In een lifestream heeft de Hoge Raad op 18 december 2023 de herzieningsaanvraag in de Deventer moordzaak afgewezen. Voor Ernest Louwes een bittere pil. Niet alleen voor hem maar ook voor vele anderen die meenden dat hij op een dergelijk flinterdun dossier niet veroordeeld had mogen worden. De Hoge Raad heeft echter anders beslist en daarmee zal iedereen het moeten doen.

Louwes en Knoops willen het er volgens RTV Oost niet bij laten zitten en overwegen een gang naar het Europees Hof voor de Rechten van de Mens. Hoe dat precies in zijn werk gaat, wil Knoops niet zeggen.

Het lijkt erop dat de Deventer moordzaak nog niet ten einde is.

De Deventer moordzaak speelt al 24 jaar en dus spreekt het vanzelf dat de Nederlandse Wikipedia een lemma over deze geruchtmakende zaak heeft. Deze organisatie heeft de naam onafhankelijk en objectief te publiceren. Bij dit lemma valt dat toch tegen.
Deze keer: hoe plaats je het bericht van minister Yeşilgöz over Eikelenboom?

Eikelenboom speelde belangrijke rol

In het lemma komt natuurlijk ook de naam Eikelenboom voor. Hij trad in de Deventer moordzaak op als DNA-deskundige en speelde die rol met verve. Uiteindelijk was zijn oordeel doorslaggevend in de veroordeling van Louwes door Hof Den Bosch.

Minister Yeşilgöz: Eikelenboom was geen deskundige DNA

Op Kamervragen over hem antwoordde minister Yeşilgöz van Justitie en Veiligheid op 9 mei 2022:

De betreffende medewerker is een voormalig medewerker van het NFI. Tijdens zijn dienstbetrekking bij het NFI was hij niet bevoegd tot het uitvoeren van werkzaamheden ten behoeve van het opstellen van DNA-profielen en was dat evenmin onderdeel van zijn werkzaamheden. Betreffende medewerker was tekenbevoegd voor bloedspoorpatroonanalyse en rapporteerde enkel over dit deel van het onderzoek in de Deventer moordzaak.

Medewerker Eikelenboom gaf voor het Hof Den Bosch zijn oordeel over aangetroffen DNA op de blouse van het slachtoffer. Maar hij was hiervoor helemaal niet bevoegd. Ook bij de Rosmalense flatmoord had het hof geen goed woord voor hem over.

In het lemma niets te vinden en naar onze mening mag een dergelijk feit daarin natuurlijk niet ontbreken. Maar ja, hoe voeg je deze informatie toe?

Aanpassen lemma zonde van de tijd

Andere wijzigingen aan het lemma (zie eerdere artikelen in deze reeks) leidden tot een ongewenst en tijdrovend kat-en-muisspelletje: plaatsen, ‘terugdraaien’, opnieuw (aangepast) plaatsen, weer ‘terugdraaien’ enz. Voor de redacteur van deze site een onplezierige ervaring. Dat zal ongetwijfeld ook met deze toevoeging gebeuren. Dus begint hij er maar niet aan..

Het is zonde van de tijd.

De Deventer moordzaak speelt al 24 jaar en dus spreekt het vanzelf dat de Nederlandse Wikipedia een lemma over deze geruchtmakende zaak heeft. Deze organisatie heeft de naam onafhankelijk en objectief te publiceren. Bij dit lemma valt dat toch tegen.
Deze keer: waarom twee websites werden geweerd in Externe links.

Het begin

De redacteur van deze website is al sinds het verschijnen van de artikelenreeks van Stan de Jong in HP/De Tijd geïnteresseerd in de Deventer moordzaak. De motivatie om er meer over te willen weten ontstond al gauw: hoe is het mogelijk dat je in Nederland op een dergelijk dun dossier kunt worden veroordeeld? En dat gaat iedere Nederlander aan.

Aanvankelijk viel het nog wel mee. Louwes werd door de rechtbank in Zwolle vrijgesproken maar na twee hogere beroepen en enkele behandelingen door de Hoge Raad was zijn pleit beslecht. Hij werd definitief veroordeeld en kwam in 2009 vrij.

Boeken en websites

Maar daarmee was het niet klaar. Er verschenen boeken over deze zaak: onder meer Haan (2009), Derksen (2011, 2022), websites als geenonschuldigenvast.nl, deemzet.nl, deventermoordzaak.info en met name Maurice de Hond beet zich in deze zaak vast en heeft op zijn website een aparte tab.

