Kranten bereiden zich voor

Er zijn belangrijker kwesties in de wereld dan de Deventer moordzaak maar dat zal niet voorkomen dat de bekendmaking van de conclusie door advocaat-generaal Aben in de Deventer moordzaak veel ophef zal veroorzaken, ongeacht of hij een herziening van de zaak adviseert of niet.

De media zullen zich hierop voorbereiden en dat is natuurlijk ook hun taak

Sommige kranten hebben zich door de jaren heen (al sinds de moord in 1999) steeds intensief en betrokken met de zaak beziggehouden.
Denk bijvoorbeeld aan verslaggeefster Wil Thijssen van de Volkskrant. In de loop der jaren heeft zij diverse artikelen geschreven en in 2022 kreeg zij als enige – vanzelfsprekend niet toevallig – inzage in het vertrouwelijke onderzoeksrapport van het cold case team dat advocaat-generaal mr. Aben aan mr. Knoops aanbood. In een een opzienbarend artikel lichtte zij een tipje van de sluier op. Zij zal zich zeker ook nu goed voorbereiden op de conclusie (zo heet dat advies) van Aben op 27 juni 2023 in de Deventer moordzaak.

Er is nog een krant die deze zaak nauwgezet volgt, De Stentor. Deze krant die in de regio Deventer verschijnt, publiceerde in 2019 een veel beluisterde podcast van vier afleveringen waarin onder anderen Aben opvallende uitspraken deed en sprak van blunders (zij het niet opzettelijk). Ook daarna hield De Stentor voortdurend de vinger aan de pols en publiceerde alles wat relevant was.

Ook het AD heeft in het verleden aandacht aan de zaak besteed. Zo publiceerde het al op 8 december 2003 een uitgebreid artikel waarin diverse twijfelachtige aspecten van deze moordzaak in meer detail werden belicht. Daarna volgde deze krant deze zaak natuurlijk nog wel, maar meer op afstand.

Dan komen we bij een pijnlijke kwestie.
Bij NRC is Bas Haan sinds een aantal maanden lid van de redactie. Hij is niet alleen journalist maar ook persoonlijk betrokken bij de Deventer moordzaak.
In 2009 verscheen zijn boek De Deventer moordzaak, een complot ontrafeld (herdruk in 2020) dat hij sindsdien als hèt standaardwerk in deze zaak beschouwt, ook na de vele publicaties en de podcast De Schoft van de Deventer moordzaak van Maurice de Hond, het verschijnen van de boeken Leugens over Louwes en De Deventer karaktermoord van Prof. Derksen en de website deemzet.nl die al in 2010 het licht zag. Overigens was al in 2003 een uitstekend boek van Stan de Jong over deze zaak verschenen.
Omdat Haan zich als dè kenner van de Deventer moordzaak beschouwt, ging hij er met gestrekt been in wanneer aan zijn oordeel werd getwijfeld, bijvoorbeeld in een interview in de DWDD, maar ook in een trailer van de podcast de Deventer mediazaak dat als opstapje fungeerde naar de film De Veroordeling. Formeel was Haan niet betrokken bij podcast en film – hij benadrukt dit keer op keer – maar een tweet* van Annegriet Wietsma, de maakster van de podcast, spreekt boekdelen.

Toen mr. Aben zijn onderzoek in juni 2022 had afgerond werd daarover door de media verslag gedaan en werden de mogelijke implicaties besproken. Ook NRC besteedde er vanzelfsprekend aandacht aan maar het was uitgerekend Bas Haan die hierover een artikel schreef. Ogenschijnlijk objectief maar verscheidene passages doen de wenkbrauwen flink fronsen en dat is voorzichtig uitgedrukt. Een faux pas van de kwaliteitskrant NRC. Laten we hopen dat deze krant ter wille van de objectiviteit Haan verre houdt van volgende publicaties over de Deventer moordzaak.
De krant heeft toch wel een journalist in de redactie die objectief over deze zaak verslag kan doen?

*… Graag wil ik nogmaals benadrukken dat het fundament voor dit project ligt bij de analyse van @bas_haan over de rol van de media, zie ‘De Deventer Moordzaak, het complot ontrafeld’

NRC-journalist Bas Haan keurt eigen vlees

Uitgerekend deze journalist die in de Deventer moordzaak al zo lang en zo duidelijk partij had gekozen – en dat mag hij – was de auteur van het artikel van 27 juni 2022 in NRC – waarin hij de afronding van het herzieningsonderzoek besprak. En dat is opmerkelijk. Het had NRC gesierd wanneer ze een andere redacteur hiermee hadden belast.

Sinds zijn boek over de Deventer moordzaak in 2009 verscheen, verkondigt Bas Haan op luide toon dat hij weet hoe in deze zaak de vork in de steel zit. Wie herinnert zich niet het interview in DWDD (2019) waarin hij tegenover Mathijs van Nieuwkerk bijna emotioneel tekeer ging tegen ‘opiniemaker’ Maurice de Hond en de onschuld benadrukte van iemand die volgens hem ‘met de zaak geen bal te maken had’.

Daar bleef het niet bij. Even later verscheen de podcast De Deventer mediazaak van documentairemaakster Annegriet Wietsma die al snel liet weten dat ze voor het fundament van de podcast was uitgegaan van het boek van Bas Haan en daarmee een terugtrekkende beweging maakte. In deze podcast wist hij het opnieuw zeker: volgens hem was Louwes de dader en de ‘klusjesman’ had met de zaak niets te maken.

Deze podcast stond niet op zichzelf want was feitelijk een trailer van de film De Veroordeling. Die zou snel daarna in de bioscoop komen maar dat werd vertraagd door de corona-pandemie. Ook in de film kwamen Louwes en met name De Hond er niet best van af. De ‘klusjesman’ werd opnieuw ten tonele gevoerd als slachtoffer. Dat laatste zou wel eens waar kunnen zijn maar hoe weet Haan dat zo zeker?

Was het artikel van Haan partijdig? Zo op het eerste gezicht niet. Maar de fijnproever merkt dat de argeloze lezer die niet zo is ingevoerd in deze ingewikkelde zaak toch diverse keren op het verkeerde been wordt gezet.

De geïnteresseerde lezer kan na lezing van Haans artikel zijn eigen mening vormen. Toch moet bij een paar zinnen een opmerking worden gemaakt.

‘De advocaat-generaal van de Hoge Raad ziet geen reden de zaak te herzien.’
Deze opmerking suggereert dat er dus niets aan de hand is. Maar dat is niet het hele verhaal. Aben merkte op dat het de gebruikelijke procedure is dat het rapport naar de advocaat gaat en dat die moet beslissen wat hij ermee zal doen, wel of geen cassatie vragen. En dat Aben geen aanleiding zag van deze procedure af te wijken.

‘Dat onderzoek werd vorige maand afgerond, volgens de advocaat-generaal dus zonder consequenties.’
Opnieuw wekt Haan hiermee de indruk dat het ook deze keer loos alarm is.

Overigens kan iedere veroordeelde in elke strafzaak op elk gewenst moment een herzieningsverzoek indienen, zonder dat dit de formele ‘onherroepelijke’ status van een strafzaak verandert. Dit gebeurt pas als de Hoge Raad zo’n herzieningsverzoek toewijst, wat een zeldzaamheid is.’
Goed dat Haan de lezer waarschuwt dat deze vooral niet moet denken dat het rapport van het cold case team wel eens succes zou kunnen hebben. Iedereen kan wel een verzoek indienen. Nou, dan weet je het wel. Kans op succes nul.

‘De Hoge Raad zal moeten beoordelen hoe nieuw dit is, omdat in het allereerste strafdossier uit 1999 al een verklaring zit van telecombedrijf KPN dat „de theoretisch maximale haalbare afstand” zo groot is, dat Louwes’ eigen verklaring over het telefoongesprek zou kunnen kloppen.’
Deze opmerking is op zich juist, maar Haan laat na te vermelden dat het in deze zaak niet ‘theoretisch maximaal’ is, dat het hier geen grote uitzondering betreft. De politie noteerde de dagen na de moord al een paar keer veel grotere afstanden (tot ver boven de 100 km), zelfs zonder bijzondere atmosferische omstandigheden.
Bovendien ‘vergeet’ Haan de NRC-lezers te melden dat het betreffende verslag met die veel grotere afstanden uit het procesdossier is gelaten en dus niet aan het hof bekend was. Dat zou een gerenommeerde onderzoeksjournalist toch niet mogen vergeten.

Bas Haan had de lezers ook even kunnen melden dat het cold case team bij diverse bewijsmiddelen en met name bij de blouse spreekt van ‘weinig criminalistische waarde’. Ook zou hij hebben kunnen aangeven dat het cold case team de betrouwbaarheid van een aantal processen-verbaal betwijfelt en ook het sporenonderzoek ter discussie stelt. Zou hij dat ook per ongeluk hebben vergeten?

Nee, een andere objectieve verslaggever zou toch echt wel een betere keus zijn geweest.

De Stentor en de Volkskrant

Hoewel het rapport van het cold case team (CCT) over de Deventer moordzaak niet openbaar is gemaakt (waarom eigenlijk niet?), besteedde de Volkskrant er twee uitgebreide artikelen van Wil Thijssen aan die als enige journalist inzage had gekregen.

Het oordeel van het CCT over wat in deze zaak zoal is misgegaan, was niet mals. Zo wordt de betrouwbaarheid van de processen-verbaal ter discussie gesteld, het onthult dat belangrijk ontlastend bewijs is achtergehouden en de criminalistische waarde van enkele bewijsmiddelen wordt laag genoemd.

De kranten De Stentor en de Volkskrant volgen deze zaak al jarenlang op de voet.
De eerste maakte er zelfs een vierdelige podcast over die goed werd ontvangen en plaatst steeds eventuele nieuwe ontwikkelingen in deze geruchtmakende zaak onmiddellijk in de krant.
Ook de Volkskrant laat zich al jarenlang niet onbetuigd, recentelijk dus nog met de twee artikelen van Wil Thijssen.

Louwes’ advocaat mr. Knoops heeft het herzieningsverzoek in oktober 2022 ingediend en daarna is het maandenlang stil gebleven. Zeer onlangs heeft advocaat-generaal mr. Aben bekend gemaakt dat hij zijn conclusies (advies) op 27 juni 2023 aan de Hoge Raad zal aanbieden, maar die datum werd uitgesteld tot 29 augustus 2023. Dan zijn we er nog niet want dan moet het hoogste rechtsorgaan er nog over beslissen.

Veel lezers zullen ongetwijfeld willen weten wat ze met al deze ontwikkelingen aan moeten. Beide kranten zouden hun lezers en andere belangstellenden een grote dienst bewijzen met wat meer duiding. Als juridische leken zullen ze ongetwijfeld willen weten wat geringe criminalistische waarde van bewijsmiddelen voor deze zaak betekent, welke de gevolgen waren van het achterhouden van bewijsmateriaal in vorige vergelijkbare zaken. En natuurlijk zou wat meer uitleg over de betekenis van het (ontbreken) van DNA-bewijs welkom zijn.

Kom op, Stentor en Volkskrant, laat van je horen.

Een magistraat laat zich gewoon voor leugenaar uitmaken

Het moet vele lezers van het boek Leugens over Louwes van Prof. Derksen hebben verbaasd dat geen van de magistraten die hij in zijn boek voor leugenaar uitmaakte, hiertegen openlijk bezwaar maakten. Ze eisten geen rectificatie, ze lieten het gewoon passeren. Dit valt nog een beetje te billijken wanneer een willekeurig iemand uit boosheid iets dergelijks roept, maar in dit geval is het niet de eerste de beste. Prof. Derksen is niet zo maar iemand. Een wetenschapsfilosoof met een grote reputatie die door zijn boek de vrijlating van Lucia de Berk wist te bewerkstellingen. En dan laat je je dat gewoon zeggen?

Vreemd genoeg is hieraan in juridische kringen nooit openlijk aandacht besteed. Ook de podcast De Deventer mediazaak liet het ongenoemd.

Vorige week verscheen Derksens tweede boek over de Deventer moordzaak: De Deventer karaktermoord. Zeer de moeite waard. Het toont met bijna mathematische precisie aan dat de kans dat Louwes de moordenaar is, vrijwel nul is. Maar dat vermoedden/wisten velen al.
Maar opmerkelijk in dit boek is dat hij opnieuw diverse magistraten ronduit van liegen beticht. En opnieuw gebeurt er niets. Geen boze of beledigde reacties.

Een treffend voorbeeld is een leugen van officier van justitie mr. E.E.G. Duijts voor de rechtbank te Zwolle. We laten de context en verdere details onbesproken.
Op een zeker moment wist mevrouw Duijts zeker dat Louwes op de avond van de moord omstreeks 18 uur niet thuis was geweest. Zijn agenda en overige informatie hadden dat onweerlegbaar duidelijk gemaakt. Toch hield de politie Louwes’ echtgenote twee maanden later een kalender voor (in zwart/wit, ook dat nog) waaruit het tegendeel zou moeten blijken. Dat kwam de officier beter uit. Mevrouw Louwes werd dus opzettelijk op het verkeerde been gezet en dat wist de officier. Die betoogde dat nog voor de rechtbank in Zwolle en ze beschuldigde mevrouw Louwes er zelfs van te liegen toen die verklaarde dat haar man die avond niet thuis had gegeten. Een vriendin kon dit beamen, maar mevrouw Duijts betichtte mevrouw Louwes van meineed en wilde zelfs dat de rechtbank daar aantekening van zou maken.

Mevrouw Louwes loog niet. Mevrouw mr. E.E.G. Duijts loog wel. Jaren geleden schreef Maurice de Hond hier al over en nu opnieuw beschrijft Prof. Derksen deze leugen uitgebreid in zijn nieuwste boek.

En waar blijft mevrouw Duijts om rectificatie te eisen? En hoe kijken haar collega’s naar deze affaire? Hopelijk met de nodige verontwaardiging.

‘De Deventer karaktermoord’ van Prof. Ton Derksen

Prof. Ton Derksen heeft weer een boek over de Deventer moordzaak geschreven. Het eerste boek, ‘Leugens over Louwes’, verscheen in 2011 en viel op door de grondigheid waarmee de auteur deze ingewikkelde zaak behandelde. Nu, ongeveer 12 jaar later doet hij er nog een schepje bovenop. Een aantal cruciale onderdelen van de moordzaak wordt tot in detail geanalyseerd met schokkende resultaten. Zijn conclusie is duidelijk: de kans dat Ernest Louwes de moord heeft gepleegd is heel klein.

In De Stentor van 21 februari 2023 wordt opnieuw aandacht aan deze zaak besteed. Onder de kop ‘Wordt Deventer Moordzaak misschien tóch heropend? Langverwacht advies komt deze zomer’ opent de krant met de zin: ‘De Hoge Raad krijgt op dinsdag 27 juni het langverwachte advies of de Deventer moordzaak uit 1999 alsnog heropend zou moeten worden. Dat heeft advocaat-generaal Diederik Aben vandaag met het hoogste rechtsorgaan van Nederland bepaald.’

Even verder in het artikel vervolgt de krant:

‘Met die twee nieuwe bevindingen [geringe criminalistische waarde van de blouse en Het Telefoontje] als belangrijkste argument diende het echtpaar Knoops het verzoek tot heropening in. ,,Het werpt een heel nieuw licht op de zaak”, zei Geert-Jan Knoops er toen over.

Inmiddels las hij ook een proefdruk van het boek De Deventer karaktermoord van wetenschapsfilosoof Ton Derksen, dat vandaag [20 februari 2023] uitkomt. Die gaat daarin heel diep in op de materie van de mobiele telefoon en zendmast, en concludeert dat de kans dat de telefoon vanuit Harderwijk/Nunspeet via de zendmast bij Deventer bij de weduwe uitkwam, veel groter is dan de genoemde 5 procent. ,,Dat maakt het verhaal van Louwes nog geloofwaardiger”, stelt Knoops nu.

Mede hierdoor ziet Knoops de kans op heropening van de zaak weer groeien. ,,Het nieuwe boek is een winstpuntje”, zegt Knoops. ,,De Hoge Raad had ons verzoek al op voorhand kunnen afwijzen. Dat ze nog niet tot die conclusie is gekomen, geeft hoop en maakt onze zaak zeker niet kansloos.”’

Het is dus wachten tot uiterlijk 27 juni 2023. Hoop doet leven.

Zorgen bij Bas Haan, Annegriet Wietsma en Sander Burger

Deze drie personen zijn de drijvende krachten achter de podcast de Deventer mediazaak en de film De Veroordeling die beide de Deventer moordzaak als onderwerp hebben. Zij zullen zich door de recente ontwikkelingen in deze zaak (rapport Cold Case Team, herzieningsverzoek en nieuwe boek van Prof. Ton Derksen) ongetwijfeld zorgen maken.

Bas Haan (momenteel NRC-journalist) is de auteur van het boek de Deventer moordzaak uit 2009 dat als basis diende voor podcast en film.
De podcast werd weliswaar gemaakt door documentairemaakster Annegriet Wietsma maar die verschoonde zich in een tweet al snel door te benadrukken dat ‘het fundament voor dit project ligt bij de analyse van Bas Haan over de rol van de media …’.
Sander Burger is de regisseur van de film die grotendeels bestaat uit fictie. Toch wist hij te melden dat Michael de Jong een onschuldig slachtoffer is van de mediahetze, lees Maurice de Hond.

Zowel de podcast als de film bevatten veel ergerlijke en soms opzettelijk misleidende fouten.

Voor Haan, Wietsma en Burger breken dus spannende tijden aan. De Hoge Raad buigt zich momenteel over een herzieningsverzoek van mr. Knoops. Als basis voor dit verzoek dient het onderzoek van advocaat-generaal mr. Aben, met name het rapport van het Cold Case Team van de Amsterdamse politie.

Dit rapport is nog niet openbaar gemaakt maar de beide artikelen in de Volkskrant van Wil Thijssen die ze wel mocht inzien, zullen voor Haan c.s. toch wel voor enige onrust zorgen.

En dan verschijnt binnenkort (waarschijnlijk rond 20 februari 2023) het nieuwe boek van Ton Derksen: De Deventer karaktermoord. Hierin worden met name de podcast en de film De Veroordeling op de korrel genomen.

Hopelijk binnenkort zullen we weten of hun zorgen terecht zijn.

Eén moordzaak is genoeg maar …

De Deventer moordzaak loopt al bijna 24 jaar. Het bewijs in deze zaak is flinterdun maar na de vrijspraak in eerste aanleg volgden niettemin diverse veroordelingen. Het onrecht druipt ervan af en dat is de reden dat op deze website en ook op twitter al enkele jaren aandacht aan deze zaak wordt besteed.
Op dit moment buigt de Hoge Raad zich over een herzieningsverzoek.

De Arnhemse villamoord
De redactie van deze website wil het graag bij de Deventer moordzaak houden. Een zo’n zaak is al meer dan genoeg maar de schokkende details van de zesdelige serie van de KRO-NRCV over de Arnhemse villamoord vormden opnieuw een flinke aanslag op het rechtsgevoel van de burger. En nu worden we weer opgeschrikt door de driedelige serie over de Warnsveldse pompmoord.

Overeenkomst villamoord en pompmoord
Het voert te ver om alle details te bespreken maar een belangrijke overeenkomst willen we niet onvermeld laten. De wijze waarop de verdachten werden verhoord is in beide zaken schokkend. Ze worden gedwongen te verklaren wat de politie wil horen om tot een voorgeleiding te kunnen komen en daartoe worden ze tot op het bot gemanipuleerd. In de pompmoord wordt ook nog gewag gemaakt van het langdurig uit de slaap houden van verdachten.

Ook kan in beide zaken een verdachte de druk van de politie niet weerstaan. Hij ‘breekt’ en bekent – deskundig geleid door de politie -. Hij noemt de medeverdachten medeschuldig.
De verdachten in de pompmoord werden aanvankelijk door de rechtbank Zutphen vrijgesproken maar uiteindelijk in 2004 door het gerechtshof Arnhem veroordeeld. Ook in deze zaak is de lezer verbijsterd.

Overeenkomst pompmoord en Deventer moordzaak
Niet alleen tussen bovenstaande zaken maar ook tussen de Warnsveldse pompmoord en de Deventer moordzaak bestaan treffende overeenkomsten.

Zo spreekt de rechtbank Zwolle verdachte Louwes in de Deventer moordzaak vrij (helaas zonder toelichting) maar in hoger beroep wordt hij door het Hof Arnhem in 2000 alsnog tot 12 jaar veroordeeld. Later volgden nog cassatiezaken en een hoger beroep voor het Hof Den Bosch. Hij is definitief veroordeeld maar in oktober 2022 is een herzieningsverzoek ingediend.
Ook bij de pompmoord worden de verdachten in eerste aanleg vrijgesproken maar in hoger beroep door het Hof Arnhem in 2004 tot straffen van 5 tot 8 jaar veroordeeld.

Rechter Van Harreveld begrijpt veroordeling niet
De rechtbank Zutphen onder leiding van voorzitter Van Harreveld sprak de verdachten in de pompmoord vrij. De rechter sprak in de tv-serie zijn verwondering erover uit dat Hof Arnhem in hoger beroep wel tot een veroordeling kwam want hij had in het bewijs niets nieuws kunnen ontdekken. Hij vond het bewijs nog steeds een wrak gebouw en moest daarom vrijspraak volgen. Een opmerkelijke uitspraak omdat rechters en raadsheren elkaar niet snel in het openbaar afvallen.

Mr. Rinus Otte
De serie over de pompmoord werd op een opvallende wijze afgerond omdat de naam van mr. Otte op suggestieve wijze werd genoemd. Hij was raadsheer bij de pompmoord in het Hof Arnhem begin jaren 2000. De voice-over zei dat Otte inmiddels geen raadsheer meer is en nu een functie in de top van het OM bekleedt en dat hij ook was betrokken bij andere zaken die in opspraak waren geraakt, maar details werden niet genoemd. Mogelijk wordt gedoeld op de volgende zaken.
Otte was één van de drie raadsheren in 2000 bij de Arnhemse villamoord, een zaak waarvan het herzieningsverzoek vorig jaar door de Hoge Raad niet werd gehonoreerd (een nieuw herzieningsverzoek staat in de steigers). Volgens één van de advocaten in deze zaak, Arthur van der Biezen, heeft het hof zich gebaseerd op onderbuikgevoelens. ‘De sfeer in deze zaak bij het gerechtshof was beneden alle peil, er was fysiek geweld in de rechtszaal, alle verdachten hadden een strafblad. Je ziet zo’n hof dan denken: ze zullen het wel gedaan hebben.’ Volgens hem was Otte dominant tijdens de zitting.

Ook Ottes rol bij de zaak van Michael P. werd bekritiseerd; Otte was een van de drie raadsheren toen P. in 2012 in een ernstige zaak geen tbs kreeg opgelegd. Een aantal jaren later vermoordde P. Anne Faber. Waarom kreeg hij in 2012 geen tbs opgelegd, was de verontwaardigde vraag? Dan zou Anner Faber niet zijn vermoord.

Ook was hij betrokken bij de veroordeling van Lucia de Berk. Zij was tot in hoogste instantie veroordeeld. Na een herziening werd zij na een aantal jaar cel alsnog vrijgesproken. Ook deze gang van zaken wordt Otte nagedragen.

Afzonderlijke zaken maar toch …
De Deventer moordzaak, de Arnhemse villamoord en de Warnsveldse pompmoord zijn afzonderlijke zaken. Weliswaar spelen zij zich af in ongeveer dezelfde politie- en OM-omgeving en hebben zij samen met de Deventer moordzaak gemeen dat ze door het Hof Arnhem zijn behandeld. Fouten in de ene zaak hoeven niets te maken te hebben met fouten in andere zaken, maar toch …

Wanneer je als onschuldige burger kijkt naar de conclusies van het coldcaseteam in de Deventer moordzaak en naar de documentaires over de villamoord en de pompmoord, slaat de schrik je om het hart. We hebben het hier weliswaar over slechts drie spraakmakende zaken, maar er zijn er meer (onder andere de Schiedammer parkmoord en de Rosmalense flatmoord). Wanneer zo’n onschuldige burger in handen van politie en OM valt en vervolgens te maken krijgt met rechters of raadsheren, hoe zeker kan hij dan zijn van vrijspraak? En dan is hij niet gerustgesteld door de opmerking dat gerechtelijke dwalingen nu eenmaal niet te vermijden zijn. Zeker, fouten maken is menselijk, maar verwijtbare fouten vormen toch een aparte categorie.

