was verontreinigd; dit gegeven is weggestopt in een der bijlagen van het Oriënterend Onderzoek.
2. Ook in dit onderzoek (nu 2007) werd bevestiging gevonden van het gegeven, dat een belangrijke getuige juist niet op vrijdag heeft gebeld naar het slachtoffer. Ook dit feit zit in een bijlage, waarvan de betekenis niet is besproken.
3. De lijst met financiële transacties van recente datum ontbreekt, waardoor zowel de datum van overlijden als het motief niet goed konden worden onderzocht; ook is niet uitgewerkt, wat met de opbrengst van grondverkoop (volgens PV 1,8 miljoengulden) precies is gebeurd.
4. Een kennis van het slachtoffer heeft gemeld, dat het slachtoffer hem op donderdag (23 september) telefonisch heeft bevestigd, dat Louwes was langs geweest. Dit kan in het Tactisch Journaal worden afgelezen. Het proces verbaal van deze mededeling is officieel gevoegd bij het procesdossier (Den Bosch 2003/4) maar toch heeft mr. Knoops (verdediger) het niet.

Veroordeeld worden is nooit leuk, ook niet als je de dader bent.

Wanneer je de dader niet bent, maar je wordt toch veroordeeld omdat deugdelijk bewijs tegen je pleit, is dat dubbel niet leuk.

Wanneer je de dader niet bent, en je wordt veroordeeld op ondeugdelijk bewijs, dat is nauwelijks te verteren.

Met enige regelmaat ontvangt de redactie via allerlei media vragen en opmerkingen over de Deventer moordzaak. Op basis hier hebben we een Top-10 samengesteld.

De lijst is verre van volledig. Wie alles over de Deventer moordzaak wil weten moet zeker een bezoek brengen aan de website deemzet.nl.

Een aanrader is ook het boek In het pak genaaid dat in begrijpelijke bewoordingen vaak ingewikkelde technische zaken samenvat.

In juni 2022 bracht het coldcaseteam van de Amsterdamse politie verslag uit en dat liegt er niet om. In de volgende antwoorden wordt soms naar dit verslag verwezen.

Vroeger kon men in krant nog wel eens twee tekeningen aantreffen met de kop Vind de 7 verschillen. Dat viel vaak niet mee. Na veel zoeken lukte dat toch wel.

In de Deventer moordzaak kan men een dergelijke vraag ook stellen.

We tonen hieronder de blouse van het slachtoffer op de plaats delict nadat ze daar dood is aangetroffen en gefotografeerd (zaterdag 25 september 1999, 13:24 uur).

Ook tonen we een foto van dezelfde blouse eind 2003. Het aantal verschillen is veel groter dan 7.

Hoe komt dat en waarom pas eind 2003?

Vlak voordat de herzieningszaak in 2003 zou beginnen liet het OM Het Mes als moordwapen tot ieders verbazing plotseling vallen en kwam het met Het Vlekje als nieuw bewijs op de proppen.

Maar dat vlekje was op foto’s in 1999 helemaal niet waargenomen, en in 2003 wel? Dat wekte verbazing. Vlekjes ontstaan in de loop der jaren toch niet zo maar vanzelf?

Inderdaad, dat gaat niet vanzelf.

Maar wel als zo’n blouse niet volgens strenge voorschriften wordt behandeld. Bijvoorbeeld wanneer het onoordeelkundig wordt opgevouwen en plekken met bronsporen in aanraking worden gebracht met plekken die tot dan brandschoon waren.

Dan creëer je sporen die er eerst helemaal niet waren. Dat proces wordt contaminatie genoemd.

De blouse is van meet af aan niet volgens de regels behandeld. Niet een enkele keer, maar meermalen.

De blouse is zelfs een keer lange tijd zoek (!) geweest. Dat is in forensische kringen een doodzonde.

En zo kon het gebeuren dat op de blouse tussen 1999 en 2003 nogal wat vlekken bij zijn gekomen.

Sterker, dat gebeurde al tussen het moment van aantreffen van het slachtoffer op 25 september 1999 op de plaats delict en ‘s avonds in het mortuarium en zondagmiddag tijdens de sectie.

Links de foto genomen op de plaats delict (25 september 1999) en rechts bij het NFI (eind 2003).

Op de linker foto staan de vermoedelijke bronvlekken. We merken onmiddellijk op dat er rechts veel nieuwe vlekken zijn bijgekomen.