Advocaat Knoops

Louwes’ advocaat Knoops liet zich evenmin onbetuigd en verzocht, deels gesteund door de Adviescommissie afgesloten strafzaken (ACAS), in 2013 de Hoge Raad een herzieningsonderzoek in te stellen. Dat werd na ruim 9 jaar in 2022 afgerond. Op grond van de resultaten deed hij op 30 oktober 2022 aan de Hoge Raad een herzieningsverzoek. Advocaat-generaal Aben heeft aangekondigd zijn conclusie op 27 juni 2023 aan de Hoge Raad aan te bieden.

deemzet.nl

Al rond 2010 was de website deemzet.nl ontstaan. In de loop der jaren onderzocht de auteur (van huisuit een chemicus) op bijna wetenschappelijke wijze verscheidene onderdelen van de zaak, en met succes. Zo legden diens resultaten over het gsm-netwerk fouten bloot in de conclusies van deskundigen en zelfs van de advocaat-generaal in Den Bosch; hij beet zich vast in de mogelijke atmosferische omstandigheden met vaak onthutsende resultaten; en wees op de opmerkelijke post-mortemkenmerken van het stoffelijk overschot van Wittenberg.

Dat laatste aspect leidde ertoe dat in 2013/2014 een team van forensische experts werd geformeerd waarvan hij deel uitmaakte. De opmerkelijke resultaten van dit onderzoek werden vastgelegd in twee processen-verbaal van de nationale politie.

Zijn grote verdienste betreft het DNA-onderzoek, een kolfje naar de hand van een chemicus. Met zijn inhoudelijke kennis weerlegde hij gemakkelijke conclusies over diverse vlekjes op de blouse van het slachtoffer. De onderbouwing beschreef hij uitgebreid en gedocumenteerd in zijn website deemzet.nl.

deventermoordzaak.info

Begin 2019 raakte de redacteur van deventermoordzaak.info getriggerd door het uitblijven van de resultaten van Abens herzieningsonderzoek en leverde hierop commentaren via Twitter. Begin 2021 combineerde hij deze commentaren met een serie van meer dan 220 artikelen op de website deventermoordzaak.info. Deze belichtten een breed scala van aspecten van de Deventer moordzaak.

Wikipedia

Bij toeval kwam hij onlangs weer bij dit lemma terecht. Hoewel grote delen informatief en correct zijn, constateert de insider nogal wat onvolkomenheden (zie eerdere artikelen in deze serie). En dan ligt het voor de hand dat die worden aangepast of gecorrigeerd. Maar dat is gemakkelijker gezegd dan gedaan.

Zo viel het op dat het lemma geen externe links had. Gezien het voorgaande kon worden verwacht dat de lezer kennis zou kunnen nemen van belangrijke bronnen als bovengenoemde websites, in het bijzonder van deemzet.nl maar ook van de bijdragen van Maurice de Hond op diens website. Maar dat bleek niet het geval.

Toen hij een rubriek Externe links plaatste met deze twee links werden ze binnen een oogwenk ‘teruggedraaid’ (dat wil zeggen: verwijderd) met uiteindelijk het hooghartige commentaar:

Gaan we straks naar elke hobbyist of complottheorie linken? Dajasj (overleg) 12 jun 2023 20:33 (CEST)

Later werd door de moderator (?) een nietszeggende link geplaatst naar rechtspraak.nl.

Al met al een rare gang van zaken. Bovengenoemde websites met veel feitelijke informatie en commentaren zijn in de ogen van Wikipedia niet de moeite waard in het lemma opgenomen te worden maar Wikipedia vindt het wel zinvol om in de rubriek In de populaire cultuur de lezer opmerkzaam te maken op de film De Veroordeling. Een goede maar sterk geromantiseerde weergave van de werkelijkheid en met heel veel fictie.

Aanpassen lemma zonde van de tijd

Andere wijzigingen aan het lemma (zie eerdere artikelen in deze reeks) leidden tot een ongewenst en tijdrovend kat-en-muisspelletje: plaatsen, ‘terugdraaien’, opnieuw (aangepast) plaatsen, weer ‘terugdraaien’ enz. Daar is hij maar mee gestopt..

Het is zonde van de tijd.

De Deventer moordzaak speelt al 24 jaar en dus spreekt het vanzelf dat de Nederlandse Wikipedia een lemma over deze geruchtmakende zaak heeft. Deze organisatie heeft de naam onafhankelijk en objectief te publiceren. Bij dit lemma valt dat toch tegen.
Deze keer over Het nagelvuil.

Bron

Het wordt eentonig, maar ook dit onderdeel steunt alleen op het boek van Bas Haan uit 2009 (heruitgegeven in 2020) dat overigens omstreden is. Dit terwijl er degelijke bronnen voorhanden zijn: Leugens over Louwes (2011), De Deventer karaktermoord (2022) en deemzet.nl.

Nagelvuil

Over het nagelvuil kunnen we kort zijn.
Nooit werd nagelvuil van onder de nagels van het slachtoffer bemonsterd of verzameld. Geen enkel rapport maakt er melding van. Wel werden nageltoppen geknipt, volgens de rapportages zelfs tweemaal, waarmee gelijk onzeker is wanneer dat werd gedaan, wat als een blunder kan worden beschouwd.

Alle nagels in een potje

Er wordt gesproken over het ‘DNA onder de nagels’ van Wittenberg maar ook hier ontbreekt de noodzakelijke nuancering. Al in een vroeg stadium zijn de nagels geknipt en samen in een potje gedaan. Als er een manier is om contaminatie te veroorzaken, dan moet je het op deze manier aanpakken. Boven- en onderzijde van de nagels komen dan met elkaar in contact en DNA wordt gemakkelijk overgedragen.