In dit artikel is gebruik gemaakt van Procureur-generaal Rinus Otte: conservatieve autocraat of positieve dwarsligger? in de Volkskrant (Frank van Zijl, 23 november 2018).

Minister Yeşilgöz gaf wél antwoord

De afgelopen jaren hebben Kamerleden de minister van Justitie en Veiligheid gevraagd naar de vorderingen in het herzieningsonderzoek van de Deventer moordzaak. Daar was alle reden toe. Het onderzoek begon in 2013 en werd pas medio 2022 afgerond. Het duurde dus meer dan negen jaar.

De antwoorden van de ministers waren steeds teleurstellend. Ontwijkend: ‘complex’, ‘binnen enkele maanden’, ach we kennen zulke antwoorden wel.

Op 19 maart 2022 stelden de Kamerleden Markuszower en Helder (PVV) opnieuw vragen over deze zaak, nu aan minister Yeşilgöz. En, wonder boven wonder, op 9 mei 2022 stuurde ze de antwoorden naar de Kamer. Deze keer geen mitsen en maren, maar een helder antwoord. Als illustratie kijken we naar vraag 5 en haar antwoord daarop.

De vraag luidde:

Hoe beoordeelt u het feit dat de betreffende medewerker van het Nederlands Forensisch Instituut (NFI), die destijds bij de behandeling van de Deventer moordzaak bij het gerechtshof een presentatie heeft gehouden, inmiddels in de Verenigde Staten van een zaak is gegooid als deskundige omdat hij niet geslaagd was voor zijn basisvaardigheidstests en toegaf dat hij ‘zelf opgeleid’ was in het uitvoeren van DNA-profielen?

Het antwoord van de minister was hard en duidelijk:

De betreffende medewerker is een voormalig medewerker van het NFI. Tijdens zijn dienstbetrekking bij het NFI was hij niet bevoegd tot het uitvoeren van werkzaamheden ten behoeve van het opstellen van DNA-profielen en was dat evenmin onderdeel van zijn werkzaamheden. Betreffende medewerker was tekenbevoegd voor bloedspoorpatroonanalyse en rapporteerde enkel over dit deel van het onderzoek in de Deventer moordzaak.

Het betreft medewerker Richard Eikelenboom die voor het Hof Den Bosch wel zijn oordeel gaf over aangetroffen DNA op de blouse van het slachtoffer maar hiervoor niet bevoegd was.

Toch was zijn mening het fundament van Louwes’ veroordeling.

‘Wie bang is krijgt ook klappen’

Maurice de Hond heeft een dezer dagen zijn biografie gepubliceerd. Bijna iedereen in Nederland kent hem als de bekendste opiniepeiler die decennia lang op geen enkele verkiezingsavond ontbrak. In heldere bewoordingen wist hij op bewonderenswaardige wijze de uitslagen te analyseren.
De laatste tijd wordt zijn naam veelal in verband gebracht met Covid-19. Al bijna drie jaar lang bespreekt hij op indringende wijze de wetenschappelijke kant van deze pandemie en neemt hij duidelijke standpunten in die hem niet altijd in dank worden afgenomen.

Maar de aandacht in dit artikel betreft zijn niet aflatende bemoeienissen met de Deventer moordzaak. Sinds 2005 is hij de drijvende kracht achter het onderzoek in deze slepende zaak die gekenmerkt wordt door een veroordeling op grond van schandelijk flinterdun bewijs. In zijn biografie besteedt hij bijna 50 pagina’s aan deze zaak die zijn leven drastisch heeft beïnvloed. Wie kan zich niet zijn veroordeling herinneren vanwege smaad tegen de ‘klusjesman’?
Het is haast niet te doen een dergelijke ingewikkelde zaak die al 23 jaar de gemoederen bezig houdt in zo weinig pagina’s samen te vatten, maar toch is hij hierin goed geslaagd. Hij volgt de grote lijn maar ook belangrijke details krijgen de volle aandacht en – zeer belangrijk – hij houdt zich aan de feiten. Vrijwel alles wat hij in deze zaak te berde brengt stoelt op feiten zoals uitspraken van getuigen in processen verbaal, passages in rapporten of vonnissen. Daarom is het extra wrang dat Sander Burger, de regisseur van de film De Veroordeling De Hond verwijt de feiten te verdraaien. Terwijl bovendien zowel de film als de podcast de Deventer Mediazaak – die als een trailer voor de film fungeerde (zaken zijn zaken) – (opzettelijke) aantoonbare fouten en verdraaiingen bevat.

Van bijzonder belang is natuurlijk hoe De Hond terugkijkt op zijn veroordeling. Hij zet aan het einde van dit hoofdstuk een aantal gevoelens over de verschillende aspecten van deze zaak op een rij en dan komt ook dit punt aan de orde.
Hij schrijft:
‘Als De Jong [de ‘klusjesman’, red.] en zijn vriendin echt geen betrokkenheid bij de moord hebben, is het heel erg dat ze daar wel jarenlang door velen voor zijn aangekeken en betreur ik mijn rol daarin.’ en
‘Het allerergste vind ik dat de werkelijke dader ervoor heeft gezorgd dat Ernest Louwes en zijn familie nu al 23 jaar in een hel leven. Die hel is niet gestopt na zijn vrijlating.’
Dat is niet de taal van de veroordeelde crimineel die Bas Haan hem bij elke mogelijke gelegenheid zo graag blijft noemen.

Bas Haan: Pfff, lees eerst mijn boek!

Bas Haan heeft een grote hekel aan Maurice de Hond en die is onderhand een obsessie voor hem, zeker wanneer het gaat over de Deventer moordzaak. Hij kan diens naam niet fatsoenlijk uit zijn mond of pen krijgen en duidt hem dan aan als ‘een opiniemaker’, ‘een crimineel’, of als dat niet voldoende is ‘een veroordeelde crimineel’.

De kern van deze aversie lijkt het boek te zijn dat Haan in 2009 over de Deventer moordzaak heeft geschreven (herdruk in 2022) en dat hij als het laatste, definitieve woord over deze geruchtmakende zaak beschouwt. De wijze waarop De Hond over veel kwesties in deze zaak anders denkt bevalt Haan niet en dan bereikt De Hond daarmee al jarenlang ook nog een groot publiek. Ook zal een rol hebben gespeeld dat De Hond zich heeft vergaloppeerd met zijn beschuldiging aan het adres van de klusjesman – en daarvan ook de consequenties heeft ondervonden -, maar dat verklaart nog niet Haans hartgrondige hekel.

Zou het ook gewoon Haans arrogantie kunnen zijn? Hij duldt als gewaardeerde journalist van Nieuwsuur geen tegenspraak, van De Hond niet maar ook van anderen niet. Haan kan kritiek maar moeilijk accepteren en reageert dan ronduit arrogant. Bekijk het gesprek nog eens terug met Matthijs van Nieuwkerk in DWDD uit januari 2019 die alleszins redelijke vragen stelt. Maar Haan valt hem geïrriteerd in de rede, verlegt de loop van het gesprek naar eigen believen, neemt in feite de regie van het gesprek over en dat met toenemende toonhoogte.

Een dergelijke toon slaat hij ook aan in een trailer van de podcast De Deventer Mediazaak die uiteindelijk alleen als een trailer van de film De Veroordeling bedoeld lijkt. Ook dan kan hij zich niet beheersen wanneer Maurice de Hond ter sprake komt.

Intussen hebben sinds 2009 diverse belangrijke ontwikkelingen plaatsgevonden.

Zo ontstond rond 2010 de uitgebreide website deemzet.nl die door een chemicus is ontwikkeld en in de loop der jaren is uitgegroeid tot een vraagbaak Deventer moordzaak. En dat niet alleen, hij rapporteert daarin veel eigen onderzoek, natuurlijk op zijn eigen vakgebied met verbluffende resultaten, bijvoorbeeld over de blouse. Maar ook verdiepte hij zich in de werking van het mobiele netwerk ten tijde van de moord in 1999 wat ertoe leidde dat experts op dit gebied hun aanvankelijke belastende verklaringen moesten herzien.

Natuurlijk kreeg ook het DNA-onderzoek zijn volle aandacht met vaak zeer opmerkelijke resultaten. Verder zorgde zijn post-mortem onderzoek ervoor dat een speciale onderzoeksgroep van forensische experts in 2013 in het leven werd geroepen. Hun opmerkelijke conclusies werden in 2014 in een proces verbaal van de nationale politie vastgelegd. Nog steeds is deemzet.nl een soort encyclopedie op het gebied van de Deventer moordzaak.

Een andere belangrijke ontwikkeling is de verschijning in 2011 van het boek Leugens over Louwes van Prof. Ton Derksen, en deze is niet de eerste de beste. Zo heeft hij met zijn boek Lucia de B. een doorslaggevende rol gespeeld in de zaak van Lucia de Berk die uiteindelijk in een herzieningszaak werd vrijgesproken. Derksen is een echte wetenschapper en dat is in zijn boek te merken. Hij trekt geen conclusie, doet geen uitspraak zonder uitgebreide bronvermelding.

Belangrijk in dit verband is dat De Hond en de auteur van deemzet.nl een groot aantal ernstige fouten en tekortkomingen in het boek van Haan hadden geconstateerd. Een uitnodiging tot een gesprek door De Hond werd door Haan niet gehonoreerd. Op de vraag van Van Nieuwkerk tijdens het interview waarom niet gaf Haan de kinderachtige verklaring dat De Hond al eens eerder zo’n gesprek had geweigerd. Lekker puh.

De website deemzet.nl, de vele gedetailleerde artikelen van De Hond, het boek van Prof. Derksen, het mocht allemaal niet baten. Zijn reactie op deze op belangwekkende ontwikkelingen in de zaak luidden vrijwel steeds: “niets nieuws onder de zon” of een vermoeide: “Pfff, lees eerst mijn boek.”

Inmiddels zijn we aanbeland in oktober 2022. Mr. Diederik Aben heeft na 9 jaar herzieningsonderzoek (veel en veel te lang geduurd, maar wel heel grondig) zijn verslag uitgebracht en ter beschikking gesteld aan advocaat mr. Knoops. Belangrijk in dit rapport is het verslag van het ColdCaseTeam (CCT) van de Amsterdamse politie. Dit team heeft in de afgelopen drie jaar de gehele zaak nog eens grondig nageplozen. Processen verbaal, rapporten, verklaringen, gang van zaken, procedures, naleven van voorschriften, alles werd opnieuw grondig bekeken, vanaf het tijdstip van de moord tot op heden. Nog onbekende zaken werden boven water gehaald,

Zoals al bekend uit de artikelen (deel 1 en deel 2) in de Volkskrant logen de conclusies er niet om.

Advocaat Geert-Jan Knoops kon met dit uitgebreide rapport aan de slag en op 26 oktober 2022 werd in een persbericht gemeld dat het herzieningsverzoek aan de Hoge Raad ter beschikking is gesteld.

Zodra dit herzieningsverzoek wereldkundig werd, stelde iemand op twitter aan Haan de vraag:

Heeft @bas_haan ‘m al gezien? #deventermoordzaak#herzieningsverzoek

waarop deze reageerde:

Nee, moet nog terugkijken. Maar de aankondiging van het nieuwe herzieningsverzoek is oud ‘nieuws’, dat ook al geen nieuws bevatte toen het nieuw nieuws was…

Een reactie van het type “Pfff, ik heb het al zo vaak gezegd, lees eerst mijn boek.”

Een arrogante en vooral gekunstelde reactie die je verwacht van leerlingen in de redactie van de schoolkrant, maar niet van een journalist van NRC.

We moeten vaststellen dat de rol van Haan in de Deventer moordzaak is uitgespeeld. Hij wordt niet meer au sérieux genomen. Zijn arrogantie van de man die het allemaal al een keer heeft uitgelegd voldoet niet meer. Er is teveel gebeurd sinds zijn boek in 2009 verscheen. Daar doet een korte aanvulling in 2022 niets aan af.

Excuses in de Deventer moordzaak?

Het kan haast niet anders. Ook in de Deventer moordzaak zullen op enig moment excuses moeten worden gemaakt. Of er een herziening komt of niet, of er vrijspraak komt of niet. Er zijn veel verwijtbare fouten gemaakt, niet alleen door politie en OM. Ook in deze zaak gaan de raadsheren niet vrijuit.

Het is beschamend te lezen in het opnieuw sterke artikel van Wil Thijssen in de Volkskrant over de Rosmalense flatmoord hoe de rechters (sorry, raadsheren) hebben gehandeld.

Een schokkende passage in het artikel is de volgende.

… Maar ook: dat de rechters van destijds alleen een belastend scenario kregen voorgelegd, en ‘dat het niet aan de rechter is om iets te zeggen over een ander scenario’, namelijk zelfdoding.
Het klinkt alsof de rechters in de zaak van de Rosmalense flatmoord er niets aan konden doen dat ze er allemaal naast hebben gezeten …

Het is duidelijk dat de raadsheren in de Deventer moordzaak geen blunders hebben begaan, niet hebben gelogen, geen feiten hebben verdraaid, enzovoort. Maar ze kunnen hun handen toch niet helemaal in onschuld wassen. Het mag dan niet hun taak zijn om iets over alternatieve scenario’s te zeggen, maar ze hadden wel meer kunnen doen dan als makke schapen achter de scenario’s van het OM aan te lopen.

In een tweetal artikelen (artikel 1 en artikel 2) is op deze website uitgebreid ingegaan op wat de rechters zoal – uit professionele belangstelling – hadden kunnen vragen.

Een korte opsomming.

  1. Waar is het schouwrapport, in verband met alibi’s?
  2. Waarom is er geen reconstructie gedaan, dit in verband met het mogelijk verslepen van het slachtoffer?
  3. Had verdachte wel voldoende tijd? Die tijd was beperkt: de moord, het huis doorzoeken, het hele huis grondig schoonmaken, ook nog een uur rijden naar huis?
  4. Hoe zit het met broodjes en beleg? Die zijn ‘s middags wel gekocht maar niet in het huis aangetroffen en ook sectie wijst uit dat het slachtoffer ze niet heeft genuttigd. Hebt u een verklaring waar die zijn gebleven?
  5. Waaruit blijkt een financieel motief (in Den Bosch overigens weggelaten)?
  6. Hoe kwam u op de gedachte dat Het Mes het moordwapen is dat veel later op 1 km afstand in een portiek en zonder sporen werd gevonden? (Er blijkt dat uiteindelijk 3 messen in onderzoek waren, hoe zo Het Mes?).
  7. Waarom zijn niet tijdig de gegevens over het mobiele gesprek (A28) opgevraagd? Dat had heel veel kunnen verklaren.
  8. Vanwege het onzekere tijdstip van overlijden, kan de sectiearts meer vertellen over post-mortem verschijnselen.
  9. Ook zouden zij de deskundige Richard Eikelenboom wel eens wat krachtiger aan de tand hebben kunnen voelen.

Deze vragen, en meer nog de antwoorden die het OM zou hebben moeten geven, zouden veel ellende kunnen hebben bespaard. De raadsheren zouden wel wat assertiever kunnen zijn geweest tegen het OM.

De raadsheren hoeven na al die jaren geen excuses te maken (maar het helpt wel). Wat schiet Louwes met excuses op? Maar het zou wel passend zijn wanneer op enig moment, maar liefst zo spoedig mogelijk, wordt erkend dat ze de Deventer moordzaak wel heel erg volgzaam hebben behandeld met alle gevolgen van dien voor Louwes.

Dit alles los van de afloop.

Website deemzet.nl na 12 jaar nog steeds luis in de pels

Wie de Deventer moordzaak op Twitter volgt zal met grote regelmaat tweets tegenkomen die steeds weer de vele schokkende fouten en misleidingen in deze geruchtmakende zaak aan de kaak stellen onder verwijzing naar artikelen in de website deemzet.nl.

De schrijver van deze tweets is tevens de auteur van de website die een ongelooflijke hoeveelheid feitenmateriaal over deze langstlopende strafzaak bevat. Wij hebben de site wel eens pseudo-gekscherend de Vraagbaak van de Deventer moordzaak genoemd. En daarmee is geen woord teveel gezegd, want hij is vreselijk uitgebreid en gedetailleerd opgezet.

De auteur opereerde voornamelijk in de beginjaren onder het pseudoniem Demo. Hij werd zelfs in een aanbeveling van de Adviescommissie afgesloten strafzaken (ACAS) met name genoemd en dat is een hele eer. Onder andere deze aanbeveling leidde ertoe dat advocaat-generaal mr. Aben een herzieningsonderzoek begon dat overigens negen jaar duurde.

De website pakt een grote verscheidenheid van onderwerpen aan. Niet op journalistieke wijze die vaak door tijdgebrek te weinig gedetailleerd is. Dat is een nadeel want in deze zaak spelen de details een cruciale rol. Nee, Demo maakt zich er niet met een Jantje van Leiden af en is nog steeds dagelijks actief.

Een greep van de onderwerpen die op de website zijn te vinden: het ronduit klungelige onderzoek door de politie met bovendien liegende ambtsedige politieagenten, fouten en/of misleidingen in processen-verbaal, sommige inconsistenties en onbegrijpelijkheden in het Tactisch Journaal (een soort dagboek) van de politie, wat er zoal misging in de hoger beroepen voor de gerechtshoven Den Bosch en (toenmalige) Arnhem, waarom getuigen niet of slechts terloops werden gehoord, de modus operandi van de moord, waarom de schouwarts het stoffelijk overschot niet mocht onderzoeken met vergaande consequenties voor de alibi’s, wat er mis ging tijdens de sectie (post-mortem verschijnselen werden onvoldoende onderkend), de ins en outs van de werking van het mobiele telefoonnet anno 1999 die hij zich eigen maakte en daar belangrijke conclusies uit kon trekken. Allemaal vreselijk arbeidsintensief werk dat veel vasthoudendheid vergt.

Als de berichten over het rapport van het Cold case team (juni 2022) kloppen, zullen vele van deze kwesties ook daarin aan de orde komen.

Met hetzelfde doorzettingsvermogen waarmee hij zich in een eerder stadium tot deskundige wist te maken op het gebied van de mobiele telefonie, beet hij zich als chemicus tijdens de laatste jaren vast in het DNA-onderzoek. Dit was zodanig klungelig en onprofessioneel (met name door toedoen van Richard Eikelenboom) dat de lezer een gevoel van plaatsvervangende schaamte niet kan onderdrukken. Opnieuw wist Demo DNA-bewijs boven tafel te krijgen dat wel deugde en tot andere conclusies zou leiden.

De redactie van de Deventer moordzaak kon het niet laten Demo een veer op de hoed te steken. Dat heeft hij na 12 jaar onderzoek dubbel en dwars verdiend.

Bij zijn website steekt het boek van Bas Haan armetierig af, we kunnen het niet anders samenvatten. Hoewel Haan zelf meent dat hij een meesterwerk heeft geschreven, bevat het ernstige fouten en tekortkomingen en is het doordrenkt van zijn obsessieve afkeer van Maurice de Hond. Dat mag ook wel eens gezegd worden.

Empathie voor Ernest Louwes

Zowel de podcast De Deventer Mediazaak als de film De Veroordeling lopen over van de empathie die de makers hebben voor de ‘klusjesman’ in de Deventer moordzaak. Die werd door Maurice de Hond onrechtmatig aangewezen als de dader van de moord op mevrouw Wittenberg en zou hierdoor samen met zijn vriendin jarenlang door een hel zijn gegaan.

En inderdaad, ergens onschuldig aan zijn en toch als dader worden gezien, is vreselijk. Daarover is iedereen het eens.

Helemaal uit de lucht vallen deed de beschuldiging overigens niet. Bas Haan mocht de klusjesman in zijn optreden in DWDD van 9 januari 2019 dan wel kenschetsen als “… iemand die geen bal met de zaak te maken heeft maar die om aandacht te genereren de hoofdrol is gaan spelen …”, maar zo simpel ligt het niet. De klusjesman werd in deze zaak vier keer intensief verhoord en zelfs een keer als verdachte aangemerkt. Hoezo, geen bal met de zaak te maken …?

Maar er is nog iemand die mogelijk onschuldig is aan de moord en dat is Ernest Louwes. Zeker, hij is weliswaar tot in hoogste instantie veroordeeld en dat is een groot verschil met de klusjesman.

Daartegenover staat dat hij altijd consistent heeft verklaard en tot op de dag van vandaag heeft volgehouden onschuldig te zijn aan de moord. Het recente rapport van het coldcaseteam doet ernstig vermoeden dat hij daarin gelijk heeft.

Hij kan weliswaar niet bewijzen dat hij onschuldig is maar dat kan de klusjesman evenmin.

Het kost niet veel moeite je te verplaatsen in de positie van Louwes. Stel dat hij inderdaad onschuldig is zoals hij al 23 jaar volhoudt, dan is hij niet alleen jarenlang ten onrechte aangezien als de dader, zoals dat ook met de klusjesman is gebeurd, nee, hij zou dan bovendien ten onrechte zijn veroordeeld tot een celstraf van 12 jaar waarvan hij 9 jaar heeft uitgezeten.

En dat is een enorm verschil met het lot dat de klusjesman en diens vriendin heeft getroffen.

Toch kun je vrijwel nergens een spoor van empathie voor Louwes aantreffen.

Zeker niet in de reacties op de podcast en de film. Iedereen buitelt dan over elkaar heen om toch maar niet te ontbreken in de rij van mensen die empathie te betuigen voor het lot van de klusjesman.

Maar niemand heeft oog voor de mogelijkheid die zich na het rapport van het coldcaseteam steeds nadrukkelijker aandient. Dat Louwes niet alleen onschuldig is, niet alleen 9 jaar van zijn leven in een cel moest slijten maar ook weet dat zijn leven door de gang van zaken is verwoest.

Zou Louwes daarom niet een beetje empathie verdienen?

De geloofwaardigheid van Bas Haan

Bas Haan was onderzoeksjournalist van Nieuwsuur en werkt sedert enkele maanden als journalist bij NRC. Belangrijke functies dus en zijn lezers willen blind kunnen vertrouwen op de juistheid van zijn publicaties. Helaas is dat niet altijd het geval zoals vandaag bij een persbericht van de Hoge Raad is gebleken.

Haan is zeer betrokken bij de Deventer moordzaak. In 2009 verscheen zijn boek over deze zaak maar ook hierbij werd al aangetoond dat het veel fouten en onjuistheden bevatte. Hij weigerde meermalen hierover met zijn critici in debat te gaan. Dat is opmerkelijk voor een onderzoeksjournalist want wetenschap en onderzoek kunnen niet zonder debat. Niettemin beschouwt hij zijn boek als de enige betrouwbare bron.

Maar het blijft niet bij de onjuistheden in zijn boek.

Op 3 augustus 2022 verscheen een tweet van zijn hand waarin hij melding maakte van een herdruk van zijn boek, met extra naschrift. Hij plaatste een foto van een deel van het naschrift en dat blijkt een schoolvoorbeeld van tendentieuze berichtgeving.

In het naschrift schrijft Haan:

Op 9 mei 2022 maakte de Hoge Raad in een persbericht bekend dat het onderzoek niets heeft opgeleverd wat de zaak zou moeten heropenen of wat verder onderzocht zou moeten worden: “De onderzoeksresultaten geven de advocaat-generaal geen aanleiding zelf een herzieningsaanvraag in te dienen.”

De tekst tussen aanhalingstekens komt inderdaad uit het betreffende bericht. Maar de zin die daaraan voorafgaat en waarin de Hoge Raad zou aangeven ‘dat het onderzoek niets heeft opgeleverd wat de zaak zou moeten heropenen of wat verder onderzocht zou moeten worden’ komt in het hele persbericht niet voor. De Hoge Raad maakte dat terecht helemaal niet bekend. Dat is tendentieus want Haan suggereert met deze zin dat het onderzoek niets zal opleveren. Trouwens, hoe zou hij dat moeten weten, want het verslag is niet openbaar gemaakt. Alleen journaliste Wil Thijssen van de Volkskrant kreeg bij wijze van uitzondering van advocaat Knoops inzage in het rapport (zie hieronder).

Natuurlijk schrijft de Hoge Raad die zinsnede niet in het persbericht.

Wat staat er dan wel? De volledige tekst van het persbericht kan hier worden nagelezen, maar het relevante deel luidt als volgt:

De resultaten van het laatste onderzoek zijn ook beschikbaar gesteld aan de verdediging. De AG beschouwt het onderzoek als afgerond.