De nieuwe vlekken op de rechter foto zijn gemarkeerd in dezelfde kleur als de vermoedelijke bronvlekken.

Uit de vouwsporen kan worden opgemaakt dat de blouse is gevouwen.

Door de blouse tweemaal dubbel te vouwen zijn alle nieuwe veronderstelde vlekken verklaard.

Wat betekent dit alles?

Dit betekent dat een spoor dat in 2003 is aangetroffen in 1999 helemaal niet op die plaats hoefde te bestaan. Foto’s bewijzen dat ook. En dat conclusies trekken uit de plaats van een spoor in 2003 speculatief is en niets toevoegt aan het bewijs.

In tegendeel, het proces van bewijsvoering alleen maar verwart.

“Eerst geloofde ik ook dat Louwes onschuldig was. Maar toen ze dat bloedvlekje van hem vonden, wist ik het zeker: Louwes is de dader!”

Velen redeneren zo en dat is begrijpelijk: Louwes’ bloed op haar blouse! Hoeveel bewijs wil je nog meer hebben?

Maar zoals met veel aspecten in deze complexe zaak ligt de waarheid toch weer wat ingewikkelder.

Op de site deemzet.nl vallen heel veel details over dit bloedvlekje te lezen. En dat moet de geïnteresseerde lezer zeker doen. Maar wees gewaarschuwd, eenvoudig is deze materie allerminst en vergt veel kennis van DNA.

Gelukkig heeft de auteur de moeite genomen de vele onderzoeken (bijvoorbeeld over mobiele netwerken, post mortem verschijnselen) in een boek samen te vatten: In het pak genaaid.

En om het de lezer nog gemakkelijker te maken heeft hij van dit boek een synopsis geschreven. Alle hoofdstukken van het boek worden kort en krachtig, op begrijpelijke wijze samengevat.

Lees de synopsis eens rustig door, maar de tekst uit hoofdstuk 9 Bloed zien gaat over het bloedvlekje en die is hieronder alvast integraal te lezen.

Het DNA-bewijs tegen Louwes werd op de valreep van het herzieningsproces in Den Bosch (2003/4) geïntroduceerd. Heel belastend hierin was de vondst van een bloedvlekje (spoor #10) op de blouse van het slachtoffer. Hierin werd het DNA van Louwes gevonden.

Tijdens een latere herziening werd door de verdediging aangevoerd, dat er in dit bloedvlekje ook sporen van het slachtoffer zichtbaar waren.

Terzelfder tijd werd ook duidelijk, dat er veel bloedvlekjes van het slachtoffer op de blouse zaten, waarin zich helemaal géén DNA-kenmerken bevonden.

Hiermee werd een alternatieve verklaring voor spoor #10 mogelijk en zelfs waarschijnlijk: spoor #10 combineert een bloedvlekje van het slachtoffer met een speekselspoor van Louwes.

Qua vorm lijkt vlekje #10 ook heel sterk op die andere bloedvlekjes. Bloedvlekjes, die pas op de blouse kwamen, nadat de recherche het stoffelijk overschot had afgevoerd [ten gevolge van contaminatie, red.]. Foto’s bewijzen dat.

Vlekjes, die dus niets met de moord te maken hebben. Kort voor de moord was Louwes bij het slachtoffer op bezoek geweest en had hij met haar een indringend gesprek gevoerd.

In dit boek wordt dit spoor voor het eerst volledig geanalyseerd en van een alternatieve verklaring voorzien. Deze steunt op een wetenschappelijke onderbouwing, die tegelijkertijd verduidelijkt, waarom er zoveel bloedsporen zonder DNA konden worden gevonden.

Lees vooral verder in het boek. Het geeft een duidelijk beeld van veel aspecten van de Deventer moordzaak.

Het is op deze plaats al vaak genoemd: alle aspecten van de Deventer moordzaak worden door deemzet.nl in detail beschreven. Ook geeft hij een chronologie.

De reconstructie is opgesteld door Demo, de auteur van deemzet.nl.

De reconstructie bevat vanzelfsprekend de nodige onzekerheden. Demo was er immers ook niet bij.

Maar uit de lucht gegrepen is deze reconstructie evenmin. De activiteiten van mevrouw Wittenberg op donderdag tot en met het telefoontje om 20:36 uur zijn algemeen bekend en onomstreden.

Anders ligt het met haar handel en wandel op vrijdag.