Louwes’ bezoek op donderdagmorgen

Het staat vast dat Louwes op donderdagmorgen een bezoek heeft gebracht aan Wittenberg en het is meer dan aannemelijk dat bij die gelegenheid DNA op vreedzame wijze is overgedragen (handen schudden, hoesten, niezen of spreken met consumptie) en op de bovenzijde van de nagels is terecht gekomen. Het onderlinge contact van de afgeknipte nagels in een potje doet de rest.

DNA (kan worden overgeslagen)

Overigens, geen enkel van de vier Y-profielen was compleet, haalde zelfs nooit de helft van de mogelijke pieken, dus geen enkel profiel voldoet aan enige standaard voor positieve herkenning. Het meest waarschijnlijk is het dat het DNA van Louwes – het betreft over de vier profielen samen slechts een twintigtal moleculen – van de blouse naar de nageltoppen is getransfereerd bij het uit-, aan- en weer uittrekken van de blouse. Op de schouders van de blouse zaten wel grote hoeveelheden DNA (in de orde van grootte van honderdduizenden als spreken de bron was). De zogenaamde autosomale profielen bevatten geen DNA van Louwes. Hierover ontstond in 2014 verwarring, toen het parket het tegenovergestelde beweerde. Deze fout is tot op vandaag niet openlijk gerectificeerd.
Van de veel grotere hoeveelheid DNA van het slachtoffer in de autosomale profielen aan de nagels is de hoofdbijdrage duidelijk: op de hals zijn krassen als afweerverwondingen tijdens de verwurging zichtbaar.

Expertsessie

Veel van het voorgaande werd in 2014 vastgesteld tijdens een expertsessie met vijf forensische artsen, een inspecteur van politie – speciaal benoemd door advocaat-generaal Aben – en de beheerder van de website deemzet.nl.
Helaas mag de lezer geen kennis nemen van deze informatie uit deemzet.nl. Deze uitgebreide website wordt niet tot het lemma toegelaten omdat het volgens WikipediaNL wordt gerekend tot eigen onderzoek (brrr).

Geen DNA van ‘klusjesman’?

In het lemma wordt gemeld dat van de ‘klusjesman’ geen DNA is aangetroffen. Misschien wel interessant voor de podcast Deventer mediazaak of de film De Veroordeling, maar in dit verband is het niet relevant. In de Deventer moordzaak staat de eventuele schuld van Louwes ter discussie, niet de eventuele onschuld van de klusjesman.

Aanpassen lemma zonde van de tijd

De redacteur van deze site zou zeker de moeite hebben genomen al deze noodzakelijke aanpassingen in het lemma aan te brengen, maar ziet er tegenop correcte en zorgvuldig geformuleerde aanpassingen zonder omhaal te zien ‘terugdraaien’. Hij vindt dat zonde van de tijd.

De Deventer moordzaak speelt al 24 jaar en dus spreekt het vanzelf dat de Nederlandse Wikipedia een lemma over deze geruchtmakende zaak heeft. Deze organisatie heeft de naam onafhankelijk en objectief te publiceren. Bij dit lemma valt dat toch tegen.
Deze keer over De Kleding en DNA.

Betrouwbare bronnen DNA-bewijs

Als over één onderwerp in de Deventer moordzaak veel is gepubliceerd dan is het wel over het DNA-bewijs. Dit was in 2019 voor advocaat-generaal Aben een van de redenen een coldcaseteam (CCT) opdracht te geven hiernaar extra onderzoek te doen.

Voor veel geïnteresseerde lezers is het onderwerp DNA echter te specialistisch. Toch doet Prof. Derksen in zijn boeken Leugens over Louwes (2011) en De Deventer karaktermoord (2022) een uitstekende poging om de lezer deelgenoot te maken van deze ingewikkelde materie. En de boeken van Derksen zijn zeer betrouwbaar, hij schrijft bij wijze van spreken geen woord zonder er een noot met verantwoording aan toe te voegen en heeft ook overigens een uitstekende reputatie. Beide boeken staan weliswaar gemakshalve genoemd onder het kopje Literatuur maar in de tekst wordt er niet een keer naar verwezen.

Er is nog een uitgebreide bron voor het DNA-bewijs: de website deemzet.nl. Op heel specialistische wijze en reproduceerbaar gaat de auteur in op de DNA-aspecten van een aantal bloedvlekken op de blouse van Wittenberg. Van zulke kennis wil de lezer van het lemma zeker het bestaan weten en er wellicht kennis van nemen.

‘Eigen’ onderzoek: hobby of complot?