Het is nu aan de advocaten van Ernest L. om op basis van de resultaten van het onderzoek al dan niet een herzieningsaanvraag in te dienen bij de Hoge Raad. Op een aanvraag tot herziening beslist de Hoge Raad, eventueel nadat de procureur-generaal is verzocht zijn zienswijze daarop in een advies, een zogenoemde conclusie, aan de Hoge Raad kenbaar te maken. De onderzoeksresultaten geven de AG geen aanleiding zelf een herzieningsaanvraag in te dienen.

Hier wordt correct en neutraal de procedure beschreven die volgt op de afronding van het onderzoek. Dat de AG niet zelf een herzieningsaanvraag indiende spreekt voor zich. Dat was zijn opdracht immers niet. Hij heeft op verzoek van de ACAS (Adviescommissie afgesloten strafzaken) en advocaat Knoops een herzieningsonderzoek uitgevoerd en de resultaten aan Knoops overhandigd. Niets meer en niets minder.

Het is bij dit soort onderzoeken aan de veroordeelde om op basis van de resultaten een herzieningsaanvraag in te dienen. Aben zag ‘geen aanleiding om van deze gebruikelijke gang van zaken af te wijken’ en heeft de bevindingen overgedragen aan Louwes’ advocaat Geert-Jan Knoops.

Maar Haan parafraseert het persbericht opzettelijk misleidend. De lezer denkt nu dat het onderzoek niets heeft opgeleverd, dat het zonde van de tijd en de moeite was en zal concluderen: zie je wel, Haan had toch gelijk, het wordt niets met het herzieningsverzoek.

Maar het tegendeel blijkt het geval. De artikelen in de Volkskrant van journaliste Wil Thijssen die het onderzoeksverslag heeft mogen inzien, tonen aan dat het rapport juist erg veel nieuws bevat, zelfs schokkend mag worden genoemd. De kop van het artikel spreekt boekdelen: Coldcaseteam concludeert na drie jaar onderzoek dat ontlastend bewijs in Deventer moordzaak is achtergehouden.

Zijn obsessieve gedrag in de Deventer moordzaak (vooral Maurice de Hond werkt op hem als een rode lap op een stier) schaadt Haans reputatie en hij maakt zich op deze wijze ongeloofwaardig.

Welk geloof moet de lezer van NRC nu hechten aan andere artikelen van onderzoeksjournalist Haan? Artikelen die niet zo eenvoudig zijn te verifiëren als de tweet van 3 augustus 2022?

Zijn geloofwaardigheid heeft door deze misstap een flinke buts opgelopen.

Media hebben geen belangstelling voor herzieningsonderzoek

Na bijna 23 jaar is de Deventer moordzaak nog steeds springlevend. De veroordeelde Louwes blijft ontkennen en deskundige particulieren vinden lacunes in het bewijsmateriaal. Er loopt een herzieningsonderzoek en burgers storen zich aan de absurd lange duur ervan: meer dan 9 jaar. Zij vinden dat de overheid op deze wijze solt met hun belangen. Maar de media, uitgezonderd het dagblad De Stentor, besteden er geen aandacht aan.
Waarom niet? Zou het sentiment rond Maurice de Hond een rol kunnen spelen?

Inmiddels heeft mr. Aben het herzieningsonderzoek afgerond en nu is het wachten op een eventueel herzieningsverzoek door mr. Knoops.

Wie weet nog van de Deventer moordzaak?
Natuurlijk neemt de belangstelling voor de Deventer moordzaak met de jaren af. Alleen de 40+ers hebben er wel eens over gehoord maar zij zijn niet echt geïnteresseerd. Zij herinneren zich nog wel iets van een vermoorde weduwe, een boekhouder en een klusjesman, maar moeten al snel worden bijgepraat.

Louwes of de klusjesman?
De meningen over de dader zijn verdeeld. Velen geloven dat Louwes de moord op de weduwe heeft gepleegd, anderen menen zeker te weten dat de klusjesman de dader is.
Deze verdeeldheid over de schuldvraag kwam duidelijk aan het licht toen begin 2021 de podcast De Deventer Mediazaak verscheen. Deze diende overigens als een soort trailer van de film De Veroordeling die later dat jaar in de bioscopen verscheen.

Of gaat het om Maurice de Hond?
Hoewel de naam van de podcast anders suggereert ging deze 6-delige serie meer over de rol van Maurice de Hond in de media dan over de moordzaak zelf.
De oorzaak hiervan lag bij de journalist Bas Haan die om onduidelijke redenen De Honds bloed wel kan drinken en elke gelegenheid te baat nam om daaraan uiting te geven.
Als gevolg hiervan namen ook anderen het De Hond kwalijk dat hij de klusjesman openlijk als de dader had aangewezen, niet een keer, maar bij herhaling. Dat De Hond hiervoor al was veroordeeld en zijn straf had ondergaan, maakte voor hen niet uit.

Veel ‘bekende Nederlanders’ onder de critici
Onder de critici waren opmerkelijk veel bekende Nederlanders: regisseurs, acteurs, programmamakers, journalisten, correspondenten. Af en toe wekten zij daarbij de indruk vooral niet op deze lijst van openbare De Hond-bashers te willen ontbreken. Hun reacties hadden vaak het karakter van een afrekening.

De rol van journalisten
Ook journalisten mogen een mening hebben over het optreden van De Hond in de Deventer moordzaak. Maar die is nog steeds niet definitief gesloten en dan bestaat de mogelijkheid dat de pers opnieuw in het geweer moet komen. En dus is enige terughoudendheid bij hen geboden.

De media en het herzieningsonderzoek
Zo loopt er nog een herzieningsonderzoek. Dat is weliswaar een zaak van de advocaat-generaal, een juridische kwestie dus, maar er is meer aan de hand. Het onderzoek duurt nu al meer dan 9 jaar en dat is buitensporig en ongekend.
Wat men ook moge denken over de schuldvraag of over de rol van De Hond, iedereen vindt een onderzoek van meer dan 9 jaar absurd. Maar ja, er is geen wettelijke termijn voor een dergelijk onderzoek en tegen deze gang van zaken kan geen bezwaar worden aangetekend. De burger is afhankelijk van het fatsoen van de advocaat-generaal.

Wat vind de dagbladpers hiervan?
Niets, zo lijkt het.
Alleen De Stentor wijdde onlangs een artikel aan deze kwestie. De landelijke dagbladpers, AD, de Volkskrant, NRC, Trouw en de Telegraaf hult zich in stilzwijgen. En dat is opvallend.
Er wordt wel – en terecht – met veel ergernis geschreven over de lange termijnen in de toeslagenaffaire, de eindeloos durende afhandeling van de aardbevingsschade, over het bijna 3 jaar durende onderzoek in de zaak van voormalig wethouder De Mos, over een vermeende moordenaar die onlangs na 9 jaar vruchteloos onderzoek door de rechtbank in vrijheid werd gesteld.
Schande, vindt de dagbladpers!

Maar geen woord over het herzieningsonderzoek
De vraag is dus waarom de dagbladpers zich bij de Deventer moordzaak wel afzijdig houdt.
De reden kan zijn dat deze zaak te weinig nieuwswaarde heeft. Wie weet überhaupt nog waar het over gaat? Dat er teveel moet worden uitgelegd voor zo’n oude zaak. Dat het een keer afgelopen moet zijn, de zaak sleept al zo lang. Louwes heeft zijn straf toch uitgezeten en is al 13 jaar op vrije voeten?
Maar zou het ook te maken kunnen hebben met de aversie tegen De Hond die sinds 2005 de drijvende kracht is tegen de veroordeling van Louwes. Dus met het sentiment rond deze zaak?
Een succesje voor Louwes, bijvoorbeeld een herziening van het proces met een mogelijk goede afloop, zou als een succes voor De Hond kunnen worden uitgelegd. En wie gunt dat De Schoft van de Deventer moordzaak?
Aan deze zaak ruchtbaarheid geven, speelt De Hond alleen maar in de kaart. Daar heeft kennelijk niemand van de landelijke dagbladpers zin in.
Behalve De Stentor dus.

Wat vindt de kritische dagbladpers?

Het herzieningsonderzoek van mr. Aben in de Deventer Moordzaak duurt al meer dan negen jaar en de media besteden er geen aandacht aan.

Ongehoord lang

Er zijn vele andere herzieningsonderzoeken geweest maar een duur van twee jaar is dan al aan de lange kant. Maar het onderzoek in de Deventer Moordzaak duurt maar en duurt maar en tot een afronding van deze toch feitelijk eenvoudige strafzaak is het na negen jaar nog steeds niet gekomen.

Wie zit nog op herziening te wachten, denkt Aben

Je hoort de advocaat-generaal mr. Aben denken: Ach, Louwes is tot in hoogste instantie veroordeeld, hij heeft al in 2009 zijn straf van 12 jaar uitgezeten en is sindsdien op vrije voeten. Dus waar maken we ons dan nog druk over. Bovendien, de politie, het OM en enkele (voormalige) raadsheren zitten niet op een herziening te wachten.

In 2019 Aben even aan het woord

Dus gebeurde er sinds 2013 jarenlang niets. Slechts een keer kwam wat informatie naar buiten toen het dagblad De Stentor in 2019 een podcast over deze zaak had gemaakt. Aben sprak toen nogal luchtig over deze ernstige zaak. Oké, er waren destijds blunders gemaakt, maar niet opzettelijk, zou hopelijk vandaag niet meer voorkomen, DNA-onderzoek was toch wel ingewikkeld, het kon zo maar nog veel langer duren. En dat was het dan.

Hoop gevestigd op pers

Als burger is de hoop dan gevestigd op de nationale media. Die schrijven immers bijna dagelijks verontwaardigd over vergelijkbare kwesties.

Neem de toeslagenaffaire. De kranten spreken er schande van hoe de overheid erop uit lijkt de zaak te traineren in de hoop dat de onrust wel zal overwaaien.

Bij de coronadeal is het al niet anders. De overheid wil maar niet met een opening van zaken komen en de dagbladen (en ook de Kamer) blijven hierop aandringen. Deze zien in dit rekken het bewijs dat de overheid probeert de kwestie op de lange baan te schuiven en maken zich daar druk over.

Ook bij Deventer Moordzaak?

Hoe anders gaat het er aan toe bij de Deventer Moordzaak.

Of Louwes terecht of niet terecht is veroordeeld, doet niet ter zake. Feit is dat advocaat-generaal bij de Hoge Raad, mr. Aben, in 2013 een herzieningsonderzoek is begonnen, mede op advies van de Adviescommissie afgesloten strafzaken (ACAS). Dat onderzoek is tot op de dag van heden niet afgerond en duurt dus al meer dan negen jaar. Dat is ongehoord lang.

Dan zal de nationale pers zich ook hierover wel roeren, is de verwachting. Een dergelijke gang van zaken kan immers alle burgers treffen. Aan zo’n zaak van algemeen belang moet de pers toch aandacht besteden.

Wat zouden dagbladen kunnen/moeten doen?

Dagbladen zouden juristen kunnen vragen wat zij van deze gang van zaken vinden. Ze zouden Attje Kuiken (Pvda) en Gidi Markuszower (PVV) kunnen interviewen over de Kamervragen die ze de minister van Justitie en Veiligheid over deze zaak hebben gesteld (in 2019 en 2021) en wat die hebben opgeleverd. Trouwens, beide Kamerleden kunnen hierover nog steeds worden bevraagd.

Journalisten zouden ook kunnen kijken naar vergelijkbare herzieningsonderzoeken en kunnen nagaan waarom de Deventer Moordzaak er zo in negatieve zijn uitspringt. Is de zaak echt zo ingewikkeld dat het niet sneller kan dan in negen jaar, en waarom dan wel?

Maar niets van dit alles

De dagbladen houden zich al jarenlang muisstil. Kennelijk vinden zij de kwestie niet belangrijk genoeg en trouwens, wie weet nog wat de Deventer Moordzaak is?

Bas Haan in de spotlight van de Havenloods

De Havenloods is een Rotterdamse huis-aan-huis krant. In nummer 9 van de 71e jaargang staat een interview met Bas Haan. Natuurlijk komt de Deventer Moordspraak – zij het kort – ter sprake.

Haan is landelijk bekend als onthullingsjournalist en om die reden wordt hij ten tonele gevoerd in de rubriek Rotterdamse onthullingen.

Hij vertelt hoe hij in de onderzoeksjournalistiek verzeild is geraakt, wat zijn belangrijkste motivatie voor zijn werk is en wat zijn belangrijkste onthulling is geweest.

Wie bekend is met de Deventer Moordzaak gaat nu even rechtop zitten.

Het kan haast niet anders dan dat hij zijn boek over en zijn rol in deze moordzaak als eerste zal noemen. Dat zou je verwachten. Hij heeft de afgelopen drie jaar immers erg op de publicitaire trom van de Deventer Moordzaak geroffeld.

Hij zal dan wel noemen hoe hij absoluut zeker weet dat Louwes de dader is (niet alleen veroordeeld maar nee, de dader), hoe hij tevens zeker weet dat de ‘klusjesman’ niet de dader is, hoe hij de documentairemaakster Annegriet Wietsma en de rubriek Argos zover heeft weten te krijgen de omstreden podcast De Deventer Mediazaak te maken als voorspel van de verfilming De Veroordeling.
Ter relativering: zowel podcast als film worden door advocaat Peter Plasman gekarakteriseerd als een afrekening met Maurice de Hond.

Maar nee, in het interview tref je niets van dit alles aan

Hij noemt de bonnetjesaffaire die ging over zoekgeraakte bonnetjes op het toenmalige ministerie van Veiligheid en Justitie als een onthulling met grote impact, maar voor hem persoonlijk was de eerste echte grote onthulling de Schiedammer parkmoord.

Aan het einde van het interview komt de Deventer Moordzaak toch nog even heel kort – zij het op een bijzondere manier – ter sprake. Het lijkt er op dat hij zich niet meer zo graag wil profileren met deze moordzaak.

… Verder zijn mensen niet zo vaak boos hoor, meestal weten ze toch dat alles klopt wat ik naar buiten breng, kunnen ze er weinig tegenin brengen. Wat wel erg vervelend was is dat ik ten tijde van de Deventer moordzaak twee jaar lang elke dag telefonisch ben lastiggevallen door dezelfde persoon …

Dat Haan juist in dit fragment de Deventer Moordzaak aanhaalt, is wel erg ongelukkig, De auteur van deemzet.nl heeft zowel zijn boek als de podcast onder de loep genomen en dan komt Haan er niet best vanaf. Je kunt veel over beide uitingen zeggen maar dat alles erin zou kloppen is een gotspe. Beide staan vol feitelijk aantoonbare fouten en onzorgvuldigheden wat voor een onderzoeksjournalist gênant is.

Overigens is het uitermate kwalijk dat je iemand telefonisch stalkt.

Terugblik interview Eikelenboom in De Stentor

Dat Richard Eikelenboom omstreden uitspraken doet, wordt bevestigd in het inmiddels bekende interview in De Stentor (2019). Zijn rol van objectieve onderzoeker is hem kennelijk niet genoeg.

We bevelen de lezers aan de volgende fragmenten uit dat interview te (her)lezen. Eikelenboom laat het niet bij de droge (wetenschappelijke) constateringen die passen bij een gerechtelijk deskundige, maar debiteert in plaats daarvan te vaak onjuistheden.

Deze fragmenten worden in het volgende artikel ontleed aan een artikel* met de volgende samenvatting.

Ing. Eikelenboom doet in 2019 uitspraken in De Stentor over zijn bevindingen bij de Deventer Moordzaak. Vergeleken met zijn eigen rapport uit 2003 zijn dat aantoonbare leugens om de lezer er maar van te overtuigen dat Louwes de dader was en hij in 2003/2004 geen fouten heeft gemaakt.

Wie dit stuk leest met het oordeel van de rechter in Denver in het achterhoofd, zal zich wel eens op het achterhoofd krabben: hoe stond het met de deskundigheid van Eikelenboom in de Deventer Moordzaak? Kan hij zijn uitspraken wel waarmaken?

* Het artikel verscheen op maurice.nl en dat maakt velen kopschuw (met de affaire van de ‘klusjesman’ in gedachten). Lezer, zet u hierover heen. Lees en oordeel zelf.

Is website Richard Eikelenboom actief?

Een rechter in Denver weigerde in 2016 Richard Eikelenboom als DNA-deskundige in een strafproces. De redactie hoorde pas onlangs van deze gebeurtenis en wilde meer informatie.

Natuurlijk, want Eikelenboom is niet zo maar een deskundige. In de tijd dat hij nog bij het Nederlandse NFI werkte, speelde hij een belangrijke rol bij de veroordeling van Ernest Louwes in de Deventer Moordzaak.

Hierna verliet hij het NFI en sindsdien werkt hij bij Independent Forensic Services, een bedrijf dat hij samen met zijn vrouw Selma Schieveld oprichtte.

Al enige jaren werkt het bedrijf vanuit het Amerikaanse Colorado. Naar eigen zeggen van de Eikelenbooms ondervond het in Nederland teveel tegenwerking en zette het echtpaar de werkzaamheden in de USA voort.

Een eerste stap om meer te weten te komen van de ‘Denver-kwestie’ is vanzelfsprekend om op de Amerikaanse website ifscolorado.com van Eikelenboom naar zijn lezing te zoeken.

Helaas bleek de website niet meer online te zijn en dat werd op deze plek geconstateerd. Ook dagen na deze eerste constatering bleek de website niet te bezoeken. Daar kon het weerwoord dus niet meer worden gevonden.

Maar toch, na enkele dagen bleek de website plotseling weer online te zijn. Geen mededeling over onderhoud of anderszins, de website was er gewoon weer.

En inderdaad, Eikelenbooms versie van de gebeurtenissen in de rechtbank van Denver kon – na enig zoeken – worden gevonden. Het moet gezegd, hij maakte er zich niet met een Jantje van Leiden vanaf. Uitgebreid beschrijft hij alle gebeurtenissen die met het voorval te maken hebben.

En dat was dan dat.

Maar het eerst niet meer online zijn van de website en dan plotseling weer wel, bleef intrigeren. Reden om de website iets beter te bekijken.

Bij vrijwel alle artikelen staat een datum genoteerd en het valt op dat voor zover kan worden nagegaan de laatste toevoegingen 2 jaar oud zijn. Zou de website alleen maar weer online zijn gezet na de constatering dat die offline zou zijn? En waarom dan wel?

Normaal gesproken zijn dat geen feiten die in deze blog thuishoren.

Maar de omstreden rol van Eikelenboom (niet alleen in de Deventer Moordzaak) en de gebeurtenis in Denver veroorzaakten bij de redactie enige argwaan. Door de beslissing van een Amerikaanse rechter zou men ook kunnen twijfelen aan de deskundigheid van Eikelenboom in de Deventer Moordzaak.

En als die twijfel terecht is, wat voor consequenties zou dat kunnen hebben voor deze zaak?

Eikelenboom reageerde maar blijft omstreden

Het was schrikken toen de redactie hoorde van de uitsluiting van Eikelenboom als DNA-deskundige. Op de inmiddels weer online website van IFS staat zijn uitgebreide weerwoord.

Zijn reactie was eerst moeilijk te vinden, maar bleek toch al enige tijd op de IFS-website te staan. Lees hier zijn relaas.

Het moet gezegd, Eikelenboom heeft van zijn weerwoord veel werk gemaakt.

Toch blijft het knagen want zijn rol is niet alleen in de Deventer moordzaak omstreden.

Op twitter reageerde @MoordzakenPod op een tweet over de uitsluiting van Eikelenboom:

Richard en Selma Eikelenboom speelden in meerdere moordzaken een prominente en soms twijfelachtige rol. Zo ook bij de moord op Koen Everink en de Villamoord. Luister daarvoor eens naar onze Moordzaken Podcast. Wordt vervolgd.

In de Rosmalense moordzaak komt de naam van Richard Eikelenboom als bloedspoorpatroondeskundige veelvuldig voor, Niet alleen zijn eigen naam maar ook die van zijn echtgenote Selma Schieveld, een forensisch geneeskundige.

Advocaat-generaal mr. D.J.C. Aben (ja, dezelfde Aben die nu al negen jaar lang het herzieningsonderzoek in de Deventer moordzaak leidt) dient in zijn conclusie een vordering in tot herziening bij de Hoge Raad. In deze conclusie komen tientallen keren de namen van Eikelenboom en Schieveld voor. In het geval van Eikelenboom overigens niet altijd in positieve zin.

Zo haalt Aben in zijn conclusie mr. Van der Kruijs aan:

Het forensisch onderzoek van deskundige Eikelenboom waarop het hof zich heeft gebaseerd bevat een aantal fundamentele fouten. Dit betreft zowel feitelijke onjuistheden, bijvoorbeeld met betrekking tot het mechanisme van de zogenaamde “coronasplash”, als incorrecte redeneerstappen, bijvoorbeeld met betrekking tot het bloedspoor op de schoenzool van [slachtoffer]. In de rapportages van Stad/vKoppen en Alkemade wordt aangetoond dat deze fouten Eikelenboom tot onjuiste conclusie(s) hebben gebracht.

Dat is nogal wat.

We betoogden al eerder dat de meningen van deskundigen uiteen kunnen lopen. Maar de kwalificaties fundamentele fouten, feitelijke onjuistheden en incorrecte redeneerstappen zullen niet licht worden gegeven en zeker niet zo maar door een advocaat-generaal worden geciteerd.

In de Deventer moordzaak toont Eikelenboom tijdens de zitting van 26 januari 2003 een foto van de blouse onder crimescope licht, waarop rond donkere vlekken lichte randen te zien zijn en rept in dit verband van een zogenaamde serumuitscheiding van bloed.

Hij zegt:

Op de nu getoonde afbeelding is de voorzijde van de blouse afgebeeld zoals deze eruit ziet onder de crimescope. De donkere substanties zijn de bloedvlekken. De lichtgevende substantie is waarschijnlijk serumuitscheiding van bloed.

Het begrip serumuitscheiding was destijds in het geheel niet gedefinieerd en wordt tegenwoordig gebruikt voor cosmetische producten en bewerkte zuivelproducten. Vermoedelijk bedoelde Eikelenboom hier de Engelse term plasma secretion te vernederlandsen, maar die term slaat op het scheidingsproces van bloed in een laboratorium.

Wat er te zien moet zijn geweest, zijn de randen van waterige bloedvlekken, die in het katoen van de blouse waren getrokken en door het lagere ijzergehalte nog net oplichtten in het crimescope-licht.

Dat lijkt althans zo in de foto die Eikelenboom in 2013 in het praatprogramma van Pauw en Witteman toonde.

In datzelfde programma toont Eikelenboom een foto van de voorzijde van de blouse, vermoedelijk dezelfde foto als hierboven bedoeld. Hij wijst op twee vlekken, die DNA van Louwes zouden hebben bevat. Uit ander fotomateriaal (van latere datum) blijkt zonneklaar, dat deze twee vlekken nooit zijn bemonsterd.

Er valt hierover nog veel meer te zeggen maar laten we ons voorlopig beperken tot de opmerking dat het bijzonder vreemd is dat Eikelenboom ongeveer tien jaar na zijn vertrek bij het NFI nog over fotomateriaal uit deze zaak beschikt en dit zelfs op de televisie toont. Mag dat zo maar? Het zijn toch geen kiekjes uit zijn familiealbum?

Eikelenboom doet in de Deventer moordzaak meer eigenaardige uitspraken. Zo stelt hij:

Voor het met behulp van standaardmethoden, die door het NFI bij het DNA-onderzoek worden gehanteerd, verkrijgen van een bruikbaar DNA-profiel van huidcellen, dienen minimaal 200 cellen te zijn overgebracht. Bij zakelijk, oppervlakkig contact zoals het geven van een hand of het voeren van een gesprek op geringe afstand tussen personen wordt in het algemeen minder dan deze hoeveelheid overgedragen

Hij suggereert hiermee dat een oppervlakkig contact minder cellen oplevert en dus niet tot een bruikbaar DNA-profiel kan leiden. Nu er wel een bruikbaar DNA-profiel is, moet het aantal huidcellen meer dan 200 hebben bedragen en kan er van een zakelijk contact geen sprake zijn geweest. Het contact moet dus wel gewelddadig zijn geweest.

Later bleek evenwel dat men in een eerder op het NFI uitgevoerd onderzoek (van Prof. Kloosterman) kon nalezen dat een optimaal DNA-profiel kan worden verkregen bij een DNA-opbrengst na bemonstering van 30 tot 150 cellen. Waarom noemde Eikelenboom dan toch 200 huidcellen?