Volgens het OM was zij op donderdagavond rond 21 uur vermoord en daarmee hielden haar activiteiten op.

Maar diverse getuigen hebben onafhankelijk van elkaar verklaard haar op vrijdag nog te hebben gezien.

Er was niet slechts een getuige, nee, er waren niet minder dan vijf getuigenissen die ronduit sterk en overtuigend waren.

Deze getuigen hadden haar op vrijdag nog zien lopen, autorijden.

Niettemin werden ze door het OM niet serieus genomen.

Lees de chronologie en – voor de belangstellenden – ook de diverse getuigenverklaringen.

We hebben de afgelopen jaren nogal wat bijzondere moordzaken meegemaakt. Bijzonder omdat de gedoodverfde dader na vele jaren werd vrijgesproken.

We herinneren ons nog de geruchtmakende zaken van Lucia de Berk, Ina Post en de Schiedammer Parkmoord.

Wie even op internet zoekt, kan zonder moeite nog vijf of meer van dergelijke zaken vinden.

Zaken die het vertrouwen in politie en justitie ernstig hebben geschokt. Jarenlang heeft iemand vastgezeten en dan blijkt die niet de dader te zijn!

Ook de Deventer Moordzaak is zo’n bijzondere zaak.

Al vanaf het eerste begin werd de argeloze krantenlezer getroffen door de vele missers en onbegrijpelijke keuzes van politie en Openbaar Ministerie.

We denken aan Het Mes, de twee briefjes, het gedoe over wel of niet een ochtendbezoek, of het openen van een rekening nu wel of niet verdacht was, het Telefoontje, het zoekraken van bewijsmateriaal, toch weer niet Het Mes, dan plotseling een Vlekje, enzovoort. Dat maakt de burger argwanend. Zijn politie en OM wel berekend op hun taak?

Er is ook nog een andere opvallende gebeurtenis die tot op de dag van vandaag vragen oproept.

Voordat Louwes als verdachte in beeld kwam en vervolgens in november 1999 werd gearresteerd, waren er ook nog twee andere personen voor wie de politie bijzondere belangstelling had en een van hen werd zelfs op enig moment als verdachte aangemerkt.

Van de ene op de andere dag werd het onderzoek naar beide personen gestaakt en daarna is er niets meer van die onderzoeken vernomen.

Dat zou logisch zijn ingeval een ander de moord heeft bekend.

Of wanneer het bewijsmateriaal tegen een ander overweldigend en zeer overtuigend is.

Maar van beide mogelijkheden was in deze zaak geen sprake. Dat blijkt wel uit de vrijspraak door de rechtbank Zwolle.

Dus blijft de vraag nog steeds zeuren: waarom is dat onderzoek plotseling gestaakt?

Twee dagen na de moord werd op een onwaarschijnlijke plaats een vleesmes gevonden. Dit zou wel eens het moordwapen kunnen zijn, dacht de politie.

Ondanks de bijzondere vindplaats (1 km vanaf de Zwolseweg 157, onderaan een trap naar een fietskelder) raakten politie en OM ervan overtuigd dat Het Mes het moordwapen zou zijn.

Voor de geuridentificatie werd de geur veiliggesteld en Het Mes werd door het NFI onderzocht, zonder DNA-resultaat.

Geen DNA maar toch bleven politie en OM Het Mes als het moordwapen zien.

Totdat …

Ja, totdat op 10 januari 2000 een bewoonster aan de Arnold Moonenstraat in Deventer meldde dat in haar openstaande garage een scherp mes was aangetroffen. Zij bracht dit zelf in een mogelijk verband met de moord op de Zwolseweg.

Gezien het voorgaande zou de politie haar moeten hebben meedelen dat ze al waren voorzien: er was al een moordwapen gevonden. Bedankt voor uw oplettendheid.

In plaats daarvan meldt het Tactisch Journaal dat Het Tweede Mes werd veiliggesteld en, om geen sporen te vernietigen, voor onderzoek naar het NFI te Rijswijk werd gestuurd.

Tegelijk werd na overleg met de Officier van Justitie een aanvraag machtiging DNA onderzoek aangevraagd om eventueel aan te treffen DNA-materiaal te vergelijken met het profiel van het slachtoffer Wittenberg.

Zo overtuigd was het OM er dus niet van dat Het Eerste Mes het moordwapen zou zijn. Het liet voor de zekerheid ook Het Tweede Mes onderzoeken.