Een poging om deze website als externe link te doen opnemen in het lemma, stuitte echter op verzet van de moderator. Het bracht hem zelfs tot de uitspraak:

Gaan we straks naar elke hobbyist of complottheorie linken? Dajasj (overleg) 12 jun 2023 20:33

Ook een andere opvatting van de moderator doet de wenkbrauwen fronsen:

Het gaat hier om een website (van de gebruiker in kwestie), die vooral berust op eigen onderzoek en lijnrecht ingaat tegen betrouwbare bronnen waaronder rechterlijke uitspraken. Ik zou het zeer onwenselijk vinden als we dat een podium geven door het te plaatsen bij de externe links. Dajasj (overleg) 12 jun 2023 18:03 (CEST)

De neerbuigende mening over ‘eigen onderzoek’ zal bijvoorbeeld bij onderzoekers als Newton (zijn drie wetten), Rivest, Shamir en Aldeman (private/public cryptography) en Andrew Wiles (Fermat’s last theorem) de wenkbrauwen hebben doen fronsen.

Aantoonbare fouten in de tekst

We komen nu tot het onderwerp Kleding en het daarmee samenhangende DNA-bewijs. Enkele fragmenten in de tekst:

1. Deze bevonden zich in de buurt van de gebroken ribben

2. De blouse was enige tijd zoek, in ieder geval administratief

3. … zijn op de blouse minder bloedvlekken zichtbaar dan op latere foto’s van het NFI in 2004. Hiervoor is geen verklaring gevonden. 

4. Dit had echter geen invloed op het DNA-bewijs, omdat deze vlekken niet de plekken zijn waar het DNA van Louwes was gevonden

Alle opmerkingen hebben gemeen dat ze onnauwkeurig zijn en zelfs onjuist. Zo bevond het DNA zich juist niet in de buurt van de gebroken ribben maar juist wel daar waar de ribben niet gebroken waren (1); de blouse was niet alleen administratief zoek, hij was fysiek onvindbaar en met veel moeite teruggevonden (2); de verklaring in (3) is er volgens het CCT wel degelijk: dat komt door contaminatie. Over (4) valt alleen te speculeren, want waar het DNA gevonden werd zijn juist geen foto’s gemaakt. Men kan echter wel vermoeden dat ook daar nieuwe vlekken zijn ‘geland’.

Wat hebben deze fragmenten nog meer gemeen? Ze zijn opgeschreven met alleen een verwijzing naar het boek van Bas Haan uit 2009 (wie zou die moeite hebben genomen?), terwijl er zoveel betere bronnen zijn (zie hierboven) dan het omstreden boek van Haan.

Wat vindt het coldcaseteam?

Het CCT vatte in 2022 het bovenstaande over het DNA-bewijs en de blouse kort en krachtig samen:

Integriteit: Ernstig aangetast
Criminalistische waarde: ja – laag

In gewone mensentaal: je hebt er als bewijs niets aan.

Aanpassen lemma zonde van de tijd

De redacteur van deze site zou zeker de moeite hebben genomen de noodzakelijke aanpassingen in het lemma aan te brengen, want wat heb je aan een lemma met zulke fouten? Maar hij ziet er tegenop correcte en zorgvuldig geformuleerde aanpassingen zonder omhaal te zien ‘terugdraaien’. Dat vindt hij zonde van de tijd.

De Deventer moordzaak speelt al 24 jaar en dus spreekt het vanzelf dat de Nederlandse Wikipedia een lemma over deze geruchtmakende zaak heeft. Deze organisatie heeft de naam onafhankelijk en objectief te publiceren. Bij dit lemma valt dat toch tegen. Deze keer over De Locatie.

Kon Louwes vanaf de A28 hebben gebeld?

De oorspronkelijke tekst onder het kopje Locatie vat de problematiek samen van het mobiele telefoongesprek dat Louwes met het slachtoffer had gevoerd. Was het technisch wel mogelijk dat het vanaf de A28 was gevoerd, zoals Louwes steeds had verklaard? In 2017 concludeerde TNO dat de kans daarop “klein, maar niet onmogelijk” was, onder andere in verband met bijzondere atmosferische omstandigheden.

Dit onderwerp werd als volgt afgesloten:

Volgens journalist Bas Haan was deze nuance ook al bekend in 1999 en was het dus geen nieuw ontlastend bewijs voor Louwes [ref].

Wie kiest trouwens de bronnen?

Net zoals bij het onderwerp Motief in het vorige artikel vraagt de lezer zich af waarom juist de mening van Haan hier moet worden genoemd, terwijl zoveel degelijke bronnen beschikbaar zijn, zoals Leugens over Louwes (2011) en De Deventer karaktermoord (2022)?. Wie heeft deze referentiekeuze gemaakt?
Overigens vraagt de lezer zich af wat wordt bedoeld met ‘deze nuance’? De bijzondere weersomstandigheden zeker niet, want pas in het CIS-rapport (2007) werd dit onthuld.

Resultaten CCT-verslag (2022)

Inmiddels is het herzieningsonderzoek van advocaat-generaal Aben in mei 2022 afgerond. Het coldcaseteam (CCT), bestaande uit rechercheurs van de Amsterdamse politie, stelt na 3 jaar onderzoek onder meer vast dat langeafstandscontacten wel mogelijk waren (ook zonder bijzondere atmosferische omstandigheden), de politie dat in 1999 al wist maar buiten het dossier had gehouden.