In datzelfde kader meldt Eikelenboom ook:

Weliswaar laat de huid continu cellen los, maar deze bevatten weinig DNA-materiaal, aangezien het om afstervende cellen gaat.

Nu er wel voldoende DNA-materiaal is aangetroffen, kan dat dus niet van afstervende cellen afkomstig zijn, zo wil Eikelenboom aantonen. Ze moeten dus afkomstig zijn van huidcellen die door geweld hebben losgelaten. Daarbij overstijgt hij duidelijk de stand van wetenschap op dit moment betreffende de betekenis van apoptosis (celdood) voor het DNA in de betreffende cellen.

Kortom, wat er ook waar moge zijn van zijn weerwoord, het neemt niet weg dat het optreden van Eikelenboom in nogal wat gevallen (Everink, Villamoord, Rosmalen, Deventer) omstreden is.

Eikelenboom heeft als DNA-deskundige een belangrijke rol gespeeld bij de veroordeling van Louwes. Gezien de gebeurtenissen in de USA en zijn rol in andere zaken, zou het raadzaam zijn ook zijn rol in de Deventer moordzaak nog eens nader te beschouwen.


Website Eikelenboom weer online

Onlangs werd de redactie opgeschrikt door het bericht dat Richard Eikelenboom in 2016 van een Amerikaanse rechter in Denver niet als DNA-deskundige mocht optreden.

De rechter deed dit in een strafzaak op verzoek van de aanklager die aantoonde dat Eikelenboom voor bekwaamheidstests was gezakt, dat zijn bedrijf Independent Forensic Services (IFS) niet was geaccrediteerd en dat hij daarover tijdens het verhoor misleidende verklaringen had afgelegd.

We kennen Eikelenboom nog van zijn optreden in de Deventer moordzaak. Toen hij nog werknemer was bij het NFI speelde hij in 2003-2004 een belangrijke rol bij de veroordeling van Ernest Louwes en dan is het groot nieuws wanneer hij jaren later in een andere zaak niet als deskundige wordt toegelaten.

Alle reden dus voor nader onderzoek.

De eerste ingeving is na te gaan wat IFS (en daarmee ook Eikelenboom) over deze aantijgingen verklaart en waar kun je deze informatie beter vinden dan op de website van IFS.

Jaren geleden toonde deze veel informatie over de werkzaamheden van het bedrijf en over de medewerkers. Zo bevatte de site een zeer uitgebreide CV van Eikelenboom.

De site was enige tijd niet bereikbaar maar is inmiddels weer online. Informatie over de beslissing van de rechter in 2016 is helaas niet te vinden.

De optredens van Eikelenboom toen hij nog in Nederland als NFI-deskundige optrad, waren niet altijd onomstreden. Op zichzelf is dit niet zo vreemd. Ook deskundigen kunnen van mening verschillen en dat wordt over en weer niet altijd op prijs gesteld.

In de komende tijd zullen we enkele optredens onder de loep nemen.

Het AD van 8 december 2003 over de Deventer Moordzaak

Wie bewaart heeft wat. Een oud gezegde dat ook opgaat voor de Deventer Moordzaak. Bij toeval kwam de redactie een oud krantenartikel tegen in het AD.

Dit artikel van Bob van ‘t Klooster is nog steeds de moeite van het lezen waard.

In een aantal boxjes geeft hij een overzicht van de belangrijkste aspecten van deze moordzaak.

  • het telefoontje (eerst onmogelijk, later toch weer wel mogelijk);
  • de geurproef (fraude);
  • Het Mes (eigenlijk kwamen er drie messen aan bod) waarvan uiteindelijk werd vastgesteld dat het niet het moordwapen kon zijn;
  • de twee testamenten (AD: “de politie stelde ongefundeerd vast dat L. als enige over het geld kon beschikken”); en …
  • de andere verdachte (“In het politiedossier zitten vele aanwijzingen voor een andere verdachte: klusjesman Michael de J. …”, waarvan de onderzoeksjournalist Haan nu keihard beweert dat “hij geen bal met de zaak te maken heeft”. Je moet als onderzoeksjournalist maar durven.

Sinds 2003 hebben zich in deze zaak nogal wat ontwikkelingen voorgedaan.

Zo is door TNO bewezen dat het telefoontje wel vanaf de A28 een station in Deventer kon bereiken; het is bewezen dat de geurproef op fraude berustte; het is door het NFI vastgesteld dat Het Mes niet het moordwapen kon zijn; een proces verbaal uit 2014 stelt dat een aantal forensisch artsen het tijdstip van overlijden misschien wel een etmaal later plaatste.

Het enige onderdeel dat nog onderwerp van onderzoek is betreft het DNA. Ook hier zijn er sterke argumenten dat een gevonden vlekje niets te maken heeft met het daderschap.

Moeilijk, moeilijk, moeilijk, want mr. Aben heeft dit al negen jaar in herzieningsonderzoek en het schiet ondanks Kamervragen maar niet op.

Wat zou het mooi zijn wanneer het AD 18 jaar na het bovenstaande artikel zich nog eens met de zaak zou bemoeien.

Misschien stelt het dan op basis van de vele betrouwbare bronnen (o.a. Leugens over Louwes van Prof. Derksen, en de website deemzet.nl; niet het onbetrouwbare boek van Haan dat vele fouten bevat) vast wat al jarenlang door vele critici wordt betoogd: het onderzoek was flut, er zijn verkeerde conclusies getrokken waardoor Ernest Louwes ten onrechte een celstraf van 12 jaar heeft moeten uitzitten.

Ongetwijfeld kan de krant rekenen op de welwillende medewerking van velen die de Deventer Moordzaak nog steeds een schande vinden.

Argos ter verantwoording geroepen

Het is inmiddels bekend dat de podcast De Deventer Mediazaak storende misstanden bevat. Voor een onderzoeksprogramma als Argos is dat niet acceptabel, zeker in zo’n belangrijke moordzaak.

De auteur van de website deemzet.nl heeft zowel de maakster Annegriet Wietsma van de podcast als de redactie van Argos op deze cruciale misstanden gewezen. Cruciaal omdat veel luisteraars hierdoor zijn misleid en daardoor met heel andere ogen naar de hoofdrolspelers in deze zaak hebben gekeken.

Nu hij na zovele maanden nog steeds op een reactie van Argos wacht, vat hij de misstanden in een brief aan de redactie samen.

Gezien de ernst van de misstanden heeft hij besloten deze brief niet alleen aan een aantal direct betrokkenen te sturen maar ook aan de Raad van Journalistiek.

Geachte redactie,

Nog steeds geen reactie.

Ik wijs erop, dat in de aangeduide podcast naar mijn mening journalistieke misstanden voorkomen. Het gaat dus verder dan een interpretatieverschil omtrent feiten.

Ik noem:

1.
In de podcast wordt geciteerd uit mijn werk, dat werk bestaat uit een aantal YouTube filmpjes. Deze zijn openbaar, dus op zich is daar niets mis mee. Echter is er in de podcast (deel 4 26:00, ik verwijs naar mijn bespreking van de podcast in
https://deemzet.nl/documenten/pdf/
CommPodcastDeventerMediaZaak.pdf) sprake van het hermonteren van dit werk, door het opnieuw samenvoegen van zeven verschillende fragmenten, onttrokken aan twee verschillende onderwerpen. Daarmee is een onsamenhangend beeld van mijn bijdrage aan de discussie gecreëerd. Volgens mij is een dergelijke werkwijze uit journalistiek punt een doodzonde.

Tevens word ik hier opgevoerd als meedenker met Maurice de Hond, terwijl mijn bijdragen juist geplaatst zijn in het kader van een alternatieve reconstructie van de gebeurtenissen, zowel ten opzichte van het OM, Maurice de Hond als Bas Haan.

2.
De tweede misstand betreft de wijze, waarop professor Derksen wordt opgevoerd t.a.v. de herkomst van DNA-spoor 10. In deel 6 (18:00) wordt hij sprekend opgevoerd met alternatieve verklaringen voor dit spoor, waarbij wordt opgemerkt -ook door hemzelf-  dat deze niet erg plausibel zijn (de niestheorie en de troostende-arm-theorie). De contaminatietheorie, waar hij ook uitgebreid bij heeft stilgestaan, zoals hij mij heeft verzekerd, is uit zijn verklaring geknipt.

3.
De derde misstand is het introduceren van een verklaring op basis van een objectief onjuist feit. Dat feit betreft de vaststelling, dat bloedvlekje 10 zich onderop de (sier-)kraag van de blouse van het slachtoffer zou bevinden en niet bovenop (https://deemzet.nl/beeldbank/DNA/spoor10/beeldbank.htm#01 &
https://deemzet.nl/beeldbank/DNA/spoor10/beeldbank.htm#20
geven de situatie het beste weer), zoals in twee instanties wordt besproken:
a. In de al eerder gememoreerde bijdrage van Derksen, waarbij duidelijk niet uitgegaan wordt van de feitelijke situatie (nog even afgezien van de verwarrende begrippen als onderop en bovenop);
b. In de bijdrage van Wanda Waisvisz (deel 5 18:30), waarin eveneens overduidelijk niet wordt uitgegaan van de feitelijke situatie (men raadplege https://deemzet.nl/index.htm?https://deemzet.nl/8/1/links.htm#50).

Deze lijst is niet volledig, ik heb meer bezwaren aangedragen in het eerder genoemde commentaar, dat ik volledigheidshalve bijsluit.

Ik vermoed, maar zeker weten doe ik dat niet meer, dat Argos in dit soort zaken wat dieper probeert te graven. Maar dan zou ik wel een reactie hebben verwacht op mijn eerdere mails. Die reactie ontbreekt, een werkwijze, die ik eerder van de Belastingdienst zou verwachten of van het Openbaar Ministerie. Derhalve stuur ik extra kopieën van deze mail naar advocatenkantoor Knoops en naar de Raad voor de Journalistiek.

Mvg

Demo

Het is onduidelijk of hij het hierbij zal laten.

Ook de redactie van deze website deelt zijn teleurstelling in de onderzoeksrubriek Argos.

“Ze doen niet eens moeite om zichzelf te verdedigen”

Is hier de auteur van deemzet.nl aan het woord die een lange lijst met fouten, onjuistheden en halve waarheden in de podcast Deventer Mediazaak naar de redactie van Argos had gestuurd?

Dat had wel gekund want op zijn secuur opgestelde lijst (van minuut tot minuut) ontving hij geen enkele reactie.

En dat is bijzonder storend voor een onderzoeksrubriek die zichzelf hoog aanslaat (en vaak ook terecht). Maar in deze kwestie blijft het muisstil en dat is onverteerbaar.

Het is de arrogantie ten top om op fatsoenlijk geleverd commentaar op de podcast (die onder de paraplu van Argos tot stand kwam) niet te reageren.

Maar nee, de aangehaalde passage gaat niet over de Deventer Mediazaak.

De uitspraak is van Piet Ploeg, de voorzitter van Stichting Vliegramp MH17, gedaan in het AD van 9 november 2021. Het maakt hem boos dat de vier verdachten van dit drama ‘schokkend onverschillig’ doen over de dood van 298 inzittenden. “Ze hebben niet eens de moeite gedaan om zichzelf hier [Schiphol, red.] te verdedigen. Dat is een schoffering van de nabestaanden.”

De Deventer Moordzaak is natuurlijk niet te vergelijken met het gigantische drama dat zich in de Oekraïne heeft afgespeeld, dat behoeft geen nadere toelichting.

Maar de arrogantie bij de Russische autoriteiten is zeker vergelijkbaar met die van Argos. Die vaststelling is de onderzoeksrubriek Argos onwaardig.

Ook MoordzakenPod toont belangstelling

Op internet is Moordzaken de Podcast actief. De drijvende krachten achter dit account zijn Carrie en Eddie. Zij bespreken op een toegankelijke manier spraakmakende moordzaken. En dat zijn er nogal wat.

Ook op twitter laten zij regelmatig van zich horen via het account @MoordzakenPod onder de naam MoordzakenPodcast.

Regelmatig hebben Carrie en Eddie via twitter laten weten dat ze ook de Deventer Moordzaak onder de loep zullen nemen. Dat dit nog niet is gebeurd is niet zo verwonderlijk. Hun website bevat al dertig zaken.

Recent is hun podcast van de tot verbeelding sprekende moordzaak van Richard Klinkhamer. Wie herinnert zich niet de roman Woensdag Gehaktdag?

Dus ook de Deventer Moordzaak zal aan de beurt komen. We wachten geduldig af.

Paradoxaal genoeg zullen Carrie en Eddie het bij deze zaak niet gemakkelijk krijgen. Er zijn zoveel publicaties – enkele duizenden pagina’s? – rond deze zaak, er valt zoveel te interpreteren dat ze het gevaar lopen door de bomen het bos niet meer te zien.

En daarbij komt nog dat al negen jaar een herzieningsonderzoek loopt.

Het begon met Stan de Jong die al in 2003 over de zaak publiceerde, eerst met een serie artikelen in HP/De Tijd en later in boekvorm.

In 2009 verscheen een boek van Bas Haan dat onlangs opnieuw is uitgekomen. Hoewel de auteur zijn werk keer op keer als de ultieme waarheid beschouwt, bevatte het daarvoor helaas teveel aantoonbare fouten en onnauwkeurigheden. Valt erg tegen van een onderzoeksjournalist.

Heel anders was het gesteld met het boek Leugens over Louwes van Prof. Ton Derksen dat in 2011 verscheen. Zoals je van een schrijver met zijn reputatie mag verwachten was het een degelijk boek met veel voetnoten en verifieerbare referenties.

Inmiddels had ook de website geenonschuldigenvast.nl zich gemeld. Onder aanvoering van Maurice de Hond (die zich in 2005 met de zaak ging bemoeien) besteedden vele vrijwilligers hun vrije tijd om de vele fouten in de zaak op te lossen.

Onderwerpen waren er genoeg: de kwesties met de blouse die er in de loop van de tijd steeds meer vlekken bijkreeg, de frauduleuze hondengeurproef, het onmogelijke (maar in 2014 toch weer wel mogelijke) telefoontje vanaf de A28, het ochtendbezoek dat eerst niet en toen toch weer wel had plaatsgevonden, het mes dat toch weer niet het moordwapen bleek te zijn, het gegokte tijdstip van de moord vanwege het ontbrekende schouwrapport, de vele kwesties met het DNA-onderzoek, etc., etc.

Rond 2011 betrad een nieuwe speler de arena. Het was de anonieme auteur (Demo) van de website deemzet.nl die inmiddels is uitgegroeid tot de Vraagbaak van de Deventer Moordzaak. Van huis uit is hij scheikundige, maar hij beet zich niettemin vast in de kleinste details van uiteenlopende onderwerpen.

Hoewel het niet zijn op zijn vakgebied lag, wist hij niettemin de werking van het GSM-netwerk in 1999 te ontrafelen met ontluisterende resultaten. Zijn grootste wapenfeiten betroffen evenwel zijn onderzoeken naar de DNA-sporen. Een kolfje naar de hand van een chemicus.

In 2013/14 kwam de Adviescommissie afgesloten strafzaken (ACAS) onder andere onder verwijzing naar Demo met het advies onderdelen van de Deventer Moordzaak nader te onderzoeken. Ook Prof. Knoops had hierop aangedrongen.

Dat onderzoek, onder leiding van mr. Aben, is na negen jaar nog steeds niet afgerond, ondanks Kamervragen hierover van Attje Kuiken in 2019 en Gidi Markuszower in 2021.

Ondertussen was in 2019 een vierdelige podcast van De Stentor verschenen die de zaken nog eens op een rijtje zette en daarbij objectief te werk ging.

Van objectiviteit was in het geheel geen sprake bij de zesdelige podcast De Deventer Mediazaak die onder auspiciën van Argos begin dit jaar het licht zag.

Kenmerkend was dat op twitter de maakster Annegriet Wietsma zich al snel min of meer indekte met de opmerking dat de podcast was gebaseerd op het boek van Haan. Niet voor niets, want Demo had de podcast van minuut tot minuut beluisterd en kwam tot een hele serie aantoonbare fouten.

De podcast had eigenlijk ook niet zoveel te maken met de Deventer Moordzaak. Hij diende meer als trailer van de film De Veroordeling die aan hetzelfde euvel leed als de podcast. Een goed gemaakte film die feitelijk maar zijdelings met de Deventer Moordzaak te maken had. De associatie met de Deventer Moordzaak diende alleen een marketingdoel.

Lees wat mr. Peter Plasman hierover opmerkt in – opnieuw – een podcast: De schoft van de Deventer moordzaak waamee Maurice de Haan wordt bedoeld.

De podcast bestaan uit 8 delen (interviews met Pim van Galen) en nog eens 9 extra afleveringen.

En dan zijn we er wel zo ongeveer.

O nee, toch niet.

Begin dit jaar zag de weblog deventermoordzaak.info het licht. De auteur ziet het als zijn taak de belangstelling voor deze geruchtmakende zaak levend te houden. Hij is van mening dat Louwes op basis van het flinterdunne dossier nooit veroordeeld had mogen worden en zou een herziening daarom ten zeerste toejuichen.

Het valt te hopen dat Moordzaken de Podcast zich in deze enorme hoeveelheid documenten niet verslikt. Carrie en Eddie hebben het voordeel dat ze voor hulp en achtergrondinformatie (PV’s, onderzoeken) altijd bij bovengenoemde personen en websites terecht kunnen.

Winnaar Dutch Podcast Awards

“Hoe en waardoor wordt iemand slachtoffer van nepnieuws? De Deventer Mediazaak is een zesdelige podcastserie over hoe de Deventer moordzaak ontaardt in een mediazaak.”

Zo wordt de winnende podcast in de categorie Verhalend beschreven en dan is een felicitatie zeker op zijn plaats. Winnen van concurrenten is niet niks. (Wie waren er overigens nog meer in de race in de categorie Verhalend?)

Maar er moeten wel een paar nuances worden gemaakt, op het gevaar af voor zuurpruim te worden uitgemaakt.

Wie de tweets heeft gevolgd die over de podcast en de opvolgende film De Veroordeling zijn geschreven, valt op dat het enthousiasme vooral, maar niet alleen, afkomstig is van collega’s: journalisten, programmamakers, regisseurs, etc. Met al die collegiale ah’s… en oh’s… geven zij hun complimenten wel een hoog Wij van WC-eend-gehalte.

Wat verder opvalt is dat de persoon die in zowel de podcast als de film er ongenadig van langs krijgt en om wie beide eigenlijk draaien, niet in de beschrijving van de podcast voorkomt. Want hoe wordt de podcast op de website gepresenteerd?

Hoe en waardoor wordt iemand slachtoffer van nepnieuws? De Deventer Mediazaak is een zesdelige podcastserie over hoe de Deventer moordzaak ontaardt in een mediazaak. Van verslaggeving en waarheidsvinding via infotainment naar een hetze. Feit en fictie gaan een eigen leven leiden en er vallen meer slachtoffers dan alleen de vermoorde weduwe. Journalisten, redacteuren van talkshows, opiniemakers, BN’ers en andere betrokkenen vertellen hoe ze onderdeel werden van deze mediadynamiek.

Wie kan daar nu tegen zijn?

Maar de persoon die voortdurend het doelwit was bij de eerdere presentaties van zowel podcast als film wordt angstvallig verzwegen: Maurice de Hond.

Waar Bas Haan de laatste twee jaar geen gelegenheid voorbij liet gaan om De Hond “een veroordeelde crimineel” te noemen, haalt hij diens naam nu slechts terloops aan: hij moet nog een excuusje maken. Lees de volgende tweet die – afgezien van het woord ‘gesloopt’ – voor Haans doen mild aandoet:

‘Klusjesman’ Michael de Jong en zijn vriendin werden gesloopt door een afschuwelijke campagne. Rehabilitatie lukte niet met mijn boek, wel met de daarop gebaseerde podcast en de film #DeVeroordeling, dankzij drijvende kracht @joramwillink. Nu alleen nog excuses van @mauricedehond

Nu worden slechts diens excuses gevraagd en dat is andere koek dan De Hond een veroordeelde crimineel te roepen.

Verwarrend in deze passage is het woord Rehabilitatie. Wat wordt hiermee bedoeld? Dat de klusjesman door De Hond onrechtmatig als de dader is aangewezen?

Vast niet, want de rechter heeft dit al vastgesteld en Maurice de Hond veroordeeld.

Wat hier kennelijk wordt bedoeld is wat in podcast en film steeds weer werd herhaald: de klusjesman “heeft geen bal met de zaak te maken”, “hij is onschuldig” (Haan)! Maar – helaas voor Haan en zeker voor de klusjesman – niemand kan op dit moment vaststellen dat hij onschuldig is. Ook al wijst veel daarop.

Weliswaar is Louwes veroordeeld maar dat is meer een juridische gegeven. Het bewijst niet dat hij ook de dader is.

Neem als voorbeeld de zaak Lucia de Berk. Ook zij was tot in hoogste instantie veroordeeld maar werd na een aantal jaren cel alsnog vrijgesproken. Echt gerehabiliteerd.

Voor de klusjesman is het niet anders. Ook een rechter zal zelden vonnissen dat de verdachte onschuldig is, maar kan wel vrijspreken bij gebrek aan (overtuigend) bewijs.

Voor wie dit allemaal verwarrend overkomt, doet er goed aan het exposé van de bekende strafrechtadvocaat mr. Peter Plasman te lezen.

Nog even het volgende.

Harry Lensink meldde in een tweet supertrots te zijn dat de Deventer Mediazaak de Dutch Podcast Award heeft gewonnen en feliciteerde Annegriet Wietsma, Joram Willink en de rubriek Argos onderzoekt! hiermee.

Ondanks deze trots blijft het een feit dat zowel de podcast als de film vele ernstige fouten en misleidingen bevat. Ze zijn al diverse keren via diverse media genoemd. En dat is een smet op de podcast en – nog erger – op de onderzoeksreputatie van Argos.

Tenslotte nog de categorie waarin de podcast de Deventer Mediazaak de prijs heeft gewonnen. Het betreft de categorie Verhalend. Daar kan niemand bezwaar tegen hebben omdat de podcast grotendeels om fictie draait en de associatie met de Deventer Moordzaak alleen voor de marketing dienstig was.

De Deventer Moordzaak daarentegen gaat niet over fictie maar over echt ernstige zaken: heeft iemand mogelijk ten onrechte een celstraf van 12 jaar uitgezeten? Daarnaar wordt momenteel door advocaat-generaal mr. Aben al negen jaar onderzoek gedaan. Zo klaar als een klontje is de schuld van Louwes dus niet.

Indien zal blijken dat Louwes onterecht is veroordeeld, is zijn leven niet alleen gesloopt maar ook verwoest.

En daar doet geen prijs iets aan af.

Hemeltergende traagheid in herzieningsonderzoek geen uitzondering

Het herzieningsonderzoek in de Deventer Moordzaak door mr. Aben duurt al negen jaar. Onbegrijpelijk lang voor zo’n overzichtelijk onderzoek. Is dit nu een uitzondering?

Helaas niet.

De misdaadverslaggever John van den Heuvel maakt dat in zijn artikel van 21 oktober 2021 in De Telegraaf duidelijk en haalt daarbij een aantal zaken aan.

… Het onderzoeksdoel is duidelijk … Het wordt langzamerhand een patroon om door de overheid geïnitieerde onderzoeken naar mogelijke misstanden zo veel mogelijk te temporiseren. Dat ondermijnt het vertrouwen in de rechtsstaat.

We zien het niet alleen bij het onderzoek naar wat mogelijk misging voorafgaand aan de moord op De Vries. De toeslagenaffaire is een voor de hand liggend voorbeeld, maar ook de hemeltergende traagheid waarmee het onderzoek naar de mondkapjesdeal van Sywert van Lienden en zijn kompanen Bernd Damme en Camille van Gestel plaatsvindt. De drie zeiden mondkapjes ’om niet’ naar Nederland te halen toen er een tekort heerste. Ze hielden miljoenen over aan hun deal met de overheid.

En inderdaad, deze lijst kan zonder problemen worden aangevuld. Als misdaadverslaggever zou hij natuurlijk ook onmiddellijk aan de Deventer Moordzaak gedacht moeten hebben. Want de negen jaar in deze zaak is een unicum.

Waarom zou mr. Aben bij zijn onderzoek hebben gekozen voor deze ‘hemeltergende traagheid’?

De Stentor zit bovenop de Deventer Moordzaak

De redactie heeft geen abonnement op De Stentor en daarom is haar een artikel in dit dagblad van 3 oktober 2020 ontgaan. Een verwijzing ernaar komt voor in de beantwoording van Kamervragen.