Niet geschoten is altijd mis, moeten deze professionals hebben gedacht.

Toch was Het Eerste Mes voor de veroordeling door het Hof Den Bosch een belangrijk bewijsmiddel!

Klungeliger kan het toch niet?

In de Deventer moordzaak zijn nogal wat blunders begaan. Zelfs mr. Aben is die mening toegedaan. Ook is er vaak sprake van misleiding. Wat ging er zoal mis?

Volgens de auteur van deemzet.nl komen in het onderzoek en de gerechtelijke procedures van de Deventer moordzaak veel blunders en misleidingen voor.

Een betrekkelijke buitenstaander als Louwes heeft hierdoor voor het delict een gevangenisstraf van 12 jaar uitgezeten en wordt een andere betrokkene – vrijwel zeker onterecht – beschuldigend nagewezen.

Ondertussen lopen de dader of daders vrij rond (die zeker niet enthousiast zullen zijn over de aandacht die de moordzaak maar blijft krijgen, ook na 21 jaar).

In een aparte sectie van de website loopt de auteur niet minder dan 49 gevallen langs waarop iets valt aan te merken. Per onderwerp wordt een uitgebreide toelichting gegeven.

Hieronder een voorbeeld (punt 27).

Peter R. de Vries (juist, die!) meldt:

Volgens Ernst L. was hij om 21.00 uur weer thuis in Lelystad. Hij heeft echter een nogal opvallende route naar huis genomen. Hij rijdt via Amersfoort, Harderwijk en ‘t Harde naar Lelystad. Bepaald niet de snelste weg vanuit Utrecht. Logischer lijkt het om via Almere naar Lelystad te rijden. Deze route is namelijk zo’n 50 kilometer korter.

Het commentaar op deze uitspraak is nogal onthutsend.

De bedoelde autorit werd op 23 september 1999 gemaakt, maar de door PRdV bedoelde route werd op 13 december 1999 geopend.

Toch wel belangrijk dat deze blunder in zo’n zaak wordt opgemerkt.

Het is zeker de moeite waard de andere punten ook eens te bekijken.

Louwes heeft verklaard dat hij de ochtend voor de moord op bezoek was bij mevrouw Wittenberg. En toen mogelijk sporen heeft achtergelaten.

Lang heeft het OM deze versie ontkend en dat deed het niet altijd even eerlijk (lees in het boek van Ton Derksen hoe soms wordt gelogen).

Het wrong zich in allerlei bochten om toch maar te kunnen aantonen dat Louwes het slachtoffer die dag niet eerder had bezocht.

En dat dus eventuele (DNA) sporen op de plaats delict er ‘s avonds moeten zijn achtergebleven, tijdens de moord.

En dan zou het daderschap van Louwes zijn aangetoond.

In het hoofdstuk IJzersterk bewijs op de website deemzet.nl maakt de auteur korte metten met dit rare gekonkel.

Hij toont aan de hand van tenminste 9 punten aan dat de lezing van Louwes onmiskenbaar de juiste is.

Het OM gaat uiteindelijk overstag maar van harte gaat het niet.

Zo kan het gebeuren dat in een notitie wordt beweerd:

Vanaf de kant van het Noorderplein kon de Zwolseweg niet worden ingereden. Die ochtend is verdachte ook bij het slachtoffer geweest. Hij is toen van de kant van Wijhe gekomen. Van die kant kon hij wel met de auto bij haar woning komen.

Maar de advocaat-generaal merkt dan toch nog op:

… is er maar één conclusie mogelijk: verdachte is die ochtend NIET in het huis van de weduwe geweest …

Er wordt inmiddels allang voor zeker aangenomen dat Louwes ‘s morgens wel in het huis van de weduwe is geweest.

Ook is het vrijwel zeker dat de moord niet op donderdagavond is gepleegd, maar op vrijdag ongeveer 24 uur later.

Slechte verliezers daar bij het OM.

Lees het gehele verhaal met alle argumenten nog eens rustig terug op de website deemzet.nl.

Een paar dagen nadat het dode lichaam van mevrouw Wittenberg door de politie was ontdekt, werd een mes gevonden. Niet bij het lichaam, niet in het huis.

Waar dan wel?

In de T.G. Gibsonstraat die op 1 km afstand van de Zwolseweg 157 ligt.

