Het was schrikken toen de redactie hoorde van de uitsluiting van Eikelenboom als DNA-deskundige. Op de inmiddels weer online website van IFS staat zijn uitgebreide weerwoord.
Zijn reactie was eerst moeilijk te vinden, maar bleek toch al enige tijd op de IFS-website te staan. Lees hier zijn relaas.
Het moet gezegd, Eikelenboom heeft van zijn weerwoord veel werk gemaakt.
Toch blijft het knagen want zijn rol is niet alleen in de Deventer moordzaak omstreden.
Op twitter reageerde @MoordzakenPod op een tweet over de uitsluiting van Eikelenboom:
Richard en Selma Eikelenboom speelden in meerdere moordzaken een prominente en soms twijfelachtige rol. Zo ook bij de moord op Koen Everink en de Villamoord. Luister daarvoor eens naar onze Moordzaken Podcast. Wordt vervolgd.
In de Rosmalense moordzaak komt de naam van Richard Eikelenboom als bloedspoorpatroondeskundige veelvuldig voor, Niet alleen zijn eigen naam maar ook die van zijn echtgenote Selma Schieveld, een forensisch geneeskundige.
Advocaat-generaal mr. D.J.C. Aben (ja, dezelfde Aben die nu al negen jaar lang het herzieningsonderzoek in de Deventer moordzaak leidt) dient in zijn conclusie een vordering in tot herziening bij de Hoge Raad. In deze conclusie komen tientallen keren de namen van Eikelenboom en Schieveld voor. In het geval van Eikelenboom overigens niet altijd in positieve zin.
Zo haalt Aben in zijn conclusie mr. Van der Kruijs aan:
Het forensisch onderzoek van deskundige Eikelenboom waarop het hof zich heeft gebaseerd bevat een aantal fundamentele fouten. Dit betreft zowel feitelijke onjuistheden, bijvoorbeeld met betrekking tot het mechanisme van de zogenaamde “coronasplash”, als incorrecte redeneerstappen, bijvoorbeeld met betrekking tot het bloedspoor op de schoenzool van [slachtoffer]. In de rapportages van Stad/vKoppen en Alkemade wordt aangetoond dat deze fouten Eikelenboom tot onjuiste conclusie(s) hebben gebracht.
Dat is nogal wat.
We betoogden al eerder dat de meningen van deskundigen uiteen kunnen lopen. Maar de kwalificaties fundamentele fouten, feitelijke onjuistheden en incorrecte redeneerstappen zullen niet licht worden gegeven en zeker niet zo maar door een advocaat-generaal worden geciteerd.
In de Deventer moordzaak toont Eikelenboom tijdens de zitting van 26 januari 2003 een foto van de blouse onder crimescope licht, waarop rond donkere vlekken lichte randen te zien zijn en rept in dit verband van een zogenaamde serumuitscheiding van bloed.
Hij zegt:
Op de nu getoonde afbeelding is de voorzijde van de blouse afgebeeld zoals deze eruit ziet onder de crimescope. De donkere substanties zijn de bloedvlekken. De lichtgevende substantie is waarschijnlijk serumuitscheiding van bloed.
Het begrip serumuitscheiding was destijds in het geheel niet gedefinieerd en wordt tegenwoordig gebruikt voor cosmetische producten en bewerkte zuivelproducten. Vermoedelijk bedoelde Eikelenboom hier de Engelse term plasma secretion te vernederlandsen, maar die term slaat op het scheidingsproces van bloed in een laboratorium.
Wat er te zien moet zijn geweest, zijn de randen van waterige bloedvlekken, die in het katoen van de blouse waren getrokken en door het lagere ijzergehalte nog net oplichtten in het crimescope-licht.
Dat lijkt althans zo in de foto die Eikelenboom in 2013 in het praatprogramma van Pauw en Witteman toonde.
In datzelfde programma toont Eikelenboom een foto van de voorzijde van de blouse, vermoedelijk dezelfde foto als hierboven bedoeld. Hij wijst op twee vlekken, die DNA van Louwes zouden hebben bevat. Uit ander fotomateriaal (van latere datum) blijkt zonneklaar, dat deze twee vlekken nooit zijn bemonsterd.
Er valt hierover nog veel meer te zeggen maar laten we ons voorlopig beperken tot de opmerking dat het bijzonder vreemd is dat Eikelenboom ongeveer tien jaar na zijn vertrek bij het NFI nog over fotomateriaal uit deze zaak beschikt en dit zelfs op de televisie toont. Mag dat zo maar? Het zijn toch geen kiekjes uit zijn familiealbum?
Eikelenboom doet in de Deventer moordzaak meer eigenaardige uitspraken. Zo stelt hij:
Voor het met behulp van standaardmethoden, die door het NFI bij het DNA-onderzoek worden gehanteerd, verkrijgen van een bruikbaar DNA-profiel van huidcellen, dienen minimaal 200 cellen te zijn overgebracht. Bij zakelijk, oppervlakkig contact zoals het geven van een hand of het voeren van een gesprek op geringe afstand tussen personen wordt in het algemeen minder dan deze hoeveelheid overgedragen
Hij suggereert hiermee dat een oppervlakkig contact minder cellen oplevert en dus niet tot een bruikbaar DNA-profiel kan leiden. Nu er wel een bruikbaar DNA-profiel is, moet het aantal huidcellen meer dan 200 hebben bedragen en kan er van een zakelijk contact geen sprake zijn geweest. Het contact moet dus wel gewelddadig zijn geweest.
Later bleek evenwel dat men in een eerder op het NFI uitgevoerd onderzoek (van Prof. Kloosterman) kon nalezen dat een optimaal DNA-profiel kan worden verkregen bij een DNA-opbrengst na bemonstering van 30 tot 150 cellen. Waarom noemde Eikelenboom dan toch 200 huidcellen?
In datzelfde kader meldt Eikelenboom ook:
Weliswaar laat de huid continu cellen los, maar deze bevatten weinig DNA-materiaal, aangezien het om afstervende cellen gaat.
Nu er wel voldoende DNA-materiaal is aangetroffen, kan dat dus niet van afstervende cellen afkomstig zijn, zo wil Eikelenboom aantonen. Ze moeten dus afkomstig zijn van huidcellen die door geweld hebben losgelaten. Daarbij overstijgt hij duidelijk de stand van wetenschap op dit moment betreffende de betekenis van apoptosis (celdood) voor het DNA in de betreffende cellen.
Kortom, wat er ook waar moge zijn van zijn weerwoord, het neemt niet weg dat het optreden van Eikelenboom in nogal wat gevallen (Everink, Villamoord, Rosmalen, Deventer) omstreden is.
Eikelenboom heeft als DNA-deskundige een belangrijke rol gespeeld bij de veroordeling van Louwes. Gezien de gebeurtenissen in de USA en zijn rol in andere zaken, zou het raadzaam zijn ook zijn rol in de Deventer moordzaak nog eens nader te beschouwen.