Deventer ligt middenin het verspreidingsgebied van De Stentor en het is dus niet vreemd dat dit dagblad extra aandacht besteedt aan deze moordzaak.

In 2019 lanceerde het dagblad al een vierdelige podcast die een objectief verslag deed van de Deventer Moordzaak en veel werd beluisterd. Ook advocaat-generaal mr. Aben die het herzieningsonderzoek leidt, kwam daarbij aan het woord. Hij was toen al van mening dat in deze zaak flink was geblunderd.

Het genoemde krantenartikel heeft de titel Nauwelijks voortgang in nieuw onderzoek Deventer moordzaak en vat kort de stand van zaken samen. Het verscheen een jaar nadat minister Grapperhaus aan Kamerlid Attje Kuiken (PvdA) had laten weten dat het onderzoek binnenkort zou worden afgerond.

In het artikel voorziet De Stentor de gang van zaken objectief van commentaar.

Een paar toch wel ontluisterende zinsneden vallen op. Bijvoorbeeld deze:

… Het coldcase-team heeft door de corona-crisis nog niet alle documenten binnen die ze nodig hebben ….

Zo blijkt dat de corona-crisis mr. Aben te hulp schiet. Het onderzoek zou natuurlijk al zijn afgerond maar door de corona-crisis .

Dit wordt met droge ogen beweerd: een jaar is nog niet voldoende om documenten binnen te krijgen.

Riekt dit niet naar obstructie?

Maar het kan nog erger.

… de Amerikaanse dna-onderzoekers van Knoops zitten nog te wachten op vertalingen van Nederlandse stukken.

Ok, Amerikaanse DNA-onderzoekers mogen van de advocaat-generaal het onderzoek nog eens goed bekijken maar ja, waar haal je zo gauw vertalers vandaan? Een groot probleem, je moet het maar op papier durven zetten. Je zou zelfs kunnen uitwijken naar Google Translate als de nood te hoog wordt.

Riekt dit niet naar obstructie?

Tenslotte meldt mr. Aben in oktober 2020:

Advocaat-generaal Diederik Aben, die in opdracht van de Hoge Raad het onderzoek leidt, zegt nog steeds geen zicht te hebben op een einddatum.

Dat kan ook eigenlijk niet, je moet niet overvragen. Het onderzoek loopt pas sinds 2013.

Maar nu leven we in oktober 2021 en Kamerlid Gidi Markuszower (PVV) heeft inmiddels ook weer Kamervragen gesteld met als kern: waarom het nog steeds allemaal zo lang moet duren. Wat doet de minister hieraan?

Het antwoord is ronduit beschamend.

De PG en het coldcaseteam van de politie verwachten dat de eerste onderzoeksresultaten over de periode tot aan de strafzaak in eerste aanleg over vier maanden beschikbaar zullen zijn.

Terwijl heel Nederland zit te wachten op de uitkomsten van aanvullend DNA-onderzoek dat mr. Aben nog in zijn interview noemde, komt de minister met deze toezegging. Inderdaad, het eerste politieonderzoek was een opeenstapeling van blunders maar dat weten we al bijna 15 jaar.

Riekt dit niet naar obstructie?

Tenslotte meldt de minister:

Vervolgens gaat het coldcaseteam verder met het onderzoek naar de forensische resultaten uit de periode vanaf het hoger beroep en de herzieningsvoorstellen tot op heden. De verwachting is dat deze tweede fase van het onderzoek een paar maanden in beslag zal nemen. De resultaten zullen door de AG aan de verdediging worden verstrekt.

Dit forensische onderzoek had mr. Aben al in oktober 2019 aangekondigd maar zal dus pas halverwege of eind 2022 zijn afgerond. Tenminste dat is opnieuw de toezegging.

Dit alles riekt niet alleen naar obstructie maar het is obstructie.

Slachtoffers van de Toeslagenaffaire herkennen deze gang van zaken maar al te goed.

Bart Schut ‘zonder enige voorkennis’ over de klusjesman

De Deventer Moordzaak is geen eenvoudige zaak. Het dossier is omvangrijk en naarmate de zaak zich langer voortsleept worden de onderzoeken steeds specialistischer: GSM-protocollen, DNA-onderzoek.

Niemand zal het Bart Schut dus kwalijk nemen dat hij van de Deventer Moordzaak praktisch niets afwist toen hij naar de bioscoop ging om naar De Veroordeling te kijken.

Vandaar dat ik vorige week zonder enige voorkennis de bioscoopzaal betrad om de film De Veroordeling te bekijken.

schreef hij in het artikel Veroordeeld (10 oktober 2021) in het Nieuw Israëlietisch Weekblad.

Hij zat ruim twee uur op het puntje van zijn stoel en vond de film ‘fan-tas-tisch (vijf sterren)’. Wel wat overdreven. Zeker, De Veroordeling is een goede film, maar gaat het niet ver deze ‘een van de beste drie Nederlandse producties die ik ooit gezien heb’ te noemen? Maar goed, ieder zijn smaak.

Tot zover niets bijzonders.

Later in het artikel doet hij enkele opmerkelijke uitspraken.

Zo schrijft hij:

Ernst (moet Ernest zijn, red.) Louwes. Die is keurig veroordeeld, heeft zijn straf uitgezeten en over zijn schuld kan nauwelijks twijfel bestaan.

Deze opmerking is goed verdedigbaar. Louwes is tot op het hoogste niveau veroordeeld, al loopt er nog wel al negen jaar lang een herzieningsonderzoek. Zo heel duidelijk is het dus ook weer niet.

Hij vervolgt:

Maar gaandeweg wordt duidelijk hoe het leven van een volstrekt onschuldige man – en daarmee ook zijn partner – willens en wetens kapot is gemaakt door de kwade genius in de zaak: Maurice de Hond.

Dat Maurice de Hond een grote fout heeft gemaakt is bekend, hij is daarvoor – lang geleden – ook veroordeeld.

Maar hoe weet Bart Schut toch, dat de klusjesman een volstrekt onschuldige man is. Wat weet hij wat wij niet weten?

Later in het artikel komt hij er nog op terug:

In De Veroordeling, gebaseerd op het werk van onderzoeksjournalist Bas Haan, wordt duidelijk dat De Hond bleef beschuldigen en manipuleren, lang nadat duidelijk was dat ‘klusjesman’ De Jong de dader helemaal niet kon zijn.

Niet kon zijn? Opnieuw, hoe weet Bart Schut dat toch allemaal? Wat weet Bart Schut die geen enkele voorkennis bezit, wat al die anderen die zich al jaren met de zaak bezighouden, niet weten?

Het is overigens heel wel mogelijk dat de ‘klusjesman’ niet de dader is. Maar om te stellen dat hij de dader niet kon zijn, vraagt toch op zijn minst wel enige toelichting.

Zeker van iemand die naar eigen zeggen over geen voorkennis beschikt, terwijl er honderden onderzoeken zijn geweest, talloze artikelen zijn verschenen, het boek Leugens over Louwes van Prof. Ton Derksen een geheel ander beeld geeft dan het boek van Bas Haan dat zoveel fouten en tekortkomingen telt.

De Stentor deelt opvatting over De Veroordeling

De film De Veroordeling wordt steeds geafficheerd als een film over de Deventer Moordzaak, maar is in feite een aanklacht tegen Maurice de Hond.

Die opvatting is in deze blog regelmatig verkondigd. De link naar de Deventer Moordzaak is niets anders dan een marketingtruc.

Wie zou de gang naar de bioscoop hebben ondernomen wanneer de trailer zou hebben aangegeven dat de film een aanklacht is tegen het optreden van de media (behalve de tv-rubriek Nieuwsuur natuurlijk, want daar is Bas Haan onderzoeksjournalist) en met name van Maurice de Hond in publieke kwesties?

Het antwoord op deze vraag laat zich raden.

Maar veel mensen weten nog wel (vaag) van de intrigerende Deventer Moordzaak met de klusjesman en de boekhouder. Hoe zat het ook al weer en wie is de dader?

Maar wie de inderdaad goed gemaakte film heeft gezien en op de hoogte is van de zaak zelf, ziet al gauw dat de Deventer Moordzaak er met de haren is bijgesleept. Niks Deventer Moordzaak, het is gewoon fictie. En marketing.

Het deed de redactie van deze blog dan ook goed in een artikel van De Stentor de volgende passage te lezen:

De Deventer moordzaak is weer in de actualiteit vanwege de film De Veroordeling, die sinds vorige maand te zien is in bioscopen. In die film gaat het vooral over de nasleep van de moordzaak en de rol van opiniepeiler Maurice de Hond, die sinds 2005 via de media campagne voert voor heropening van de zaak. Volgens De Hond is Louwes onterecht veroordeeld.

Advocaat Peter Plasman over de Deventer Moordzaak

De podcast De schoft van de Deventer Moordzaak heeft veel minder aandacht gekregen dan de Mediazaak. Dat is niet terecht want in 16 afleveringen worden wel alle aspecten feitelijk behandeld. Zoals het hoort.

Een hoogtepunt van De Schoft is de laatste aflevering Het laatste woord is aan Peter Plasman. Zowel in geschreven als gesproken tekst belicht hij de diverse onderdelen van de zaak.

Zo komen de volgende kwesties aan bod: de rol van Maurice de Hond, het DNA-bewijs, de zaak zelf, de overtuiging van de rechters, mevrouw Waisvisz en de anonieme briefjes, en natuurlijk De Deventer Mediazaak.

Je merkt meteen dat hier een topadvocaat aan het woord is. Zijn analyse is evenwichtig en zakelijk geschreven en juridisch verantwoord.

Iedereen wordt aangeraden het stuk van ongeveer 7 kantjes rustig te lezen of via Spotify naar zijn heldere uitleg te luisteren. Het is zeker de moeite waard.

Voor degenen die niet zo lang kunnen wachten, hieronder alvast een aantal treffende passages.

Afrekening in de podcast Deventer Mediazaak

Deze zomer werd onder de titel De Deventer Mediazaak een nieuw hoofdstuk geschreven. Alhoewel de titel van deze podcast suggereert dat het hier gaat om een beschouwing van de manier waarop de media met de Deventer Moordzaak zijn omgegaan is de podcast in feite één grote afrekening met Maurice de Hond. In september [2021, red.] verschijnt de film De Veroordeling en naar verwachting zal deze afrekening daarin een vervolg krijgen.

Pot verwijt de ketel …

Wat de podcast [De Deventer Mediazaak; red.], zo merkwaardig maakt is dat het centrale verwijt daarin is dat De Hond zich schuldig heeft gemaakt aan “trial by media” maar dat de luisteraar door de makers van de podcast eenzelfde “trial by media” wordt voorgeschoteld. En dan ook nog eens voor gedrag dat door rechters al onherroepelijk is afgehandeld. De Hond heeft de prijs voor zijn gedrag al betaald, lang voor de lancering van de podcast waarin alles nog eens dunnetjes wordt overgedaan. De Deventer Mediazaak is een “trial by media” met een evidente schending van het ne bis in idem beginsel, iemand mag niet twee keer voor hetzelfde gedrag bestraft worden. Dat de inhoud van de podcast een afstraffing van De Hond is staat buiten kijf, sterker, hij is ook zo bedoeld en getuige reacties in de media is het ook zo opgevat.

Blunders

Waar De Hond aanvankelijk heeft betoogd dat Louwes onschuldig vast zat en De Jong de dader is heeft De Hond zijn standpunt later bijgesteld en is zijn overtuiging geworden dat het onderzoek in de Deventer Moordzaak zodanig beheerst wordt door blunders dat bij de huidige stand van zaken niemand voor deze moord veroordeeld zou mogen worden. Dát er sprake is van blunders in het opsporingsonderzoek in de Deventer Moordzaak is ook de opvatting van de advocaat-generaal bij de Hoge Raad, mr. Aben.

DNA dubieus

Maar ten aanzien van beslissende bewijsmiddelen in een strafzaak moet toch verwacht worden dat vastgesteld wordt dat contaminatie uitgesloten is. Die vaststelling heeft het hof echter niet gedaan.

Scenario’s

Het ten onrechte melden aan de rechters dat het onderzoek in andere richtingen alibi’s had opgeleverd is de belangrijkste trigger voor De Hond geweest om zich op De Jong te richten. In feite heeft De Hond twee wegen bewandeld. De eerste was om met behulp van deskundigen de gehanteerde bewijsmiddelen trachten te ontkrachten. De tweede weg was om aan te tonen dat er wel degelijk sprake was van een alternatief scenario.

Afserveren

Wat in de podcast (De Deventer Mediazaak; red) ontbreekt is een inhoudelijke reactie op de vele punten die De Hond naar voren heeft gebracht. Alle fouten en tekortkomingen die De Hond heeft benoemd worden gepareerd met de stelling dat hij het niet goed ziet omdat het daderschap van Louwes boven elke twijfel verheven is. Op deze manier is er ook niet de noodzaak om de vele terechte en voor de hand liggende vragen die De Hond aan de orde heeft gesteld van een inhoudelijke reactie te voorzien. Wellicht is dat te verklaren door de drijfveer om De Hond af te serveren.

Oud zeer Bas Haan leidt af van hoofdzaak

Door zijn gedoe met De Deventer Mediazaak en de film De Veroordeling leidt hij de aandacht af van waar het in de Deventer Moordzaak werkelijk om draait: is Louwes terecht veroordeeld?

Een recente tweet van @geertrb riep Haan op bij zinnen te komen:

Het zit je wel bijzonder diep hè. Tip: misschien eens stoppen met kruistocht jegens De Hond en serieus in gesprek gaan met bijv. Ton Derksen, @demoriginal5 of @DeventerMoord?

Ook op deze website is al eerder het vermoeden uitgesproken dat de acties van Haan zijn ingegeven door rancune jegens De Hond waarvan de oorzaak onbekend is. Zijn uitspraken zijn nauwelijks zakelijk, gaan vrijwel niet over feiten en zijn meestal ronduit (te zeer) op de persoon van De Hond gericht.

Wat de kwestie verergert, is dat Haan de Deventer Moordzaak sedert januari 2019 (DWDD) misbruikt als vehikel voor de promotie van zijn film (via de podcast De Deventer Mediazaak).

Ondanks allerlei uitspraken die anders doen vermoeden, gaat de film helemaal niet primair over de Deventer Moordzaak, komt de rol van de media nauwelijks aan bod, maar zijn de podcast en de film een kruistocht jegens De Hond.

Zeker, het zal voor Michael de Jong een groot drama zijn geweest dat hij door Maurice de Hond onrechtmatig van de moord werd beschuldigd. Die is daarvoor ook veroordeeld.

Maar hoe vreselijk ook en hoeveel medeleven De Jong en diens partner daarvoor verdienen, daar ging en gaat de Deventer Moordzaak niet over.

Deze zaak gaat al 22 jaar over de enige belangrijke vraag, waarover zovelen zich al jaren druk maken: is de veroordeling van Louwes tot in hoogste instantie terecht of niet. Is het bewijs waarop Louwes is veroordeeld overtuigend.

En hierover bestaat zacht uitgedrukt nogal wat twijfel die de laatste tijd eerder toe- dan afneemt. Dat blijkt recentelijk eens te meer nu blijkt dat advocaat-generaal mr. Aben al negen jaar bezig is onderdelen van het bewijs te onderzoeken.

Zo evident duidelijk als Haan suggereert (Louwes is de moordenaar) liggen de zaken dus niet.

Wie Haan aanspreekt over het bewijs van de zaak zelf krijgt slechts nul op rekest. Hij focust zich op het randgebeuren van de Deventer Moordzaak (Michael de Jong, de media, De Hond) en gaat daarbij vaak als een wildeman te keer.

Misschien leidt zijn status als gelauwerde onderzoeksjournalist tot deze arrogantie en alle overdreven complimenten uit het kamp van ‘tout journalistiek’ (Haan) zullen daar ook wel toe bijdragen.

De oproep in de aangehaalde tweet zal dus wel aan dovemans oren zijn gericht. Wat zou het een goede ontwikkeling zijn wanneer enkele hoofdrolspelers in deze zaak op een zakelijke wijze over hun eigen schaduw zouden kunnen heenstappen en met elkaar hun overtuigingen zouden kunnen bespreken.

Op zoek naar de waarheid.

Te denken valt aan Prof. Ton Derksen, Maurice de Hond, de auteur van deemzet.nl en natuurlijk ook Bas Haan. De leiding van dit gespreksgroepje zou in handen van mr. Aben kunnen liggen. Misschien schiet het dan ook met zijn herzieningsonderzoek een beetje op.

Maar deze wens zal wel een illusie blijven.

Film: “Michael de Jong is onschuldig”

Om deze conclusie kan de filmbezoeker niet heen. Na een korte inleiding in de Deventer Moordzaak komen Michael en zijn partner nadrukkelijk als onschuldige slachtoffers in beeld.

Nadat het toegestroomde publiek zich naar binnen heeft gewurmd om De Veroordeling te kunnen zien*

Wanneer het de bedoeling van de makers is geweest dit stel onschuldig te verklaren aan de moord van Jacqueline Wittenberg en daarmee te rehabiliteren, dan zijn ze daarin royaal geslaagd.

Michael en Meike worden extra zielig in beeld gebracht en dat was niet nodig geweest.

Het is nogal wat om publiekelijk (door Maurice de Hond) van de moord te worden beschuldigd. Dan krijg je schandelijke telefoontjes, dan wordt een steen door je ruit gegooid, wordt je huis besmeurd en krijgen de honden stukjes vlees met partyprikkers toegeworpen. Vreselijke ervaringen die je leven tot een hel maken.

Maurice de Hond is daarvoor veroordeeld tot 2 maanden cel voorwaardelijk en een geldboete van 35.000 euro.

Maar de Deventer Moordzaak gaat niet over wie er onschuldig is aan de moord, maar wie de moord wel heeft gepleegd. En als er iemand als dader is veroordeeld, is de vraag gerechtvaardigd of het vonnis niet alleen wettig maar ook overtuigend is. En daar wringt de schoen.

De film maakt duidelijk dat in de ogen van de makers Michael de Jong onschuldig is.

Minder expliciet wordt Louwes als de dader aangewezen en zeker niet met zoveel verbaal geweld als Haan deed in talkshows (o.a. DWDD in januari 2019) en in de introductie van de podcast De Deventer Mediazaak. Hierin riep hij (veel te) luid en duidelijk dat Michael de Jong “geen bal” met de zaak te maken heeft en dat Louwes de moordenaar is. Beide uitspraken kan hij overigens niet hard maken.

Fedja van Huêt speelt een prima rol.

Sterker, de Haan die hij speelt komt een stuk sympathieker over dan de echte Haan. Niet zo’n alleswetende drammer: Haan duldt immers geen tegenspraak, praat door de vragenstellers heen, neemt de regie van de vragensteller luidruchtig over en vergeet vooral niet Maurice de Hond een veroordeelde crimineel te noemen.

De argeloze kijker of luisteraar zal zich bij die laatste kwalificatie toch wel een ander beeld voorstellen.

Wat in de film ook opvalt is de heldenrol die Haan krijgt toegemeten. Onverschrokken, zoekend, sympatiek, vasthoudend en … de enige in de media die het goed ziet. Zo’n verheerlijking had wel een onsje minder gemogen.

De Veroordeling boeit de kijker ruim twee uur. De rollen worden overtuigend gespeeld. Dat er nogal wat valt aan te merken op de feiten zoals ze worden gepresenteerd, is begrijpelijk. Het is een speelfilm en geen documentaire. Toch zijn er nogal wat scenes die meer suggereren dan in werkelijkheid het geval was (geld op eigen rekening zetten, het bekende vlekje #10, bijvoorbeeld).

Ook in dat opzicht was De Deventer Mediazaak het voorspel van de film.

* De foto aan het begin van dit artikel is genomen vlak voor de voorstelling op dinsdagmorgen 10:50. Er was dus natuurlijk geen sprake van gedrang bij de ingang. In de kleine zaal 3 zaten vijf personen.

Prof. Ton Derksen vs. Bas Haan

Het boek De Deventer Moordzaak van Bas Haan verscheen in 2009. Twee jaar later publiceerde Prof. Ton Derksen zijn boek Leugens over Louwes. Waarom is de film De Veroordeling niet op het boek van Derksen gebaseerd?

Dat is een terechte vraag.

Prof. Derksen heeft een grote reputatie opgebouwd. Zo werd eerder Lucia de Berk op basis van zijn boek Lucia de B. uiteindelijk in hoogste instantie vrijgesproken. Dat kon ook niet anders, want dit boek toonde haar onschuld op ondubbelzinnige wijze aan. Geen wonder dus dat het succesvol werd verfilmd.

Het boek Leugens over Louwes is op dezelfde degelijke wijze geschreven. Prof. Derksen debiteert geen meningen, maar presenteert keiharde feiten op basis van eigen onderzoek en tientallen bladzijden referenties en voetnoten.

Je zou dus verwachten dat de film De Veroordeling die De Deventer Moordzaak als een belangrijk thema heeft – zo profileert de film zich althans nadrukkelijk – het boek van Prof. Derksen als uitgangspunt zou nemen.

Maar misschien leent een dergelijk bijna wetenschappelijke aanpak zich niet voor een spannende film. Dat is goed voorstelbaar en dan ligt het voor de hand dat naar een tweede keus van Haan wordt gegrepen. Goed voor een script maar ongeschikt voor een feitelijk relaas van de Deventer Moordzaak, gezien de vele onjuistheden, aannames, meningen en onnauwkeurigheden.

Het is ook goed mogelijk dat de makers helemaal niet van plan waren een feitelijk juist beeld te scheppen van deze complexe zaak maar op last van Haan de bedoeling hadden Maurice de Hond aan te pakken en Michael de Jong te rehabiliteren.

“Twee hele lieve mensen …”

De marketing van de film De Veroordeling draait op volle toeren. Dat begon al met de podcast die als voorwerk van de film diende. Natuurlijk moesten de hoofdrolspelers ook nog even in de talkshow bij Jinek verschijnen.

Ze kwamen rechtstreeks van de première naar het programma gesneld: Fedja van Huêt, Yorick van Wageningen en Lies Visschendijk die in de film achtereenvolgens Bas Haan, Michael de Jong en diens partner Meike speelden.

Wie deemzet.nl en deze website heeft gevolgd, zal begrijpen dat een kijker met veel kennis van de zaak niet op zijn gemak naar de film kan kijken. Daarvoor worden in het boek, de podcast en ook in de film veel te vaak de feiten geweld aangedaan. Dat neemt niet weg dat de film in de categorie fictie een goede film is en met uitstekende rollen van de acteurs.

Maar in dit geval werd van de acteurs nog wat meer dan acteren verwacht. Ze moesten ook de film promoten en de Deventer Moordzaak duiden: hun mening over van alles en nog wat geven.

En daar ging het behoorlijk mis.

Yorick van Wageningen kwam hierbij het moeilijkst uit zijn woorden. Hij stamelde dat de klusjesman en hijzelf eigenlijk ook aliens waren en wist niet goed uit te leggen wat hij daarmee bedoelde en wat dit met de film te maken had.

Michael de Jong en diens partner zijn allebei twee ‘hele lieve mensen’, rondde hij zijn betoog af. Twee ‘hele lieve mensen’.

Waar advocaat-generaal mr. Diederik Aben al negen jaar bezig is in zijn herzieningsonderzoek allerlei moeilijke haken en ogen van de zaak te ontrafelen (duurt overigens veel te lang), komt Van Wageningen in zijn analyse niet verder dan twee ‘hele lieve mensen’.

Ook Lies Visschendijk vond Michael en zijn partner twee ‘hele lieve mensen’ en gaf een aantal voorbeelden. Wel vreesde ze alle commotie die zou ontstaan na het verschijnen van de film. En inderdaad, niemand gunt haar alle gedoe vanwege de rol die zij speelt.

Ronduit tegenvallend was Fedja van Huêt. Ook hij ontkwam er niet aan Michael en Meike twee ‘hele lieve mensen’ te noemen, maar vertelde ook waarom de film juist in deze tijd van ‘fake news’ zo belangrijk was. Natuurlijk werd Trump erbij gehaald en ook Maurice de Hond werd niet vergeten, want uiteindelijk is deze film tegen hem gericht. En dat was het dan.

Uit geen enkel commentaar bleek dat deze auteurs zich goed in de zaak hadden verdiept. Dat mag je toch wel verwachten wanneer de film expliciet wordt geassocieerd met de Deventer Moordzaak. Het bleef voornamelijk bij ‘feel good’ informatie: twee ‘heel lieve mensen’.