Op deze onwaarschijnlijk grote afstand had het twee dagen in weer en wind gelegen, tenminste als de moord op donderdag zou zijn gepleegd.

Het kost wel enige moeite om de plaats te vinden waar het mes door een oplettende burger was aangetroffen.

De lange Zwolseweg uit, rotonde om, de T.G. Gibsonstraat in, vanuit de straat rechtsaf, nog een keer rechtsaf, een trap af en daar had hij het gevonden, in het trapgat.

De vinder liet de politie weten dat hij het voorzichtig met zijn mouw had opgepakt en zeker gesteld. Voorzichtig, want hij had van de moord gehoord en wilde geen sporen wissen.

Iedere weldenkende burger zou nu al hebben gedacht: laat dat mes maar zitten. Dat wordt niets.

Niet de politie.

Een plus een is twee, moeten ze daar hebben gedacht. De moord is gepleegd met een mes en er is een verdacht mes gevonden. Dat komt goed uit!

Nog even een geuridentificatieproef doen en dan is de zaak rond.

Maar in de jaren die volgden stapelden de problemen met dit mes zich op.

Allereerst had de geurproef alleen met het mes mogen worden uitgevoerd wanneer had vastgestaan dat de moord ermee was gepleegd. En dat was niet het geval. Verre van dat.

Er was nog een ander probleem. De afdruk op de blouse van een mes paste niet bij de vorm van het gevonden mes. Een gevonden mes met een recht lemmet en een afdruk in de vorm van een kromme snavel, van een Global GS8 mes.

Bovendien had het gevonden mes een lemmet dat 18 cm lang was, terwijl de steekwonden rond de 10 cm diep waren. En de breedte klopte ook al niet. Het lemmet was 2.5 cm breed en de messteken 2 cm.

Tot overmaat van ramp bleek tenslotte dat bij het afnemen van de geuridentificatieproef was gefraudeerd.

De gehardste aanklager zou na al deze feiten allang het bijltje erbij hebben neergegooid. Dan mogen er misschien nog wel andere aanwijzingen in de richting van Louwes zijn geweest, maar dit Mes is in elk geval niet het moordwapen.

Maar het OM besloot hier pas toe een paar dagen voordat een herzieningsproces voor het Hof Den Bosch zou beginnen, eind 2003.

Dus pas vijf jaar na de moord.

Beschamend. Het Mes bleek de risee van OM en politie.

Maar zat het OM nu met de handen in het haar?

Welnee, want er was inmiddels een plekje op de blouse van het slachtoffer ontdekt en alles kon weer van voren af aan beginnen.

En daarmee ging het al niet veel beter.

Plotseling, na jaren en als een donderslag bij heldere hemel, had het OM Het Mes als belangrijkste bewijsmiddel laten varen. Nu was opeens vlekje #10 de troef.

Wat iedereen al jarenlang belachelijk had gevonden, was Het Mes. Weliswaar na een paar dagen op 1 km afstand van de Zwolseweg 157 gevonden, maar dat maakte niet uit. Dit was Het Mes, het moordwapen!

Geuridentificatie ‘bewees’ dat Louwes hiermee de moord had gepleegd, maar later bleek dat daarbij fraude was gepleegd.

Uiteindelijk bewezen verborgen gehouden sporen op Het Mes dat dit helemaal niets met het misdrijf te maken had.

Maar vlak voor het herzieningsproces voor het Hof Den Bosch kwam een nieuwe aap uit de mouw van het OM. Er was een vlekje #10 op de kraag van de blouse van mevrouw Wittenberg gevonden.

En dat toonde overduidelijk het daderschap aan van Ernest Louwes.

Volgens het NFI.

Op de website deemzet.nl zijn diverse YouTube-video’s geplaatst over dit vlekje. Kijk nu naar de video Bloodstain on your collar … en huiver!

Kijk ook even naar de belachelijke sketch.

Prof. Ton Derksen is niet de eerste de beste. Hij was degene die Lucia de Berk wist vrij te pleiten. Zijn boek over deze zaak was een bestseller die ook succesvol is verfilmd.

Een onderzoeker met een grote reputatie dus.

Op dezelfde grondige manier ging hij te werk in de Deventer moordzaak met als resultaat een boek van 256 pagina’s: Leugens over Louwes, dat al in 2011 verscheen.

Het is in een aantal opzichten een bijzonder boek.

In de eerste plaats is het opnieuw degelijk en uitgebreid gedocumenteerd met een zes pagina’s tellende bibliografie.