Een dergelijke wijziging werd aan het lemma toegevoegd en niet ‘teruggedraaid’. Door deze aanpassing kwam de laatste zin evenwel vreemd over. In 1999 was niet bekend wat in 2022 werd vastgesteld.

Noodzakelijke aanpassing ‘teruggedraaid’

Dus werd om deze reden de laatste zin verwijderd (dat gaat in Wikipedia heel gemakkelijk) maar binnen een minuut was hij al weer ‘teruggedraaid’, dat wil zeggen verwijderd, zonder toelichting. Ook dat gaat in Wikipedia heel gemakkelijk.

Het is mogelijk dat de moderator van Wikipedia goede argumenten heeft de voorgestelde wijziging niet te willen accorderen. Maar hoe kan hij dat zo snel weten (binnen een minuut)? Heeft hij geen andere zaken aan zijn hoofd? En waarom geen kleine toelichting?

Zo willen de lezers van dit lemma toch niet worden geïnformeerd?

De Deventer moordzaak speelt al 24 jaar en dus spreekt het vanzelf dat de Nederlandse Wikipedia een lemma over deze geruchtmakende zaak heeft. Deze organisatie heeft de naam onafhankelijk en objectief te publiceren. Bij dit lemma valt dat toch tegen.
Deze keer over Het Motief.

Een onafhankelijk en objectief platform, dat kan de Deventer moordzaak goed gebruiken. Veel partijen schrijven erover: vonnissen, OM, advocaten, rapporten, processen-verbaal, boeken en zo meer en die publicaties spreken elkaar nog wel eens tegen. Of ze geven een bepaalde interpretatie van de feiten. En wat zou het dan fijn zijn als er een plaats is die daarover duidelijkheid kan verschaffen. De echte feiten dus. Dat zou dan Wikipedia moeten zijn.

Tot zover de theorie.

De praktijk

De praktijk is toch iets anders, zo blijkt. We moeten Wikipedia hierover niet te hard kritiseren want de organisatie draait op vrijwilligers. Maar toch, feiten zijn feiten, en daar is in dit lemma helaas niet altijd sprake van. Dat is geen probleem wanneer het een vergissing of gebrek aan kennis betreft. De moderatoren van Wikipedia kunnen niet alles weten. Bovendien zijn er andere gebruikers die zulke fouten kunnen corrigeren. Maar dan moet Wikipedia zo’n juiste correctie wel toestaan en daar wringt de schoen. Aanpassingen kunnen immers ook worden ‘teruggedraaid’ en uiteindelijk heeft de moderator het laatste woord. Dat loopt niet altijd goed af.

Het lemma Deventer moordzaak bestaat uit een aantal onderdelen. Het begint met een inleiding, dan komen onderwerpen als moord, de bewijsvoering aan bod en veel van die onderwerpen kennen weer subonderdelen. In totaal ongeveeer 27 stuks.

In een aantal artikelen zal worden aangetoond dat op cruciale onderdelen de feiten geweld wordt aangedaan of gekleurd worden voorgesteld. En dat is nadrukkelijk niet de bedoeling van Wikipedia.

Het kopje Motief

Laten we eens kijken naar het kopje Motief (overigens, alles kan worden nagelezen op het lemma zelf). In elke moordzaak zijn motief, moordwapen en getuigen van belang. Van geen van deze drie is in de Deventer moordzaak sprake, maar wat zegt Wikipedia over het motief? Aan het einde van dit onderdeel staat de volgende passage:

Daarnaast had Louwes een deel van de erfenis ten behoeve van de stichting op een nieuwe persoonlijke rekening gezet. Volgens journalist Bas Haan was met deze nieuwe kennis financiën toch een mogelijk motief [ref].

Over dit fragment kunnen een paar opmerkingen worden gemaakt.
In de eerste plaats suggereert het iets anders dan in werkelijkheid is gebeurd. De lezer wordt voorgehouden dat Louwes (heimelijk) geld van Wittenberg op zijn eigen rekening zou hebben gezet, voor eigen gewin. Toch een financieel motief dus. Maar de tekst zou hebben moeten luiden en dat werpt een ander licht op de zaak:

Daarnaast had Louwes een deel van de erfenis ten behoeve van de stichting op een nieuwe persoonlijke rekening gezet. Dit was zeer tegen de wil van Louwes. Hij mocht van een bankmedewerkster nog geen rekening openen op naam van een stichting. Zij adviseerde hem toen een rekening op eigen naam te openen met de vermelding “beheer-rekening” (ref. Leugens over Louwes (2011), p. 206. Volgens journalist Bas Haan was met deze nieuwe kennis financiën toch een mogelijk motief [ref].

Deze aanvulling valt niet alleen in het boek (2011) van Derksen te lezen, maar ook in het proces-verbaal van het verhoor van de betrokken bankmedewerkster op 11 januari 2000. Toch geen financieel motief dus.