Niemand verwacht van auteurs dat ze zich verdiepen in de finesses van deze complexe zaak. Maar wat meer feitelijke informatie dan alleen het boek van Haan is toch niet teveel gevraagd? Bijvoorbeeld hadden ze het boek van Prof. Derksen kunnen lezen, bekend geworden van de vrijspraak van Lucia de Berk door zijn boek Lucia de B.

Dan zouden ze meer te melden hebben gehad dan ‘hele lieve mensen’.

Financiers minder overtuigd dan Bas Haan

Het AD besteedde op 30 augustus 2021 een hele pagina aan de film De Veroordeling. De financiering bleek niet zo eenvoudig: “… onze producent kreeg het ook ontzettend moeilijk om de film gefinancierd te krijgen …|”

Dat was ook wel te voorzien.

Financiers willen geen tonnen steken in een film, alleen maar omdat Bas Haan van Louwes’ schuld overtuigd is. De financiers willen graag keiharde feiten en dat is nu precies waar het in de Deventer Moordzaak aan ontbreekt. De feiten zijn niet voor iedereen duidelijk en worden allerwegen en op goede gronden betwist. Kennelijk ook daarom doet advocaat-generaal Aben al negen jaar over zijn herzieningsonderzoek (overigens veel te lang).

Bas Haan mocht dan wel in de media (te) hard roepen (zoals in DWDD in januari 2019) dat er geen twijfel over bestaat dat Louwes de dader is en dat de ‘Klusjesman’ geen bal met de zaak te maken heeft en dat Maurice de Hond een veroordeelde crimineel is. De financiers lieten zich door zulke oneliners kennelijk toch niet overtuigen. Wanneer het om de knikkers gaat, is men wel voorzichter dan een soms roekeloze onderzoeksjournalist van Nieuwsuur.

Regisseur Sander Burger hierover in het AD:

“Geen enkele omroep durfde zich namelijk te wagen aan de film. Waarom? Toch de angst dat Maurice de Hond misschien een klein beetje gelijk heeft…”

En misschien dachten de financiers niet alleen dat Maurice de Hond er zo over dacht, maar ook de vele anderen die weliswaar niet zijn 100.000 volgers op Twitter hebben, maar eveneens al vele jaren grote twijfels hebben bij Louwes’ veroordeling. En misschien twijfelden de financiers zelf ook wel aan de overtuiging van Haan.

Er is ook iets bijzonders aan de hand met de film, het boek en de podcast De Deventer Mediazaak.

Haan: “Tout journalistiek omarmde mijn boek, maar het bereikte niet het grote publiek …”. Afgezien van dit snufje Frans een knap staaltje WC-eend.

Ook de podcast werd door ‘tout journalistiek’ bejubeld en waarvan regisseur Burger meldde dat deze ‘veel voorwerk’ voor de film heeft gedaan.

Veel voorwerk? Hoezo veel voorwerk? De podcast De Deventer Mediazaak die in januari werd uitgezonden was toch geen trailer van de film? Of toch wel? Een onderzoek onder de vlag van het programma Argos wordt toch niet gedaan om als voorwerk voor een commerciële film te dienen?

En dan: ,,Het beeld van de klusjesman is al aan het kantelen.”

Aan het kantelen? Bedoelde de regisseur dat ‘de mensen’ eerder dachten dat de klusjesman mogelijk de dader is, en dat dit beeld nu aan het kantelen is? Dat er nu meer mensen in zijn onschuld geloven, maar toch nog lang niet alle mensen?

Haan heeft nog geregeld contact met de klusjesman. ,,Hij is heel blij dat deze rehabilitatie nu plaatsvindt. En daar gaat het me vooral om.”

Heel nobel van Haan dat hij het opneemt voor de verdrukte medemens. Hij mag in de onschuld van de klusjesman geloven, dat is zijn goed recht. Maar hoezo is Michael de Jong gerehabiliteerd? En door wie dan wel? Gaat Haan hierover?

Hier gaat het helemaal mis. Inderdaad had Maurice de Hond de klusjesman niet publiekelijk en bij herhaling mogen aanwijzen als de dader. Zo werkt dat niet in een rechtsstaat en de rechter heeft hem gecorrigeerd.

Maar wat ook buiten de orde van een rechtsstaat is, is een nauw betrokkene – en dat was de klusjesman zeker – als absoluut onschuldig te betitelen. Men mag denken dat hij het niet gedaan heeft. Maar een rehabilitatie? Dat gaat veel te ver.

We gaan gauw naar de film kijken en die zal zeker spannend en meeslepend zijn. Scriptschrijvers, acteurs en regisseur zullen daar zeker voor hebben gezorgd. Toch blijft het bij de echt ingevoerde kijker knagen dat de film steeds weer met met de feiten in deze complexe zaak een loopje neemt.

Kijk daarvoor maar naar de vele onderwerpen in deze website en deemzet.nl deze, dan is het duidelijk wat hiermee wordt bedoeld.

De Veroordeling

Op 2 september 2021 is de film De Veroordeling voor het eerst te zien in de Nederlandse bioscoop. Eindelijk, want de film had behoorlijk veel last van de coronacrisis. Maar na enkele keren uitstel is het dan zo ver.

De veroordeling

De film zou wel eens een succes kunnen worden met acteur Fedja van Huêt. En ook Pathé doet daar zijn uiterste best voor. Op de webpagina van de film lezen we:

Televisiejournalist Bas Haan (Fedja van Huêt) creëert zijn eigen monster wanneer hij in zijn onderzoek naar de Deventer moordzaak steeds meer in het kamp wordt gezogen van degenen die ‘de klusjesman’ van moord beschuldigen.Een media-hetze is het gevolg waardoor het leven van ‘de klusjesman’ en zijn vrouw verandert in een ware nachtmerrie. Onthutst door deze ‘trial by media’ besluit Bas de complotten te bestrijden met de feiten, maar tot zijn frustratie blijkt de beeldvorming sterker dan de werkelijkheid. Hij gaat tot het uiterste om de waarheid boven tafel te krijgen: is er iemand ten onrechte veroordeeld door de rechter of is er juist sprake van een onschuldig slachtoffer?

Een pakkende tekst maar we hebben niet voor niets een paar zinsneden vet afgedrukt.

Het is een lovenswaardige stap dat Haan besluit complotten te bestrijden met de feiten. Nog daar gelaten op welke complotten wordt gedoeld, vooral die feiten zitten ons dwars.

De feiten

Overal en aan wie het maar wil horen, wordt betoogd dat de film is gebaseerd op het boek van Bas Haan. Maar dat is wel een probleem. Juist dit boek bevat veel fouten en onjuistheden. Zo heeft onder anderen Maurice de Hond de auteur al diverse keren uitgenodigd hierover in debat te gaan, maar deze houdt de boot af.

Ook de website deemzet.nl geeft gedocumenteerd aan waar het in het boek aan schort. Maar net zoals de belastingdienst bij vragen over de toeslagen geen gehoor geeft, zo houdt ook Haan zich muisstil. Kennelijk een beproefd recept.

Ten onrechte veroordeeld

Hier wordt natuurlijk Ernest Louwes bedoeld. Inmiddels is hij tot in hoogste instantie veroordeeld tot een gevangenisstraf van 12 jaar. Sinds 2009 is hij weer op vrije voeten.

Wel loopt al negen jaar een herzieningsonderzoek onder leiding van mr. Aben. Het kan dus nog alle kanten op want lang niet iedereen is ervan overtuigd dat hij op basis van een flinterdun dossier en vele forensische fouten terecht is veroordeeld.

Maar Haan windt er geen doekjes om: Louwes is niet ten onrechte veroordeeld. Sterker nog, bij diverse gelegenheden (DWDD, trailer Deventer Mediazaak) roept hij dat Louwes de moordenaar is. Inderdaad, Louwes is veroordeeld maar of hij ook de moord heeft gepleegd, blijft onbekend. Ook Haan was niet ter plaatse.

Onschuldig slachtoffer

Hier wordt de klusjesman bedoeld. Net zo min als we zeker weten dat Louwes de moord heeft gepleegd, zo weten we ook niet dat de klusjesman niet de dader is. Het gaat dus te ver om hem een onschuldig slachtoffer te noemen. Hij is er in elk geval niet voor veroordeeld en dus heeft hij met elke Nederlander gemeen dat hij onschuldig wordt geacht tot het tegendeel is bewezen.

Maar dat is Haan te zoetsappig. Hij gaat diverse keren in het openbaar veel verder dan deze simpele constatering. Luid en duidelijk roept hij dat de klusjesman ‘geen bal met de zaak te maken heeft’.

Hier overspeelt Haan zijn hand. De klusjesman is vier keer als getuige verhoord, hij was immers een huisvriend van mevrouw Wittenberg. En tijdens een van die verhoren werd hem door de rechercheurs meegedeeld:

Voor aanvang van het verhoor werd aan de getuige medegedeeld dat er door ons ook een aantal vragen in zijn richting zouden worden gesteld die belastend voor hem konden zijn.
Aan de verdachte werd medegedeeld dat hij in die gevallen niet tot antwoorden verplicht was.

Dit is geen kwestie van ‘… helemaal geen bal …’

Fictie dus, maar misschien toch een spannende film

Gezien het voorgaande kunnen we de film dus niet zien als een film die recht doet aan de feiten van de Deventer Moordzaak. Maar er zijn meer films die het met de feiten niet zo nauw nemen en toch een groot succes bleken.

Het is dus niet uitgesloten dat het publiek ademloos naar een spannende film zit te kijken. Het is Fedja van Huêt en andere medewerkers van harte gegund.

Waar blijft de rectificatie van Argos?

In aflevering 5 van de podcast De Deventer Mediazaak geeft Wanda Waisvisz van 18:04 tot 18:43 min aan, hoe ze Louwes uiteindelijk als dader heeft ontmaskerd.

Deze episode volgt onmiddellijk op de scene, waarin Annegriet Wietsma over de rode rok / de rode jurk / het rode mantelpakje verwarring heeft gezaaid. Die faux pas is al eerder beschreven in Twee halve waarheden is driekwart leugen.

Over de heer en mevrouw Waisvisz zegt Annegriet Wietsma, de maakster van de podcast :

De Waisviszen geven tevens een verklaring hoe het bloed van Louwes in de kraag van de weduwe kan zijn beland.

Vervolgens laat ze Wanda Waisvisz aan het woord:

En toen dacht ik hé, de nagelriemen, daar eet die aan, aan de bovenkant van zijn hand, daar bloedt het dus, niet aan de onderkant, aan de bovenkant. Nou ga je iemand wurgen die een blouse aan heeft met zo’n strook, dus waar komt het bloed? Aan de onderkant van die kraag en daar zit het ook, daar is het ook gevonden.
Toen kon die van ons hoog en laag springen, maar dat wij dit nieuwe bewijs voor ons inderdaad acuut een moment is om te zeggen nu stoppen we met de zaak, want meneer Louwes, die heeft ons eigenlijk voorgelogen, daar komt het op neer, hij is wel degelijk de dader.

Het gaat er dus om, dat de vinger van Louwes gebloed zou hebben aan de bovenzijde, om zo een bloedvlek aan de onderzijde van de kraag te veroorzaken. Of dat zo gegaan kan zijn (dus niet moet zijn, maar kan zijn) valt heel gemakkelijk te controleren. Namelijk met de foto van de vlek op de kraag.

Zou Annegriet dat hebben gedaan?

Nee dus. De vlek zit helemaal niet onder de kraag, maar bovenop de sierkraag. Het hele verhaal klopt niet en dat kan eenvoudig worden gecontroleerd, bijvoorbeeld hier in de beeldbank.

Dat hadden de Waisviszen natuurlijk ook moeten doen. Maar die omissie zou je nog kunnen wijten aan hun inmiddels vergevorderde leeftijd.

Maar Wietsma? Een journaliste van het onderzoeksprogramma Argos? Ze heeft de genoemde website geraadpleegd, dat bewijst de podcast.

Toch liet ze deze verkeerde voorstelling van zaken begaan. Het is een lekker verhaal maar helaas weer niet waar.

Waar blijft de rectificatie van Argos?

‘De Schoft van de Deventer Moordzaak’

Op 7 juli is de 10-delige podcast De Schoft van de Deventer Moordzaak van Maurice de Hond te beluisteren en deels te bekijken. Deze podcast is een reactie op de 6-delige podcast De Deventer Mediazaak die in januari bij Argos verscheen.

Het verschil tussen beide podcasts kan niet groter zijn.

In een serie interviews van de voormalige parlementair journalist Pim van Galen met Maurice de Hond geeft De Schoft veel feitelijke informatie over de ins en outs van de veelbesproken moordzaak. Van Galen maakt het De Hond zeker niet makkelijk.

Zowel Van Galen als De Hond en Prof. Ton Derksen (in de epiloog) hebben geen ander belang dan het streven naar – in hun ogen – gerechtigheid. Klopt het dossier wel, hoe erg zijn de blunders in deze zaak, welke zijn de gevolgen en was de veroordeling van Louwes eigenlijk wel terecht? Ze geven voortdurend blijk van hun objectiviteit en onafhankelijkheid.

Zeker Prof. Derksen is dat aan zijn stand verplicht.

De Deventer Mediazaak daarentegen gaat niet zozeer over de moordzaak zelf maar claimt de rol van de media daarin aan de kaak te stellen. Ook dat is niet juist, de podcast is in feite slechts een kruistocht tegen De Hond. Hij bevat aantoonbare fouten en onzorgvuldigheden, maar de maakster Annegriet Wietsma zegt hierover in een tweet:

… Graag wil ik nogmaals benadrukken dat het fundament voor dit project ligt bij de analyse van @bas_haan over de rol van de media, zie ‘De Deventer Moordzaak, het complot ontrafeld’ …

De Hond stelt dat dit boek meer dan 100 fouten en onzorgvuldigheden bevat en heeft Haan meermalen gevraagd daarover met hem in debat te gaan. Maar de onderzoeksjournalist geeft steeds niet thuis. Jammer, want zo’n debat zou veel duidelijk hebben kunnen maken.

In de Mediazaak krijgt de ‘klusjesman’ bijna zes afleveringen lang de gelegenheid te jeremiëren over wat hem door De Hond is aangedaan. Inderdaad, deze heeft de klusjesman aangewezen als de dader. Dat had hij volgens de rechter niet mogen doen en hij is daarvoor veroordeeld tot 2 maanden voorwaardelijke gevangenisstraf en een geldboete.

Dus de ‘klusjesman’ heeft zeker reden tot klagen, maar dat ontslaat de maakster van de Mediazaak niet van de plicht zich aan de feiten houden. En dat doet ze vaak niet.

En Haan? Is hij wel zo objectief?

Dat is belangrijk omdat Wietsma zo zwaar leunt op zijn boek.

Al in januari 2019 meldde hij in DWDD dat zijn boek zou worden verfilmd (De Veroordeling) maar gaat hij ook en passant los op zijn opponent die hij bij herhaling een veroordeelde crimineel noemt.

Dat is schieten met een kanon en Haan onwaardig. De Hond is geen lid van een criminele organisatie, heeft geen grootschalige fraude gepleegd en is ook niet betrokken bij een liquidatie. Niets van dat alles. Hij kijkt anders tegen de moordzaak aan en heeft daarbij een fout gemaakt. Dat is het.

Afgelopen januari in een trailer van de Mediazaak kan Haan zich opnieuw niet beheersen. Ook vergeet hij niet op twitter zijn film te pluggen.

Objectief?

N.B. Zowel Wietsma als Haan zijn volgens De Hond uitgenodigd voor hun reactie in De Schoft. Opnieuw zonder resultaat, terwijl het toch gaat over een gevangenisstraf van 12 jaar.

Moet Argos blij zijn met podcast Deventer Mediazaak?

Wie de naam Argos hoort, denkt terecht aan de vele radioprogramma’s met gedegen feitenonderzoek. Het zijn meestal belangrijke onderwerpen die worden behandeld en de conclusies zijn vaak schokkend.

Om die reden halen de programma’s van Argos regelmatig de nationale pers en – dat is opvallend – niemand vraagt zich af of het wel klopt wat in die programma’s te berde wordt gebracht. Argos heeft in de loop der jaren een enorme reputatie opgebouwd. De onderzoeken zijn onafhankelijk, objectief, diepgravend en gedetailleerd en dus wordt nooit aan de resultaten getwijfeld.

Maar begin dit jaar gebeurde er iets bijzonders.

Bij Argos verscheen de podcast De Deventer Mediazaak.

Eerst wat over de titel want die is al opvallend.

De Deventer Moordzaak houdt in Nederland al 22 jaar de (juridische) gemoederen bezig en nog steeds is die niet definitief ten einde gebracht. De podcast De Deventer Mediazaak evenwel gaat voornamelijk over de rol van de media in deze zaak.

Hoewel de podcast dus niet over de moordzaak zelf gaat, maar voornamelijk over de rol van de media daarin, wordt door de keuze van de titel wel nadrukkelijk een link gelegd met de naam van een moordzaak die bijna iedere Nederlander kent.

Men kan hiervoor wel begrip opbrengen omdat een titel De rol van de media bij nepnieuws ongetwijfeld niet dezelfde aandacht zou hebben getrokken.

De Deventer Mediazaak gaat dus over de rol van de media. Tenminste, dat suggereert de titel.

Maar in werkelijkheid komen de media in de zes afleveringen van de podcast maar sporadisch aan de orde. De pijlen zijn niet op de media gericht maar vooral op Maurice de Hond. De Mediazaak is vooral één lange aanklacht tegen Maurice de Hond.

De luisteraars hebben dat ook zo begrepen, gezien de gebruikelijke reacties in zijn richting op twitter.

De titel is dus eigenlijk dubbel misleidend: de podcast gaat niet echt over de moordzaak en gaat ook nauwelijks over de media.

De maakster van de podcast, Annegriet Wietsma, wordt na het verschijnen al snel verweten dat ze de waarheid op veel plaatsen geweld aandoet. Ze mag dan wel een zekere overtuiging hebben over de ‘kwalijke’ rol van Maurice de Hond, maar in een dergelijk journalistiek onderzoeksproject (onder de paraplu van Argos) moeten de feiten wel kloppen. En dat is aantoonbaar niet het geval.

Maar zij reageert nauwelijks of niet op deze aantijgingen en dat op zich is al opmerkelijk. En als ze al reageert is dat niet rechtstreeks. Zo laat ze in een tweet plotseling weten:

… Graag wil ik nogmaals benadrukken dat het fundament voor dit project ligt bij de analyse van @bas_haan over de rol van de media, zie ‘De Deventer Moordzaak, het complot ontrafeld’ …

Lijkt dit niet erg op het afschuiven van verantwoordelijkheid? Zo van: als er onjuistheden in mijn podcast voorkomen, moet je bij Bas Haan zijn, niet bij mij?

En zo komen we bij de inhoud van de podcast.

In de afgelopen 22 jaar hebben velen De Deventer Moordzaak tot in detail bestudeerd en hun conclusies zijn zeker niet altijd eensluidend. Een kenmerk van goed onderzoek, zou je zeggen. Maar hun onderzoeksresultaten komen in De Deventer Mediazaak niet of nauwelijks aan bod.

Dat is opmerkelijk.

De analyse van Bas Haan mag dan wel het fundament van het project zijn maar hoe zit het dan met belangrijke andere bronnen, want een onderzoek als dit baseer je toch niet op één boek van slechts één persoon?

Een zo’n bron is het boek Leugens over Louwes van Prof. Ton Derksen die een grote reputatie geniet vanwege zijn prominente rol in de zaak Lucia de Berk en ook in De Deventer Moordzaak een wetenschappelijke aanpak kiest. Zo worden vele, vele pagina’s besteed aan referenties en bevat het vele noten.

Maar op een paar quotes na komen zijn bevindingen nauwelijks in de podcast voor en, nog belangrijker, ook blijkt niet dat de maakster goed kennis heeft genomen van zijn boek.

Er is nog een andere bron die ook zeker niet had mogen ontbreken. Al sedert 2011 is een imposante website deemzet.nl opgebouwd, waarin de moordzaak tot in de kleinste details (onder andere het DNA-onderzoek is bekend) wordt onderzocht. Ook deze bron is niet merkbaar gebruikt, zo tonen diverse onvolkomenheden aan.

Dus nee, voor een gedegen onderzoek heeft Annegriet Wietsma aan één fundament blijkbaar meer dan voldoende.

En dat brengt ons op de schrijver van dat fundament, Bas Haan. Is deze journalist wel zo’n objectieve bron?

In januari 2019 kondigde hij in De Wereld Draait Door de film De Veroordeling aan die is gebaseerd op zijn boek uit 2009. De film zou in 2020 in de bioscoop uitkomen, maar daar stak Covid-19 een stokje voor. De première werd uitgesteld naar voorjaar 2021, maar ook die ging niet door. Inmiddels is de verschijningsdatum vastgesteld op 2 september 2021.

Zou het toeval zijn dat de podcast De Deventer Mediazaak begin januari 2021 vlak voor de toen nog geplande première van de film in een trailer wordt aangekondigd? Weliswaar is Annegriet Wietsma de maakster maar ook in deze trailer meldt Bas Haan zich meer dan nadrukkelijk en opnieuw gaat hij tussen de bedrijven door los op Maurice de Hond.

Inmiddels is zijn favoriete uitspraak: Maurice de Hond is een veroordeelde crimineel.

Ook zal het geen toeval zijn dat Annegriet Wietsma te gast is in Het Perstribunaal in De Deventer Mediazaak. Natuurlijk ook nu weer samen met onderzoeksjournalist Bas Haan en ook deze keer wordt niet vergeten de film De Veroordeling te pluggen (“… wiens boek is verfilmd …”).

Wanneer je deze gebeurtenissen en feiten terugleest, dan kun je je afvragen waar Argos (dat “onderzoekt en duidt”) in verzeild is geraakt.

Een podcast van Argos wordt bestookt vanwege de vele feitelijke onvolkomenheden en fouten, maar de maakster reageert niet.

Een podcast van Argos raakt via trailers betrokken bij het pluggen van de commercieel uitgebrachte film De Veroordeling.

Een podcast van Argos wordt gebruikt door een onderzoeksjournalist die zijn haat tegen Maurice de Hond herhaaldelijk niet kan bedwingen en die waar en wanneer mogelijk deze een veroordeelde crimineel noemt. Een onderzoeksjournalist die niet wil ingaan op de vele vastgestelde fouten in zijn boek en dus ook in de podcast (zie het interview in DWDD uit 2019).

Een podcast van Argos waarin de goede tradities van goed onderzoek categorisch terzijde worden geschoven.

De vraag is dus gerechtvaardigd: Moet Argos blij met de podcast De Deventer Mediazaak?

‘De Veroordeling’ berust op drijfzand

De film De Veroordeling komt later in september alsnog in de bioscoop. Spannend voor de makers: wat zal er eerst zijn, de film of de uitkomst van het herzieningsonderzoek van mr. Aben?

Gezien het moordende tempo van Abens onderzoek hoeven de makers van de film zich niet al teveel zorgen te maken.

Wat weten we over de film die eigenlijk vorig jaar zou verschijnen maar door de corona-pandemie zoveel vertraging opliep? Binnenkort zal hij daadwerkelijk te zien zijn. Op de website van Pathé valt te lezen dat de release van de film op 2 september 2021 zal zijn.

Hoe kondigt Pathé de film aan?

Televisiejournalist Bas Haan (Fedja van Huêt) creëert zijn eigen monster wanneer hij in zijn onderzoek naar de Deventer moordzaak steeds meer in het kamp wordt gezogen van degenen die ‘de klusjesman’ van moord beschuldigen.

Een cryptische aankondiging die geen rush op de bioscoopzalen zal veroorzaken, maar zo te lezen lijkt de film over de Deventer moordzaak te gaan.

Maar dat is schijn. Deze geruchtmakende zaak die de gemoederen al 22 jaar bezighoudt, is slechts een vehikel. Het boek gaat grotendeels over de rol van Maurice de Hond die de ‘klusjesman’ aanwees als de echte dader. De rechter vond dit onrechtmatig en veroordeelde hem daarvoor.

De filmbezoeker wordt dus eigenlijk op het verkeerde been gezet. Hij denkt dat de film over de Deventer moordzaak gaat: over de vele blunders (ook volgens advocaat-generaal Aben), over het onderzoek door TNO naar het mobiele netwerk, het nieuwe DNA-onderzoek, de nieuwe post mortem inzichten vastgelegd in diverse processen verbaal, een zeer waarschijnlijk onschuldige Louwes. Maar niets van dit alles.