Verder zijn er per hoofdstuk vele verwijzingen die samen ongeveer veertig pagina’s tellen: naar requisitoirs, arresten van de Hoge Raad, het zaakdossier, verklaringen in processen-verbaal, getuigen, etc.

Heel precies allemaal.

Ook is het bijzonder dat alle betrokkenen van Derksen een alias hebben gekregen. Zo spreekt hij over OvJ Zwolle, AG Den Bosch, de DNA-man van het NFI, de Schaduw van het NFI, terwijl hij met hetzelfde gemak de echte namen had kunnen gebruiken.

Het is Derksen duidelijk niet te doen om de poppetjes, maar om de zaak zelf.

Toch is het voor de wat meer ingewijde in deze zaak al snel duidelijk wie wordt bedoeld. En dat is voor veel betrokkenen vervelend, want ze komen er in het boek niet allemaal goed vanaf.

Dit is met name te lezen in de leugenboxen waarmee hoofdstukken worden afgesloten. Hierin worden functionarissen ten tonele gevoerd met leugens die Derksen in de zaak heeft geconstateerd.

Je zult maar zo’n herkenbare functionaris zijn en van een leugen worden beticht. Wat doe je dan?

Van Derksen een rectificatie eisen? Dat hij zo’n passage terugneemt?

Of gewoon laten passeren en dan de verdenking op je laden dat je inderdaad hebt gelogen, misschien ter wille van de zaak.

Opmerkelijk is het dat geen van de functionarissen van zich heeft laten horen.

Wie wil nog als deskundige optreden in een moordzaak? Je geeft de rechtbank of gerechtshof desgevraagd je deskundig oordeel. Maar dat gaat niet altijd goed.

Een bekend voorbeeld is de geruchtmakende rechtszaak waarin Lucia de Berk tot in hoogste instantie tot levenslang werd veroordeeld.

De basis voor haar veroordeling vormden statistische berekeningen die later niet (geheel) correct bleken. Uiteindelijk verscheen een definitief rapport met de titel: Statistisch gezien is Lucia de B. onschuldig en zijn er lessen uit de zaak te leren.

Wie alles van deze schokkende dwaling nog eens rustig wil opfrissen, kan het boek van Ton Derksen goed gebruiken.

En Lucia was weer een vrije vrouw.

Ook in de Deventer Moordzaak hebben diverse deskundigen een belangrijke rol gespeeld bij de veroordeling van Louwes. Klopten hun verklaringen wel?

Om die vraag te beantwoorden is in de artikelen deskundigen 1 en deskundigen 2 gedetailleerde aandacht besteed aan hun bijdragen. Wat verklaarden ze zoal en waren hun verklaringen juist?

De deskundigen deden nogal wat uitspraken die onjuist zijn maar niet alle fouten zijn even desastreus (… zendt afhankelijk van de provider elke 30 of 60 minuten zijn location update …, maar minuten moeten seconden zijn). Die laten we maar voor wat ze waard zijn.

Maar er zijn ook verklaringen met ernstige gevolgen.

Zo verklaarde een hoogleraar dat er op 23 september 1999 geen sprake was van propagatie op de 900 megahertz GSM-band en dat hem een mobiele verbinding tussen de site in Deventer en de A28 bij ‘t Harde bijna uitgesloten lijkt.

Door deze verklaring werd het verweer van Louwes leugenachtig genoemd.

Onjuist, zo bleek later.

Ook verklaarde dezelfde hoogleraar dat … uit rapporten van het KNMI blijkt dat er op die bewuste dag sprake was van (winterse) buien en wind. Hierdoor mengt de atmosfeer zich en ontstaan er geen stabiele lagen …

Heel gênant, want hij had naar de verkeerde rapporten gekeken. Op 23 september 1999 was er natuurlijk geen sprake van dergelijke weersomstandigheden.

Een deskundige van KPN verklaarde dat het onmogelijk is dat een mobiele telefoon vanaf de A28 een zendmast in Deventer zou kunnen bereiken.

Onjuist, zoals jaren later door TNO werd aangetoond en de deskundige ook zelf erkende.

Ook DNA-deskundigen deden verwarrende, discutabele of onjuiste uitspraken. Lees hun verklaringen nog maar eens rustig na.

En wie van de rol van DNA in de Deventer Moordzaak het naadje van de kous wil weten, kan hier zijn hart ophalen.