Verder valt op dat Bas Haan er in de oorspronkelijke tekst niettemin nog een insinuatie aan toevoegt, onder verwijzing naar zijn boek uit 2020 (een heruitgave van het boek uit 2009). Trouwens, wat is er zo bijzonder aan Bas Haan dat zijn mening expliciet wordt genoemd en niet die van een ander? Waarom wordt niet (ook) verwezen naar de boeken van Prof. Derksen Leugens over Louwes (2011) en De Deventer karaktermoord (2022) of een andere bron, er zijn er genoeg? Wie besluit overigens deze keuze te maken?

Aanpassing wordt ‘teruggedraaid’

Maar helaas, wanneer de belangrijke correctie hierboven wordt ingevoerd (dat gaat heel gemakkelijk in Wikipedia) is die binnen een minuut weer ‘teruggedraaid’, dat wil zeggen even snel weer verwijderd als die werd geplaatst. Zonder toelichting, zodat de suggestie van het motief van Louwes’ eigen gewin blijft bestaan.

Mogelijke andere motieven

Wanneer we het toch over financiële motieven hebben moeten we ook andere dan die van Louwes onder ogen zien.
De klusjesman maakte melding van een transactie van mevrouw Wittenberg (vastgoedverkoop) van 1,8 miljoen gulden, waaraan de recherche en het OM totaal geen aandacht besteedde. Bas Haan ook niet. De vraag is of de opbrengst hiervan in de Stichting terechtkwam – Louwes kan dat niet gecontroleerd hebben want hij was al vroegtijdig uitgerangeerd. Ook was hij er allang niet meer bij om te protesteren tegen het weggeven van de dure wijn aan het nieuwe stichtingsbestuur.
Vreemd genoeg gaan Wikipedia en Bas Haan niet in op deze onfrisse geschiedenis, die wel gedocumenteerd werd in de officiële media (De Stentor, 18 februari 2005).

Een objectieve lezer van het lemma wil goed worden geïnformeerd, maar dat blijkt in dit lemma niet altijd het geval.

Natuurlijk heeft ook de Deventer moordzaak een lemma op Wikipedia. Het doet uitgebreid verslag van de ontwikkelingen in deze geruchtmakende zaak. Toch is het opvallend dat niet alles wordt vermeld. Sterker nog, sommige passages krijgen bijzonder veel aandacht, andere komen er helemaal niet in voor. Wikipedia zal in deze kwestie toch niet partijdig zijn?
Maar het heeft er wel alle schijn van.

Zo wordt NRC-journalist Bas Haan (die overtuigd is van Louwes’ schuld) niet minder dan 16 keer genoemd (bijvoorbeeld: ‘Volgens journalist Bas Haan …’ 2 keer), maar wetenschapper Prof. Ton Derksen moet het doen met slechts 5 keer, waarvan 3 keer in de literatuurlijst. Bevreemdend als men weet dat het boek van Haan uit 2009 (dat hij beschouwt als het standaardwerk in deze zaak) flink is gekritiseerd vanwege de vele fouten, terwijl Derksen een grote reputatie heeft op dit gebied en inmiddels twee degelijke boeken (2011, 2022) over dit onderwerp heeft geschreven.

Ook is het opvallend dat moderator dajasj niet het onderdeel Externe links wil opnemen. Zo’n onderdeel verwijst naar websites die in deze zaak een belangrijke rol spelen of hebben gespeeld. We noemen bijvoorbeeld de website deemzet.nl die al sinds 2010 zeer gedetailleerd en bijna wetenschappelijk over de Deventer moordzaak schrijft. Niet zo maar een website want de Adviescommissie afgesloten strafzaken (ACAS) adviseert in 2013 de zaak opnieuw te onderzoeken, mede op informatie van deemzet.nl. De toevoeging in dit lemma wordt door moderator dajasj teruggedraaid onder vermelding van: ‘Teveel eigen onderzoek’.

Wat is dat nu? Teveel eigen onderzoek? Nog nooit zo’n rare uitspraak gehoord. Ook Newton zou er van opkijken.

Ook een link naar deze website (Deventer moordzaak) wordt om deze reden teruggedraaid, terwijl die sinds januari 2021 de zaak in een serie van 227 artikelen en commentaren nauwgezet en serieus volgt.

Lezers zijn niet verplicht deze links te volgen. Waarom mogen de raadplegers van dit lemma deze sites niet zien?

De auteur van deemzet.nl heeft een e-book geschreven dat gratis van de site is te downloaden. Een poging om dit e-book in de literatuurlijst te doen opnemen, strandt ook op het oordeel van dajasj. Ook dit boek is geen losse flodder maar doet gedetailleerd verslag van de zaak en dan in de vorm van een boek. Maar helaas, het vindt geen genade bij dajasj die het zonder pardon weer verwijdert.

De website van de Hoge Raad ziet er verzorgd uit en biedt veel informatie. Het is daarom bevreemdend dat het herzieningsverzoek dat Louwes’ advocaat Knoops op 30 oktober 2023 aan de Hoge Raad heeft gedaan niet wordt vermeld. Aan dit verzoek is een herzieningsonderzoek van 9 jaar vooraf gegaan (ongebruikelijk lang) en in juni 2023 stelde advocaat-generaal mr. Aben de resultaten ter beschikking van de advocaat. Die had 4 maanden nodig om zijn herzieningsverzoek te schrijven. Vervolgens liet advocaat-generaal Aben weten dat hij zijn conclusies op 27 juni 2023 aan de Hoge Raad zou overhandigen.