Hij krijgt een jacht op Maurice de Hond voorgeschoteld.

De vrijwel ongewijzigde herdruk van Haans boek De Deventer moordzaak (2020) lijdt aan hetzelfde manco. Daar is al veel over geschreven. Niet zo gek, want de film is gebaseerd op dit boek. Op de voorkaft staat te lezen: ‘Nu verfilmd als De Veroordeling’. Inderdaad, het boek gaat maar zeer ten dele over de Deventer moordzaak en bevat vele fouten, maar de associatie met deze moordzaak verkoopt wel beter.

De Deventer moordzaak van Bas Haan gaat over een van de langstlopende en meest omstreden Nederlandse strafzaken. Verfilmd als De Veroordeling met Fedja van Huêt in de hoofdrol.

Als teaser voor de film De Veroordeling ziet eerder dit jaar een podcast het licht: de Deventer mediazaak. Gemaakt door Annegriet Wietsma, met een dikke vinger in de pap van Bas Haan.

Er wordt niet vergeten te noemen dat het over de Deventer moordzaak gaat, want de naamsbekendheid van deze zaak is groot. Wanneer de podcast de titel De rol van de media en nepnieuws zou hebben gekregen, zou er geen Haan naar hebben gekraaid. Maar dit terzijde, marketing is een vak.

Maar verder dekt de titel van de podcast de inhoud al wat beter. Hoewel, het lijkt erop dat de media in het verdachtenbankje zitten, maar de luisteraar komt er al gauw achter dat het voornamelijk Maurice de Hond is die op de korrel wordt genomen.

De luisteraars is dat zeker niet ontgaan. De reacties, bijvoorbeeld op twitter, hebben het dan ook nauwelijks over de media. Het is Maurice de Hond die van velen de volle laag krijgt. Ach, we kennen dit type reacties op de social media wel.

Maar er zijn ook andere, serieuzere reacties. Weliswaar veel minder, dat moet worden toegegeven. Maar zeker niet onbelangrijk.

De maakster van de podcast, Annegriet Wietsma, krijgt het verwijt dat de waarheid op veel plaatsen geweld wordt aangedaan. Ze mag dan wel een zekere overtuiging hebben over de kwalijke rol van Maurice de Hond, in een dergelijk journalistiek onderzoeksproject (onder de paraplu van Argos) moeten de feiten wel kloppen. En dat is aantoonbaar niet het geval.

Annegriet Wietsma reageert op deze aantijgingen niet rechtstreeks, maar laat dan plotseling in een tweet weten:

… Graag wil ik nogmaals benadrukken dat het fundament voor dit project ligt bij de analyse van @bas_haan over de rol van de media, zie ‘De Deventer Moordzaak, het complot ontrafeld’ …

Lijkt dit op afschuiven van verantwoordelijkheid? Als er onjuistheden in mijn podcast voorkomen, moet je bij Bas Haan zijn, niet bij mij?

De vele feitelijke onjuistheden in de podcast worden haar in een document van minuut tot minuut voorgelegd. In de onderzoekswereld is het gebruik dat hierop wordt gereageerd. Dat brengt ons dichter bij de waarheid. Maar niets van dit alles. Ze blijft muisstil.

Een sterke reactie is dit niet.

Nog even een korte samenvatting van het voorafgaande.

Een boek van Bas Haan dat slechts zeer ten dele over de Deventer moordzaak gaat, vele aantoonbare fouten bevat, en het vooral heeft gemunt op Maurice de Hond.

Een podcast die zich baseert op het boek van Bas Haan moet dienen als een teaser van de film, maar aan dezelfde kwaal lijdt.

Een film die ook is gebaseerd op dit boek, idem, idem.

Wat wordt de bezoeker van de film wijzer van de Deventer moordzaak? Niets.

Weggegooid geld dus.

Ook Louwes verdient medeleven!

Waarschijnlijk is mevrouw Wittenberg niet op donderdagavond rond 21 uur vermoord maar minstens 24 uur later. Dat zou Ernest Louwes vrijpleiten en waarschijnlijk ook Michael de Jong.

Niet dat De Jong “… geen bal met de zaak te maken heeft …”, zoals Bas Haan zo luid maar even onterecht verkondigde. De Jong was in die tijd een belangrijke getuige, is meermalen verhoord en is zelfs enige tijd als verdachte aangemerkt.

Nee, dat is het dus niet. Er is een andere reden.

De moord is volgens een team van forensische experts in 2014 niet op donderdagavond gepleegd maar met grote zekerheid in de nacht van vrijdag op zaterdag.

Voor die vrijdagnacht hebben Ernest Louwes (zeker) en Michael de Jong (zeer waarschijnlijk) alibi’s en ze zouden de moord dus niet gepleegd kunnen hebben.

Voor Michael de Jong zou dit betekenen dat hij door Maurice de Hond inderdaad onterecht als dader is aangewezen en zijn de emoties in de podcast Deventer Mediazaak volledig terecht.

En is het medeleven van de luisteraars anno 2021 in die podcast met hem en zijn vriendin evenzeer goed te begrijpen. Het zal je maar gebeuren dat je onschuldig bent en toch als moordenaar wordt aangewezen.

Maar er is nog iemand die medeleven verdient, en nog wel meer dan Michael de Jong.

Ook Ernest Louwes zou de moord dus niet hebben kunnen plegen, maar is meermalen veroordeeld en heeft een gevangenisstraf van 12 jaar uitgezeten. Dat is andere koek.

Afgezien van deze zware straf heeft hij het ook op ander gebied niet gemakkelijk gehad. Hij had grote moeite een baan te vinden, mocht geen advocaat worden en werd op diverse terreinen tegengewerkt.

We willen het onrecht dat Michael de Jong is aangedaan zeker niet bagatelliseren, maar wat Ernest Louwes is overkomen behoort tot de buitencategorie.

Ook die vaststelling zou in de podcast Deventer Mediazaak niet hebben misstaan.

Video’s op deemzet.nl

De website over de Deventer moordzaak is een haast onuitputtelijke bron van informatie over de Deventer moordzaak. Feiten, feiten en nog eens feiten. Het resultaat is eigenlijk een Vraagbaak Deventer Moordzaak.

De website bevat veel artikelen over van alles en nog wat in de Deventer moordzaak.

Over het alibi van Louwes, waarom hij wel in de buurt vanaf Harderwijk heeft kunnen bellen, waarom de moord zeer waarschijnlijk niet op donderdagavond maar 24 uur later is gepleegd, waarom de vlekken en vlekjes op de blouse niet zijn wat ze lijken, waarom vele stille getuigen (bijvoorbeeld de post) geënsceneerd zijn, en ga zo maar door.

De artikelen zijn geen eenvoudige bedenksels of suggesties, maar ze vormen het resultaat van degelijk en verifieerbaar onderzoek, met veel referenties.

Nog indrukwekkender zijn de niet minder dan 16 YouTube video’s over bijvoorbeeld de stille getuigen, het DNA-onderzoek, de atmosferische omstandigheden tijdens het telefoontje, of hoe post mortem waarnemingen het tijdstip van overlijden kunnen schatten.

Ben je geïnteresseerd in de Deventer moordzaak en ben je visueel ingesteld, dan zijn de video’s zeer de moeite waard.

Podcast Deventer mediazaak (2)

De auteur (noemt zich Demo) van de website deemzet.nl (Vraagbaak Deventer Moordzaak) heeft kritisch gekeken naar de inhoud van deze veel beluisterde podcast. Het resultaat: de podcast neemt het niet zo nauw met de feiten.

Het volledige verslag is hier te lezen, maar in dit artikel vatten we zijn belangrijkste conclusies samen over de podcast Deventer mediazaak van Annegriet Wietsma.

Om te beginnen kijkt hij naar de rol van de heer A. Godlieb die ten tijde van de moord hoofd was van de Technische Recherche (TR) en het Bureau Technische Ondersteuning (BTO).

Godlieb geeft in de podcast een samenvatting van gebeurtenissen rond de moord maar onder zijn leiding is toen nogal wat misgegaan. Demo geeft daarvan een uitgebreid exposé. En ook nu debiteert Godlieb een aantal onjuistheden die de argeloze luisteraar op het verkeerde been zetten. Slager en eigen vlees, dus.

In de podcast wordt ook een veilingmeester ten tonele gevoerd die op suggestieve toon zijn verhaal doet. Zo zou hij de auto zeker voor meer hebben kunnen verkopen dan op de veiling zou lukken, laat hij weten, maar dat mocht niet van Louwes. Dat was natuurlijk heel verdacht, concludeert de luisteraar.

Demo weet waarom dit van Louwes niet mocht: onderhandse verkoop is verboden in deze situatie (Pitlo: Erfrecht Gouda 1997 ISBN 90-387-0567-0; KB 4103019 pagina 259).

Maar de veilingmeester geeft de luisteraar het gevoel (ook bij enkele andere voorbeelden) dat er iets niet klopt. Waarom zou Louwes dit doen? Verdacht! De maker van de podcast had dus een kanttekening moeten plaatsen bij de opmerkingen van de veilingmeester.

Demo behandelt op zijn website deemzet.nl alle ins en outs van de DNA-aspecten en het is dus niet vreemd dat hij uitgebreid stilstaat bij de rol van Richard Eikelenboom.

Deze NFI-medewerker heeft in het DNA-onderzoek een belangrijke maar verre van foutloze rol gespeeld. Demo somt in zijn artikel een groot aantal gevallen op waarin Eikelenboom de plank behoorlijk misslaat.

De maker van de podcast presenteert hem evenwel als een onafhankelijke en belangrijke speler in deze zaak. Maar de podcast laat de luisteraar onwetend over de cruciale fouten die zo bepalend zijn geweest voor het verloop van deze zaak.

Het is op deze plaats al eerder geconstateerd: de podcast gaat niet zozeer over de rol van de media in de Deventer Moordzaak maar veel meer over die van Maurice de Hond. En die wordt sinds de podcast verscheen – vele tweets getuigen daarvan – door luisteraars gezien als de Nationale Schurk.

Dus, wanneer je door de podcast in het kamp van De Hond wordt ingedeeld, ben je nog niet jarig en is je reputatie aan gruzelementen.

Dit overkwam Demo doordat de podcast hem op een bedenkelijke wijze indeelde in het kamp van de personen ‘… die met Maurice meedenken …’, terwijl hij zich diverse malen nadrukkelijk heeft gedistantieerd van de wijze waarop Michael de Jong door De Hond als dader werd aangewezen.

Door deze gang van zaken wordt de website deemzet.nl indirect gepositioneerd als een platform van De Hond en wordt de onafhankelijkheid van Demo in de Deventer moordzaak impliciet in twijfel getrokken.
Terwijl deemzet.nl van begin tot eind slechts een doel dient: feiten, feiten, feiten.

Tekenend voor de aanpak van Annegriet Wietsma is ook dat zij niet de moeite heeft genomen met Demo contact op te nemen, al was het maar om haar bevindingen te verifiëren.

Een soortgelijke behandeling viel ook Prof. Ton Derksen ten deel. Deze hoogleraar geniet een grote reputatie, onder andere door zijn boek Lucia de B. en de succesvolle verfilming daarvan.
Lucia de Berk die al een levenslange gevangenisstraf onderging, werd door zijn bemoeienis in een herzieningsproces vrijgesproken.

Omdat hij in 2011 ook een boek over de Deventer moordzaak had geschreven (Leugens over Louwes), zou je verwachten dat de maker al in het eerste begin van de voorbereidingen uitgebreid met Derksen zou hebben gesproken.

In plaats daarvan komt hij in de podcast maar even aan het woord. Maar belangrijke scenario’s die hij met haar heeft besproken en die in zijn boek worden genoemd, komen in de podcast niet voor. Dit riekt naar misleiding, zo concludeert Demo.

Een geheel ander maar niet minder ernstig bezwaar van Demo tegen de podcast nemen we hier integraal over.

Een ernstig bezwaar tegen de podcast is, dat een belangrijk deel ervan is ingeruimd om Ernest Louwes als de dader af te schilderen, voornamelijk in het voetspoor van het boek van Bas Haan.
Ernest Louwes is weliswaar veroordeeld hiervoor, maar er loopt een procedure met uitzicht op een herziening. Het uiten van beschuldigingen in zijn richting kan gelijkgesteld worden aan het hier bestreden feit: het uiten van beschuldigingen van Maurice de Hond aan het adres van Michaël de Jong. Precies zoals de wetenschapsfilosofen van de Tilburgse Universiteit De Regt en Dooremalen betogen in het Brabants Dagblad van 11 mei 2021: Podcast ‘Deventer Mediazaak’ is zelf typisch ‘trial by media’.

Het uitgebreide commentaar van Demo op de podcast is dus het lezen meer dan waard.

Het zet bovendien de Deventer moordzaak weer in het juiste perspectief.

Podcast Deventer Mediazaak van minuut tot minuut

De podcast de Deventer Mediazaak riep bij luisteraars vooral emoties op over het onrecht dat Michael de Jong door de media was aangedaan. Dit ging helaas ten koste van de feiten in de Deventer Moordzaak.

[Voor wie zijn geduld niet kan bewaren: de pdf-file met van minuut tot minuut alle fouten en tekortkomingen in de podcast is hier beschikbaar.]

Het waren trouwens niet zozeer de media in het algemeen die door de podcast op de korrel werden genomen, maar het was veel meer Maurice de Hond.

Dat is ook niet zo verwonderlijk wanneer men bedenkt dat de podcast zich voornamelijk baseert op het boek van Bas Haan. Daarom tweet de maakster Annegriet Wietsma van de podcast op 1 mei 2021:

… Graag wil ik nogmaals benadrukken dat het fundament voor dit project ligt bij de analyse van @bas_haan over de rol van de media, zie ‘De Deventer Moordzaak, het complot ontrafeld’ …

Waarom zou ze dit nogmaals willen benadrukken?

Zijn uitspraken in DWDD van 9 januari 2019 en de trailer van de podcast op 2 januari 2021 maken duidelijk dat Haan zich in zijn uitspraken over De Hond ternauwernood kan beheersen.

De wijze waarop hij over De Hond spreekt, wordt in de volgende twee fragmenten geïllustreerd (het gaat niet zozeer om de inhoud maar om de woordkeus in beide uitspraken):

Er zijn meerder misdadigers [!] die slachtoffers maken die oprecht menen dat ze weer een slachtoffer hebben gemaakt.

of

Het is een beetje als iemand die heeft aangerand [!] na de veroordeling nog steeds over zijn slachtoffer zegt: ja, maar ze heeft het zelf gewild.

Beide zijn bedenkelijke uitspraken. Recentelijk spreekt Haan herhaaldelijk over Maurice de Hond als een veroordeelde crimineel.

De podcast zou daarom aanzienlijk aan kwaliteit hebben gewonnen wanneer Wietsma zich bij de voorbereiding niet alleen had gebaseerd op een Boze Bas, maar ook en misschien voornamelijk op personen die wel hun sporen in deze complexe zaak hebben verdiend.

Denk bijvoorbeeld aan Prof. Ton Derksen, een man met een grote reputatie. Door zijn boek Lucia de B. kon Lucia de Berk na een herzieningsproces aan een levenslange gevangenisstraf ontsnappen.

Deze hoogleraar wetenschapsfilosofie publiceerde in 2011 opnieuw een boek met een titel die er niet om liegt: Leugens over Louwes. Een wetenschappelijk opgebouwd werk met vele noten en uitgebreide referenties. Wél een degelijk boek dus. (In februari 2023 volgde zijn boek De Deventer karaktermoord dat aantoont dat Louwes de dader niet kon zijn geweest, maar dit terzijde).

Maar dan heeft Wietsma hem natuurlijk uitgebreid geraadpleegd bij het maken van de podcast?

Dat zou je verwachten, maar dat is niet gebeurd. In een geredigeerd interviewtje van een paar minuten mocht hij enkele weinig zeggende uitspraken doen. Andere relevante opmerkingen waren eruit geknipt (!).

Een andere zeer goed ingevoerde bron is de auteur van de website deemzet.nl. Sinds 2011 onderzoekt hij alle ontwikkelingen, met belangrijke successen op het gebied van ‘het telefoontje’, post mortem verschijnselen en DNA. Dat er een herzieningsonderzoek is ingesteld, kan voor een belangrijk deel op zijn conto worden geschreven (de Adviescommissie Afgesloten Strafzaken ACAS verwijst zelfs in haar advies rechtstreeks naar hem).
Zijn website kan worden gezien als een Vraagbaak Deventer Moordzaak.

Dus dan spreekt het vanzelf dat Wietsma voor de zekerheid haar bevindingen bij de Deventer Moordzaak ter verificatie aan hem voorlegt?

Dat zou je zeggen, want de feiten moeten wel kloppen, ook als een podcast voornamelijk appelleert aan de emoties van de luisteraar.

Maar helaas, hij is niet door Wietsma benaderd. Wel werd hij op een bedenkelijke wijze ingedeeld in het kamp van de personen ‘… die met Maurice meedenken …’, terwijl hij zich diverse malen heeft gedistantieerd van de wijze waarop Michael de Jong door De Hond als dader werd aangewezen.

Slechts een kort fragment uit een video van zijn website was – zonder zijn medeweten – zijn enige betrokkenheid bij de productie van de podcast.

Op zijn beurt heeft de auteur van deemzet.nl de podcast van minuut tot minuut beoordeeld op zijn betrouwbaarheid. Kloppen de feiten wel? Worden er geen belangrijk feiten weggelaten of slechts gedeeltelijk genoemd, waardoor de luisteraar op het verkeerde been kan worden gezet?

Het resultaat stelt niet gerust.

Het volgende voorbeeld dient als illustratie.

De heer A. Godlieb was ten tijde van de moord hoofd van de Technische Recherche (TR) en de dienst Bijstand Technische Ondersteuning (BTO). Hij wordt in de podcast opgevoerd als een belangrijke zegsman. Maar zijn bijdragen zijn slechts van horen zeggen, zo blijkt.

In een fragment uit een correspondentie op 28 oktober 2003 schrijft de Officier van Justitie:

… A.H. Godlieb heeft zoals gemeld diverse processen-verbaal getekend over informatie die door andere opsporingsambtenaren is ingewonnen; ook al omdat hij het afgelopen halfjaar ziek is geweest zal hij zich opnieuw grondig moeten laten bijpraten om adequaat vragen te kunnen beantwoorden …

Het is dan ook geen wonder dat Godlieb in zijn bijdrage aan de podcast een paar belangrijke fouten maakt die voor de luisteraar van de podcast van groot belang zijn.

De auteur van deemzet.nl begrijpt dat iedereen nieuwsgierig is naar de belangrijkste tekortkomingen in de podcast en heeft ze daarom van minuut tot minuut opgetekend in een pdf-file.

De pot verwijt de ketel …

In het Brabants Dagblad verscheen een opiniestuk over de Deventer Mediazaak. De conclusie: deze podcast maakt zich schuldig aan wat hij anderen verwijt. Met andere woorden: De pot verwijt de ketel dat die zwart ziet.

Herman de Regt is universitair hoofddocent en Hans Dooremalen universitair docent aan Tilburg School of Humanities and Digital Sciences.

Het artikel kan ook rechtstreeks worden gelezen op de website van het Brabants Dagblad.

Een in het oog springende passage is de volgende:

… Emeritus-hoogleraar Ton Derksen, bekend van de zaak Lucia de Berk, legt in zijn boek Leugens over Louwes (2011) haarfijn uit waarom de veroordeling van Louwes een justitiële dwaling is …

Deze hoogleraar is niet zo maar iemand.

Hij heeft een grote reputatie opgebouwd. Door zijn gedegen onderzoek (in boekvorm en succesvol verfilmd) in de zaak Lucia de Berk, is zij uiteindelijk vrijgepleit.

Je zou verwachten dat Annegriet Wietsma bij het maken van haar podcast dus bij hem als eerste zou langsgaan, want ook in de podcast De Deventer Mediazaak moeten de feiten natuurlijk boven alles gaan.

Maar nee, zij vertrouwt bijna blindelings op het omstreden boek van Bas Haan dat zo veel aantoonbare onjuistheden bevat (geen verschillen van mening dus, maar gewoon aantoonbare onjuistheden).

Derksen komt in een paar minuten nog wel even aan bod. Maar, bevestigen de auteurs van het artikel:

Dat geredigeerd verslag is extreem kort en doet geen recht aan het onderzoek dat in Leugens over Louwes wordt gepresenteerd. Wietsma lijkt niet door te hebben hoezeer er op basis van dat onderzoek getwijfeld moet worden aan de schuld van Louwes.

Wietsma blijkt zich inmiddels bij de gang van zaken ook niet helemaal op haar gemak te voelen, getuige de disclaimer in haar tweet van 1 mei 2021:

… Graag wil ik nogmaals benadrukken dat het fundament voor dit project ligt bij de analyse van @bas_haan over de rol van de media, zie ‘De Deventer Moordzaak, het complot ontrafeld’ …

Waarom wil ze dat nogmaals benadrukken? Wil ze zeggen: Als er in de podcast fouten voorkomen, dan ligt dat niet aan mij, maar dan moet je bij Haan zijn?

Sinds het verschijnen van Derksens boek in 2011 hebben zich in de Deventer Moordzaak veel nieuwe ontwikkelingen voorgedaan.

Zo is in de loop der jaren heel consciëntieus de website deemzet.nl samengesteld die veruit de meeste aspecten (Louwes’ alibi, het mobiele netwerk, post mortem kenmerken en DNA) zeer gedetailleerd en op bijna wetenschappelijke wijze behandelt, met verreikende conclusies.

Zo is in 2013 een herzieningsonderzoek gestart. Dit gebeurde mede op advies van de ACAS (Advies College Afgesloten Strafzaken) die hierbij onder meer verwijst naar de auteur van deemzet.nl.

Hij toonde door grondig onderzoek aan dat de verklaring van Louwes over zijn telefoontje vanaf de A28 niet vrijwel onmogelijk was maar integendeel, zelfs aannemelijk werd gemaakt. Dat maakte zijn verweer heel sterk.

Verder werd in 2014 door de Nationale Recherche een proces-verbaal opgemaakt waarin een aantal forensische experts concludeerde dat het vrijwel zeker is dat de moord niet op donderdagavond maar 24 uur later is gepleegd.

Met grote gevolgen voor de alibi’s.

Dus, als Wietsma het boek van Derksen outdated zou vinden, dan zou ze toch zeker de auteur van deemzet.nl benaderen om de uitspraken in haar podcast te verifiëren? Safety first!

Maar helaas, dat is niet gebeurd.

In plaats daarvan wordt in de podcast (na een misleidende introductie van de auteur van deemzet.nl) een klein stukje uit een video op diens website ten gehore gebracht.

Dus nee, de auteur is door Wietsma niet benaderd en in plaats daarvan werden opnieuw de pseudo-feiten uit het boek van Haan gebruikt.

De argeloze luisteraar van de podcast is van dit alles onwetend en neemt wat hij hoort voor waar aan. En wordt dus op het verkeerde been gezet.

De belangrijkste conclusie die de auteurs in hun opiniestuk trekken betreft de trial by media. Zeker is dat gebeurd met Michael de Jong en daarover is al het een en ander gezegd en geschreven. Daar ging de hele podcast over.

Maar echt opzienbarend is dat de podcast die dit verschijnsel in zes afleveringen aan de kaak stelt, zich daar royaal zelf aan bezondigt. Hoe gek wil je het hebben?

In het opiniestuk wordt dit kort en krachtig verwoord:

Het is schandalig dat met dit drieluik (boek, podcast, film), waarin terecht geïllustreerd wordt hoe verkeerd ‘trial by media’ is, de makers zelf dramatisch blunderen door via de media te scanderen dat Louwes terecht veroordeeld is. 

Dit alles is niet best voor een productie van Argos.

Deventer DeHondzaak

Al in januari 2019 begon Bas Haan de promo van de podcast De Deventer mediazaak en vooral van de film De Veroordeling. Hij deed toen al een paar opmerkelijke uitspraken.


De Wereld draait door

Bij Matthijs van Nieuwkerk prees Bas Haan zijn herziene boek aan met uitspraken als Michael de Jong heeft met de zaak geen bal te maken en voegde hij er in een adem aan toe dat Louwes de dader is (nee, niet schuldig, maar de dader; red).

O ja, dat vergat Haan bijna te zeggen: Maurice de Hond is veroordeeld voor smaad en dus door en door onbetrouwbaar.

Want een beetje De Hond bashing is nooit weg.