Deskundigen hebben dus een belangrijke (te vaak onjuiste) bijdrage geleverd aan de veroordeling van Louwes.

Maar wie van hen wil – net zoals de KPN-deskundige – na zoveel jaren ruiterlijk zijn ongelijk geheel of gedeeltelijk toegeven?

Op zondag 21 november 1999, twee dagen na de arrestatie van haar man, wordt Anneke verhoord. De agenten nemen met haar de huisagenda in zwart-wit door.

Ze willen meer weten over de aantekening op 23 september 1999. En dan is het oppassen, zo heeft Ina Post ervaren. Vragen over een zwart-wit kopie (de onderste) in plaats van een kleurenkopie (de bovenste).

Wat stond daar nu geschreven? Er zijn twee mogelijkheden.

1. … wel eten daarna weer weg Ernst … Maar wel was doorgehaald en vervangen door niet?

of

2. … niet eten daarna weer weg Ernst … Maar niet was doorgehaald en vervangen door wel?

Op het origineel in kleur is dat al moeilijk te zien, maar in zwart-wit bijna onmogelijk. (Overigens, dezelfde methode is ook toegepast in de zaak Ina Post die een zwart-wit fotokopie kreeg voorgelegd in plaats van een kleurenkopie. Hierdoor kon ze niet goed onderscheiden met welke kleur inkt was geschreven.)

Het woord wel kan worden herkend, maar dat is niet zo eenvoudig met het woord niet.

Het is ook mogelijk dat het woord wel gewoon is doorgehaald.

Wat er eerst heeft gestaan blijkt in het verloop veel verschil te maken.

Op grond van de zwart-wit kopie meent Anneke dat er eerst heeft gestaan niet eten daarna weer weg Ernst (‘Ik denk dat er Niet staat’) en dat door het woordje niet heen is geschreven wel.

Maar er is iets mis met die mening.

Wat is het nut om te schrijven dat Ernest niet komt eten en dan weer weggaat?

Eerst niet maakt van de hele zin onzin. Eerst wel is de enige logische mogelijkheid.

De politie denkt daar toch anders over:

Er stond eerst niet en daar doorheen geschreven wel.

En concludeert dat Ernest dus wel thuis heeft gegeten en daarna weer is weggegaan.

En dus moet hij pas om 22:30 uur zijn thuisgekomen, want dat gebeurt volgens Anneke normaliter als hij thuis heeft gegeten en daarna voor een afspraak weer weggaat. (Die tijd blijkt ook uit een Monte Carlo simulatie van de gebeurtenissen die avond onmogelijk – als hij de moord heeft gepleegd!).

Maar voor de politie en het OM is het zonneklaar.

Ernest heeft op 23 september 1999 om 18:00 uur thuis gegeten, is daarna vertrokken en is pas om 22:30 uur weer thuisgekomen. Hij had dus ruim de gelegenheid gehad om even na 20:36 uur in Deventer de moord te plegen. Weg alibi.

Er zijn drie redenen waarom de verklaring van Anneke niet kan kloppen.

1. Haar oorspronkelijke verklaring dat er zou staan: niet eten daarna weer weg Ernst, tart elke logica;
2. Nauwgezette bestudering van de kleurenkopie van de huisagenda wijst integendeel op: wel eten daarna weer weg Ernst en dat is een logische zin; ook een animatie van de agenda toont aan dat de e in het woord wel even groot is als in eten. De e in niet is veel groter dan de e in eten. Het woord niet is er later overheen geschreven
3. Het is feitelijk onmogelijk dat Ernest om 17 uur bij een klant zou zijn vertrokken, thuis om 18 uur hebben gegeten en om 19 uur in de Jaarbeurs de presentielijst hebben getekend.

De betrokken OM’ers hebben bij herhaling de verklaringen van mevrouw Louwes tegen Louwes gebruikt, als waren ze waar, terwijl ze anders wisten. Daarmee hebben ze dus bewust de rechter met onware uitspraken proberen te overtuigen.

Want ook een verbalisant ziet al een probleem en rapporteert:

… dat de verdachte waarschijnlijk niet thuis met zijn gezin heeft gegeten omdat hij anders niet om 18.30 uur op de afspraak in Amersfoort kan zijn geweest en ook niet om 19.00 uur in de Jaarbeurs in Utrecht …

Toch vinden het OM en het hof: wettig en overtuigend bewijs.