Zo uitgebreid hoeft de mededeling op de website van de Hoge Raad niet te zijn, maar een korte vermelding was op zijn plaats geweest. Nu dateert de laatste mededeling over de Deventer moordzaak van 6 juni 2014:

In tegenstelling tot berichten in de media is bij de Hoge Raad geen herzieningsverzoek in de Deventer moordzaak ingediend. De advocaat van de veroordeelde heeft de procureur-generaal bij de Hoge Raad (PG) verzocht nader onderzoek te verrichten in deze zaak …

Nu er wel een echt herzieningsverzoek is gedaan, mag men verwachten dat daarvan wel melding wordt gemaakt.

Jammer, maar misschien wil de Hoge Raad deze omissie nog herstellen.

Op 27 juni 2023 komt advocaat-generaal mr. Aben met zijn advies aan de Hoge Raad om de Deventer moordzaak al dan niet te herzien. Dus juni 2023 wordt in deze zaak de maand van de waarheid. Zoals altijd volgt De Stentor deze zaak op de voet en ook nu besteedt de krant aandacht aan dit moment.

Ivar Penris van De Stentor beschrijft niet alleen in het kort de 24-jarige geschiedenis van deze zaak maar haalt ook de uitspraken aan die Maurice de Hond deed in een interview met de vorige week verschenen Detective & Thrillergids van opinietijdschrift Vrij Nederland. (Op zich is het al een heuglijk feit dat een gerenommeerd tijdschrift Maurice de Hond niet als een melaatse behandelt, maar hem gewoon feitelijk aan het woord laat. Daar kunnen andere media een voorbeeld aan nemen).

Twee uitspraken springen er uit. In de eerste geeft hij uiting aan de moedeloosheid die hij zou voelen wanneer de conclusies van het coldcaseteam niet serieus worden genomen.

‘Als je de inhoud van het rapport van het coldcaseteam ziet, moeten ze de zaak wel heropenen. Het eerste onderzoek was een aaneenschakeling van fouten. Er is gewoon consequent gefraudeerd. Als dat niet wordt erkend, houdt het echt op.’

Let op, hier spreekt iemand van het eerste uur, iemand die zich vanaf 2005 met hand en tand verzette tegen het onrecht in de Deventer moordzaak, tegen een herhaalde veroordeling op basis van flinterdun bewijs.

De tweede uitspraak stemt nog een graadje deprimerender. Wanneer geen herziening volgt is ook voor hem de kous af.

‘Dan moet ik het loslaten. Er is gehakt gemaakt van het onderzoek en als daar nu niks mee gedaan wordt, dan is er niks meer. Tenzij de echte dader alsnog bekent.’

En zo zullen velen het voelen. Wanneer zelfs na de schokkende conclusies van het coldcloseteam de Deventer moordzaak niet opnieuw wordt behandeld, dan houdt het op.

Maar gematigde optimisten verwachten dat het zo ver niet zal komen.

De auteur van de website deemzet.nl is niet de eerste de beste. Zijn website beschrijft elk detail van de Deventer moordzaak. Of het nu gaat over het DNA-onderzoek (zijn specialiteit) of over de eigenschappen van het mobiele telefoonnetwerk ten tijde van de moord, hij weet van de hoed en de rand en dat wordt nu ook door deskundigen erkend. Zo werd hij zelfs aangehaald in een advies van het Adviescollege afgesloten strafzaken (ACAS) in 2014 dat een herzieningsonderzoek adviseerde: ‘Naar aanleiding van een door een anonymus onderhouden website www.deemzet.nl heeft inspecteur [de inspecteur] zich verdiept in vraag op welke datum het slachtoffer is overleden ….’

Precisie is bijna het handelsmerk van deemzet.nl en het is dus geen wonder dat hij Bas Haan op fouten in diens boek (2009) attendeerde. En dat zijn er nogal wat, zo bleek later. Kennelijk is dit via Twitter gecommuniceerd want op 25 december 2020 reageert Haan in een tweet geïrriteerd:

‘Dit is de eerste en laatste keer dat ik op iets van je reageer: op 22 feb 2005 verwerpt de Hoge Raad de cassatie en is de veroordeling definitief. Voor de rest: get a life … ‘

gevolgd door een link naar een uitspraak die op de website rechtspraak.nl is gepubliceerd.

deemzet.nl antwoordde kort daarop keurig:

‘ja erg open voor kritiek sta je niet’

Normaal gesproken is een dergelijke communicatie niet het vermelden waard. Maar we hebben het hier over de latere onderzoeksjournalist op de redactie van NRC. En iedereen die bekend is met (wetenschappelijk) onderzoek, weet dat je bij onderzoek niet kunt zonder uitwisseling van argumenten, ook of juist als het over fouten gaat. Het is de zuurstof van onderzoek.