Een paar claims in een kort interview die toch de wenkbrauwen doen fronsen, want geen bal met de zaak te maken?

De klusjesman

De Jong is in de Deventer moordzaak een aantal keren als getuige verhoord (28 september 1999, 12 en 18 oktober 1999 en zelfs nog een keer op 8 mei 2006). Tijdens het verhoor op 12 oktober is hij zelfs als verdachte aangemerkt.

Zeker, meestal werd hij slechts verhoord als getuige. Maar de claim van Haan dat De Jong dus geen bal met de zaak te maken heeft, doet echt geen recht aan de feiten.

Er zijn veel aanwijzingen dat De Jong inderdaad niet de dader is, maar om zoiets met zekerheid te stellen? Was Haan er soms bij?

Zijn tweede claim is nogal roekeloos. Inderdaad is Louwes tot op het hoogste niveau veroordeeld. De rechters achtten wettig en overtuigend bewezen dat hij de moord heeft gepleegd.

Maar wie van hen weet net zo zeker als Haan dat hij niet alleen de juridische maar ook de feitelijke dader is, zoals hij ronduit – maar toch wel veilig – beweert?

Misdadig en veroordeelde crimineel

En dan zijn uitspraak over De Hond. Die heeft inderdaad met zijn beschuldiging van De Jong niet alleen de wet overtreden maar ook de grenzen van het fatsoen flink gepasseerd.

Hij heeft daarmee De Jong en diens partner schade berokkend en is daarvoor ook veroordeeld.

Maar voor Haan is dat niet genoeg.

Bij elke publieke uiting meldt hij te pas en te onpas dat De Hond is veroordeeld en noemde hem in een tweet zelfs misdadig. Haan vindt dit niet voldoende zwaar aangezet en noemt De Hond vervolgens een veroordeelde crimineel.
Dit mag, maar moet het ook?

Het lijkt er sterk op dat hij een rekening uit een ver verleden wil vereffenen en er maar geen genoeg van kan krijgen De Hond te grazen te nemen, zeker nu die in deze zaak publiekelijk met zijn pootjes omhoog lijkt te liggen.

DWDD > Trailer Mediazaak > Mediazaak > De Veroordeling

Dat begon al in de trailer van de Deventer Mediazaak toen Haan weer ouderwets los mocht gaan op De Hond. Dat voorspelde niet veel goeds.

En waarom was de keus eigenlijk op Haan gevallen om in de trailer van de podcast commentaar te geven?

En al die boosheid komt ook tot uiting in de podcast die ten onrechte De Deventer Mediazaak is genoemd.

Ten onrechte omdat de podcast maar zeer ten dele over de Deventer Moordzaak gaat maar de titel wel een sterk verband suggereert.

Vele belangwekkende en cruciale feiten uit die zaak blijven echter onbenoemd.

De titel is wellicht gekozen vanwege de profijtelijke associatie met De Deventer Moordzaak omdat die zelfs in 2021 nog steeds voor veel publiciteit zorgt.

Verder gaat de Deventer Mediazaak ook nauwelijks over de media. De rode draad in de podcast zijn niet de media maar Maurice de Hond is de hoofdpersoon.

Om die reden is het sneu voor al die journalisten van de kranten, tijdschriften en tv-programma’s (uitgezonderd natuurlijk zijn eigen werkgever) die vele jaren hebben geprobeerd deze zaak zo goed mogelijk te verslaan.

Wanneer de podcast een prelude op de film De Veroordeling is, belooft dit alles niet veel goeds.

Drama in drie fasen

De Deventer Mediazaak heeft veel sympathie opgewekt bij zijn luisteraars. De makers namen het voor Michael de Jong op en namen Maurice de Hond zijn rol kwalijk.

Makers en luisteraars verwijten De Hond terecht dat hij de ‘klusjesman’ De Jong zomaar als dader van de moord op mevrouw Wittenberg aanwees. Dat was fout, ongepast en schadelijk voor De Jong.

De rechter was het met die opvattingen eens en veroordeelde De Hond.

Toch doet zich in deze kwestie een bijzonder fenomeen voor. We kunnen drie fases onderscheiden.

Fase 1. De aanpak van De Hond
Hij wees De Jong als de dader aan. Daarvan was hij – geïnspireerd door de Schiedammer Parkmoord – overtuigd. Hij verbond hieraan de conclusie dat Ernest Louwes dus de dader niet kon zijn. Zijn redenering: De Jong is de dader en dus kan Louwes de dader niet zijn.

Fase 2. De podcast Deventer Mediazaak
De makers en veel van de luisteraars tonen zich verontwaardigd over de handelwijze van De Hond en nemen het op voor De Jong. Maar hun conclusie gaat wel heel ver: De Jong was niet de dader van de moord! Hoewel veel mensen wellicht terecht in zijn onschuld geloven, gaat de conclusie dat hij dus niet de dader is, veel te ver: hoe weet men dat zo zeker? Maar door hun overtuiging kreeg hij in de podcast de rol van onschuldige aangemeten.

Fase 3. Een bijzondere conclusie
En nu komt er een opmerkelijke wending in de zaak.
Eerst had De Hond De Jong als dader aangewezen. Dat is onjuist en verwijtbaar.
De makers en vele luisteraars van de podcast trekken nu een vergelijkbare conclusie. Omdat De Jong niet de dader is moet Louwes dat wel zijn. Kortweg: De Jong is onschuldig, dus Louwes is de dader.

Om die opvatting kracht bij te zetten, voeren ze argumenten aan die onjuist of erg discutabel zijn (ook in de podcast), zie ook de vele tweets. Maar dat alles maakt niet uit. De Jong is het niet, dus Louwes is het wel.
Beseffen zij dat zij zich op precies dezelfde wijze schuldig maken aan het nawijzen van Ernest Louwes, als De Hond deed in zijn acties ten nadele van De Jong?

Kunnen de makers van de podcast en sympathisanten zich voorstellen dat er ook luisteraars zijn die moeite hebben met deze logica?

Zeker nu er nog steeds – al negen jaar – een herzieningsonderzoek loopt onder leiding van mr. Aben, advocaat-generaal bij de Hoge Raad.

Na mediahype Deventer Mediazaak weer terug naar de feiten

Na de mediahype over de Deventer Mediazaak moeten we niet vergeten dat de Deventer Moordzaak nog steeds in onderzoek is door mr. Aben.

Op de feiten in de Deventer moordzaak komen we in de volgende blogs weer gewoon terug.

Nu wat algemene opmerkingen over de Deventer Mediazaak.

Eigenlijk gaat de Deventer Mediazaak helemaal niet over de Deventer Moordzaak.

De Deventer Mediazaak is – al dan niet terecht – een kruistocht tegen Maurice de Hond en bevat vele, vele feel good passages over en met Michael de Jong.

In de huidige maatschappelijke context moet je wel gelijk een disclaimer toevoegen en dat doen we dan ook maar.

De betrokkenheid van deze website heeft te maken met de overtuiging dat Ernest Louwes op basis van het dossier niet veroordeeld had mogen worden.

Of hij nu de dader is of niet.

En daarom wordt in deze blog en tweets van hem dan ook niet gezegd dat hij de dader niet is.

Maar hoe anders gaat het er in de Deventer Mediazaak aan toe?

In alle afleveringen wordt Michael de Jong gepresenteerd als iemand die onschuldig is. Daar hebben de makers waarschijnlijk gelijk in, maar zeker weten doen ze dat niet.

Waarom dan toch doen alsof ze dat wel zeker weten?

De hele podcast ademt de sfeer: omdat we weten dat Michael de Jong niet de dader is, weten we dat Ernest Louwes wel de dader is (wat iets anders is dan veroordeeld zijn).

Hetzelfde type redenering dat Maurice de Hond wordt verweten. Dat vindt niet alleen de redactie maar ook twee rechtsfilosofen van Tilburg University.

Het beluisteren van zesdelige podcast was een hele zit. Zeker wanneer je van alle feitelijke details op de hoogte bent.

Maar Annegriet Wietsma was ook niet echt op zoek naar feitelijke details en die hebben we dan ook nauwelijks gehoord.

Veel meningen en suggesties en weinig feiten.

Moordzaak wordt Mediazaak?

Bas Haan begon er in 2009 mee. Zijn boek ging voornamelijk over Maurice de Hond. Het deel dat over de moordzaak zelf ging, bevatte veel fouten. Daarover heeft hij het liever niet.

De Deventer moordzaak is een bijzonder lastige zaak met veel belangrijke, technische details.

Het gaat over ingewikkelde zaken als protocollen in het mobiele telefoonverkeer waarop je al snel je tanden stukbijt.

En die protocollen waren sinds 1999 ook nog eens gewijzigd met alle verwarring van dien voor het Hof Den Bosch.

Of het lastig te begrijpen natuurkundige verschijnsel van afbuigende elektromagnetische stralen.

En wat te zeggen van de forensische implicaties (livor en rigor mortis, vertroebeling van de cornea) die pas in 2014 tot een schokkend proces verbaal van een team van forensische experts leidden.

Tenslotte zijn er de ingewikkelde DNA-aspecten waar zelfs het NFI niet goed raad mee wist en die pas werden opgehelderd door een oplettende, geduldige en wel deskundige chemicus (zie zijn website deemzet.nl)

Kortom, allemaal ingewikkelde, technische zaken waarvoor veel verstand van zaken en doorzettingsvermogen nodig is. Bij diegenen die commentaar leveren op de moordzaak ontbreekt de deskundigheid veelal.

Het is daarom veel eenvoudiger te schrijven over de rol van de media in de Deventer moordzaak en over Maurice de Hond in het bijzonder dan over de moordzaak zelf.

Dat is Bas Haan ook gewend, een one-liner hier, een platitude daar.

Zie bijvoorbeeld zijn bijdragen via Twitter.

Natuurlijk is het belangrijk de rol van de media in deze zaak te belichten, dat is altijd nuttig. Dat is ook de reden van de waardering voor de podcast de Deventer mediazaak.

Maar we moeten niet vergeten dat ook Bas Haan deel uitmaakt van de media en dat hij als onderzoeksjournalist in januari 2019 in DWDD zonder blikken of blozen verklaarde dat iemand die geen bal met de zaak te maken had als dader werd aangewezen.

Of die aangewezen dader nu wel of niet schuldig is, is hier niet het punt.

Wel dat Bas Haan van iemand die op 12 oktober 1999 door de politie bij een verhoor als verdachte werd aangemerkt, zegt dat hij geen bal met de zaak te maken heeft.

En dat jaren later in een trailer van de Deventer mediazaak nog eens herhaalt.

Ook dat doet de media geen goed.

Lezen is een kunst

Op Twitter, Facebook en andere social media wordt regelmatig verkondigd dat Louwes natuurlijk schuldig is of dat Michael de Jong ten onrechte wordt beschuldigd.

Iedereen staat het vrij een mening te hebben, zeker over zoiets spraakmakends als de Deventer moordzaak.

Maar op deze website zal de lezer dergelijke uitspraken niet tegenkomen.

Zeker is dat Louwes tot op het hoogste niveau schuldig is bevonden.

De vraag is echter of hij terecht is veroordeeld.

Het sleutelwoord hierbij is voortdurend dat het bewijs flinterdun was.

En in de loop der jaren is steeds sterker gebleken dat veel bewijsmateriaal onjuist was (onder andere Het Telefoontje en Het Mes).

Hij had daarom ook niet veroordeeld mogen worden. Of hij nu de dader was of niet.

Michael de Jong wordt op deze website niet als schuldige aangewezen. Zeker, hij is indertijd tenminste een keer als verdachte aangemerkt, maar dat maakt hem nog niet de dader.

Evenmin is aangetoond dat hij onschuldig is (dat hoeft ook helemaal niet), maar Bas Haan weet niettemin zeker dat De Jong met de zaak ‘geen bal te maken heeft.’

Wie de omvangrijke website deemzet.nl leest met honderden pagina’s uitstekend onderbouwd materiaal over alle facetten van de Deventer moordzaak, zal moeten concluderen dat het bewijs tegen Louwes niet deugt. En dat is het dan.

Wie op deze website uitspraken denkt aan te treffen waarin Michael de Jong als dader wordt bestempeld, zal evenzeer worden teleurgesteld.

In beide gevallen geldt wel: goed lezen is een kunst.

Van Moord- naar Mediazaak

Bas Haan begon er al mee in zijn boek uit 2009. Het ging slechts voor een klein deel over de moordzaak en was eigenlijk een aanklacht tegen Maurice de Hond, tegen de media dus.

De heruitgave in 2020 veranderde daaraan niet veel.

Ook bij andere gelegenheden ging zijn betoog voornamelijk over De Hond.

Zo ging hij in een interview met Matthijs van Nieuwkerk in DWDD tegen hem te keer en noemde Michael de Jong en passant iemand die ‘geen bal met de zaak te maken heeft’.

Tijdens de trailer van de podcast De Deventer Mediazaak verkondigde hij opnieuw met verve dit standpunt.

En dat brengt ons bij deze zesdelige podcast van Argos.

In dit programma nemen de makers de rol van de media onder de loep. Centraal staan opnieuw Maurice de Hond die Michael de Jong publiekelijk als dader aanwees en de rol die de media hierin speelden.

Een paar opmerkingen tussendoor zijn hier overigens wel op hun plaats.

Feit is dat Louwes tot in hoogste instantie is veroordeeld voor de moord op mevrouw Wittenberg.

Dit is echter een juridische schuldigverklaring. Of hij ook de feitelijke dader is, is daarmee niet komen vast te staan. Dat weten wij niet en de rechters trouwens ook niet.

Omgekeerd wordt in de podcast Michael de Jong onschuldig genoemd. Juridisch mag dit waar zijn (want er is al iemand veroordeeld), maar of hij ook feitelijk de dader niet is, weet niemand. Toch wordt hij in de podcast ten tonele gevoerd als iemand die onschuldig ten prooi is gevallen van de media en het publiek.

Dit kan nog wel eens een probleem vormen wanneer een eventueel herzieningsverzoek wordt gehonoreerd en een nieuwe behandeling bij een gerechtshof leidt tot vrijspraak van Louwes.

En de kans daarop is, gezien de ontwikkelingen van de laatste jaren, zeker niet denkbeeldig.

In dat geval is er sprake van een cold case en zijn alle opties weer mogelijk.

Maar goed, de podcast gaat over de rol van de media.

Die rol die de media speelden richting Michael de Jong werkt overigens ook in de omgekeerde richting. Op basis van vaak ongefundeerde beschuldigingen wordt Louwes als de feitelijke dader aangewezen.

Wie bijvoorbeeld de berichten leest waarin Louwes niet alleen de juridische, maar ook de feitelijke moordenaar wordt genoemd, zinkt de moed soms wel in de schoenen.

Immers, vrijwel alle aantijgingen zijn in de loop der jaren weerlegd.

Een bloemlezing.

“Hij is natuurlijk de moordenaar want hij loog dat hij op de A28 reed, maar dat kon helemaal niet.”

“Hoe komt zijn bloed dan op de kraag van de bloes van mevrouw Wittenberg? Nou dan!”

“Zijn vingerafdruk werd wel in het huis aangetroffen.”

“Hij heeft geprobeerd het geld van mevrouw Wittenberg op zijn eigen rekening te storten. Dat zegt natuurlijk alles.”

“Hij heeft zichzelf in het nieuwe testament een belangrijke rol gegeven zodat hij zich dat geld later kon toe-eigenen.”

“Na de dood van mevrouw Wittenberg heeft hij haar kostbare wijnvoorraad ontvreemdt.”

“Louwes is al eerder in aanraking met de politie geweest.”

Al deze opvattingen klinken redelijk, maar wie de moeite neemt de feiten te bekijken, ziet dat ze niet waar zijn.

In elk geval is de conclusie zeer gerechtvaardigd dat Louwes niet veroordeeld had mogen worden. Toen al niet (dat vonden ook de rechters van de rechtbank Zwolle) en nu zeker niet.

‘In het pak genaaid’

Toen Louwes door Hof Arnhem voor het eerst tot 12 jaar cel werd veroordeeld was menigeen verbaasd. In het e-book In het pak genaaid staat waarom die verbazing zo terecht was.

Eerst even een korte terugblik.

De artikelen in HP/De Tijd van Stan de Jong hadden al in 2002 voor de nodige onrust gezorgd en dat was alleen maar erger geworden na de publicatie van zijn boek in 2003.

En niet alleen de burger had flinke twijfels, de drie rechters van de rechtbank Zwolle hadden hem al eerder vrijgesproken. Zo erg overtuigend was het bewijsmateriaal dus ook weer niet.

Sindsdien hebben velen het rommelige dossier onder de loep genomen, met vaak schokkende resultaten. Dat begon al met Maurice de Hond met in zijn kielzog een hele rij vrijwillige deskundigen op allerlei terreinen: politiemensen, forensische deskundigen, etc.

Het resultaat was onder meer de website geenonschuldigenvast.nl. Wanneer je deze doorleest, slaat de schrik je om het hart: dat had ook mij kunnen gebeuren.

En je denkt onwillekeurig aan die andere zaken: Lucia de Berk., de Schiedammer Parkmoord, de Puttense moordzaak, Ina Post.

Daar bleef het echter niet bij. Het werd maar niet rustig rond de Deventer Moordzaak. Diverse cassatieverzoeken volgden met wisselende resultaten.

Inmiddels had ook de website deemzet.nl zich op het toneel gemeld.

Een website die zich onderscheidt door gedegen wetenschappelijk onderzoek op uiteenlopende terreinen: forensisch onderzoek, mobiele netwerken, DNA.

Een verademing vergeleken met het onderzoek van politie en OM.

Zo toonde de auteur aan, door diep in de protocollen van mobiele netwerken te duiken (niet zijn expertise) en deze te koppelen aan diverse atmosferische verschijnselen, dat een mobiele telefoon vanaf de A28 wel degelijk een zendmast in Deventer kan bereiken.

Zijn resultaten werden later door TNO bevestigd.

Tot die tijd werd dit door deskundigen steeds voor onmogelijk gehouden.

Alle resultaten van zijn onderzoek, met referenties en al, zijn op de website te lezen.

Op dezelfde grondige wijze dook hij in de complexe materie van DNA, een gebied dat dichter bij zijn expertise ligt.

En ook hier zijn de resultaten ronduit schokkend. Knoeiwerk van het NFI, weggeraakt materiaal, enzovoort.

Als je dit alles leest is het gênant dat mr. Aben – de advocaat-generaal bij de Hoge Raad die al meer dan 9 jaar een herzieningsonderzoek leidde – het toch nog nodig achtte in 2020 een speciaal Cold Case team uit Amsterdam naar het DNA-bewijsmateriaal te laten kijken. (overigens met schokkende onhullingen in 2022)

Hij zou ook eens een blik hebben kunnen werpen op deemzet.nl en had dit trouwens ook veel eerder kunnen doen, want zijn onderzoek liep al sedert 2013.

Voor veel mensen zijn de onderzoeksresultaten van deemzet.nl minder toegankelijk. De materie is vaak ingewikkeld en specialistisch.

Daarom heeft de auteur in zijn gratis boek In het pak genaaid alle onderzoeksonderwerpen begrijpelijk opgeschreven zonder daarbij de nauwkeurigheid geweld aan te doen.

Een goed leesbaar, begrijpelijk en bijna spannend boek.

Aan te bevelen.

Lees het en vraag je af: Kan flinterdun bewijs nog dunner?

Felle strijd tussen twee AG’s

De advocaat-generaal bij de Hoge Raad adviseerde vandaag het proces over de villamoord niet te herzien. De AG had voor dit advies maar twee jaar nodig.

De pers was er als de kippen bij om een andere advocaat-generaal, mr. Aben, met dit relatief snelle advies te confronteren.

Meneer Aben, het advies in de zaak van de villamoord is er ‘al’ na twee jaar en u bent er na 7 jaar in de Deventer Moordzaak nog steeds niet uit. Is die AG van de villamoord nu zo snel of bent u zo traag?

Met alle respect voor mijn collega Harteveld hoor, een goeie kerel, daar niet van, maar dit is krenten vergelijken met meloenen.
De Villamoord! Ja zo’n onderzoekje wil ik ook wel. Zou ik ook zo mee klaar zijn. Maar de Deventer Moordzaak is andere koek. Dat is een heel complexe zaak en zo’n zaak krijg ik natuurlijk. Dan heb je aan 7 jaar heus niet genoeg. Ik hoef maar DNA te zeggen en dan weet u het wel.

Maar in september vorig jaar zei u tegen De Stentor dat de zaak bijna was afgerond. Waarom duurt het dan nog zo lang? De AG van de villamoord weet misschien meer van aanpakken?

Nou nee, zo moet u dat niet zien. Ik heb toen een Cold Case team in het leven geroepen dat het DNA-bewijs moest nalopen. Dat team moest uiteindelijk drie commissies vormen om er goed te kunnen uitkomen.

Drie commissies?

Ja, een voor huidcellen, een tweede voor bloed en een commissie voor speeksel. Dus daar gaan zo maar weer 1 of 2 jaar overheen.
En dan moet ik dat allemaal weer in een juridische vorm gieten. Gigantische klus.

Maar dat geldt toch ook voor de Villamoord.

Nee, echt niet, mijn zaak is veel meer dan zo’n simpel villamoordje. Zoals ik al zei, dat kunt u zo niet zeggen. Maar ik moet weer verder, anders duurt alles nog langer.

Goedemiddag.

Bas Haan en de Deventer Moordzaak

De 6-delige Argos podcast De Deventer Mediazaak heeft de afgelopen tijd aandacht besteed aan de rol van de media in de Deventer Moordzaak met als ondertitel:

Hoe en waarom wordt iemand slachtoffer van een mediaklopjacht? En wat zijn de gevolgen hiervan?

De maakster Annegriet Wietsma lichtte op 2 januari 2021 in een trailer de podcast toe. Ook Bas Haan was te gast.

De presentatrice heeft af en toe grote moeite hem in toom te houden (Haan: “Pas op …”, Zij: “Ik pas op”) omdat hij vaak het gesprek domineert.

Haan lijkt zijn kruistocht tegen Maurice de Hond te vervolgen die – zo herhaalt hij diverse keren – in de Deventer moordzaak wegens smaad was veroordeeld. Tegelijkertijd neemt hij Michael de Jong in bescherming. Hierbij wil hij nog wel eens een faux pas begaan.

De eerste keer gebeurde dat tijdens een interview in een uitzending van DWDD op 9 januari 2019. Net als nu, twee jaar later, had ook Matthijs van Nieuwkerk grote moeite Haan op de rails te houden maar slaagde daar niet steeds in.

In dat interview zei Bas Haan (letterlijk, vanaf 2 min 42) over Michael de Jong: “… Dat is de veroordeling van iemand die geen bal met de zaak te maken heeft maar die om aandacht te genereren de hoofdrol is gaan spelen …”.

Nu kan over Michael de Jong van alles worden gezegd maar zeker niet dat hij geen bal met de zaak te maken heeft.

Als familiekennis van de Wittenbergs is hij in de maand oktober 1999 en later nog een keer in 2006 in totaal vier keer door de politie verhoord. Ook zijn partner is deze behandeling ten deel gevallen.

Op 12 oktober 1999 is hij tijdens een verhoor zelfs verdachte geweest.

Dat moet de onderzoeksjournalist Haan toch niet zijn ontgaan. Michael de Jong was in deze zaak zeker geen passant! Waarom zegt Haan dan toch dat hij geen bal met de zaak te maken heeft?

Tijdens het interview in 2019 zal de kijker vaak met gekromde tenen naar Haan hebben gekeken en geluisterd. Onafgemaakte zinnen, de regie over het gesprek overnemen van Matthijs van Nieuwkerk, met armen zwaaien, het gesprek onverwacht nieuwe wendingen geven. Nee, de kijker moet er geen goed gevoel bij hebben gehad en zo leek Van Nieuwkerk er af en toe ook over te denken.

Twee jaar later, tijdens de trailer van Annegriet Wietsma, kan Haan zich opnieuw niet inhouden.

Toen Stan de Jong in een geluidsfragment vertelde dat hij naar zijn mening in een kwestie journalistiek juist had gehandeld, schudt Haan volgens de presentatrice heftig van niet. De crux van Stan de Jongs verhaal, zo licht hij toe, is: “… er waren natuurlijk wel ernstige verdenkingen maar die waren er nu juist niet …”. Tja.

Niet alle media gaan op de juiste manier met feiten om en Haans kritiek daarop is terecht. Maar moet hij als onderzoeksjournalist dan niet het goede voorbeeld geven?

Jammer voor de Deventer mediazaak.