Maar daar is Haan geen voorstander van, zo bleek al uit een interview in DWDD (januari 2019). Hij wilde niet ingaan op een suggestie van Matthijs van Nieuwkerk om in gesprek met Maurice de Hond te gaan die zich jaren eerder ook had gestoord aan fouten in Haans boek.

Nee, Haan is meer het type dat op arrogante wijze, vanuit de hoogte iemand een ‘Get a life’ toevoegt.

Advocaat-generaal Aben zal op 29 augustus 2023 zijn conclusies in de Deventer moordzaak aanbieden aan de Hoge Raad. In andere zaken zal een dergelijke gebeurtenis nauwelijks de aandacht trekken maar in deze zaak staan reputaties van diverse publieke hoofdrolspelers op het spel. We noemen onder andere Maurice de Hond, Bas Haan, Annegriet Wietsma en Sander Burger.

Wat voor impact zal het oordeel van Aben voor hen hebben? Hoe zullen zij reageren wanneer Aben het herzieningsverzoek afwijst?

We zullen enkele scenario’s bespreken in de gevallen dat Aben wel of niet een herziening adviseert.

Maurice de Hond

Al sedert 2005 liet hij in de Deventer moordzaak regelmatig van zich horen. Zijn belangrijkste overweging was dat: Louwes op zo’n flinterdun dossier met zoveel fouten en blunders nooit veroordeeld had mogen worden. Hij deed veel eigen onderzoek en raakte ervan overtuigd dat Louwes niet de dader kon zijn.
In zijn ijver dit aan te tonen, maakte hij een grote fout door de ‘klusjesman’ bij herhaling de dader te noemen. Hij werd hiervoor veroordeeld.

Geen herziening

In dit geval zullen dezelfde mensen die al over elkaar heen buitelden om hem na de podcast de Deventer mediazaak te veroordelen, hem extra inwrijven hoe ver hij er in de moordzaak naast naast zat en hoe verderfelijk zijn rol in de media was. Voor De Hond (inmiddels al ver over de 70 jaar) zal dit geen grote gevolgen hebben. Hij had zich allang geschikt in de rol van de Schoft van de Deventer moordzaak, zoals hij zich in zijn podcast noemde.

Wel herziening

Niets menselijks zal hem vreemd zijn. Uit zijn mond zullen uitspraken worden genoteerd als: ik heb altijd al beweerd dat het bewijsmateriaal niet deugde; hij zal verwijzen naar de website geenonschuldigenvast.nl waar hij als drijvende kracht een groot aantal burger-onderzoekers inspireerde; hij zal benadrukken hoe vreselijk het voor Louwes is dat het 24 jaar heeft moeten duren voordat hem recht wordt gedaan; dat het heel erg tragisch voor hem is want zijn leven is geruïneerd.
Zijn vele criticasters zullen met veel omhaal zijn vasthoudendheid prijzen en vaststellen dat hij het toch wel steeds goed had gezien. Zij zullen de verzachtende omstandigheden benadrukken voor zijn eerdere uitglijder over de klusjesman omdat ze uiteindelijk wel graag in het kamp van de winnaars willen zitten. Landelijk zal hij weer tot de good guys worden gerekend, hoewel hij zijn verloren baan als opiniepeiler bij de NOS waarschijnlijk niet zal terugkrijgen.

Bas Haan

In 2009 schreef hij het boek De Deventer moordzaak, het complot ontrafeld dat hij sindsdien jarenlang als het standaardwerk beschouwde.
Maar de tijd heeft niet stilgestaan. In 2011 verscheen het lijvige en uitstekend gedocumenteerde boek Leugens over Louwes van Prof. Ton Derksen. Iets eerder zag de uitgebreide website deemzet.nl het licht. Deze groeide in de loop der jaren uit tot de vraagbaak van de Deventer moordzaak. Vrijwel elk aspect (met de nadruk op het mobiel telefoonnetwerk en DNA) werd op bijna wetenschappelijke wijze behandeld.
Maar Haan bleef bij zijn opvatting over de schuld van Louwes. Daar is niets mis mee wanneer hij het daarbij zou laten. Maar gaandeweg moest om een onverklaarbare reden Maurice de Hond het ontgelden, zoals in een aflevering van DWDD (2019) waarin hij zich op hoge toon liet gaan. Vooral de arrogantie waarmee hij steeds opnieuw zijn eigen gelijk benadrukt(e) zette veel kwaad bloed: Pfff, lees eerst maar mijn boek, daar staat het allemaal in.

Geen herziening

Haan zal zich bij deze ontwikkeling nauwelijks kunnen beheersen. Voor wie het maar wil horen zal hij benadrukken dat hij dit altijd al heeft beweerd, hij zal verwijzen naar de podcast de Deventer mediazaak en de gelauwerde film De Veroordeling. In elke radio- en tv-rubriek zal hij dit op luide toon verkondigen en hij zal niet nalaten te melden dat die opiniepeiler zoals viel te verwachten er behoorlijk naast zat. Op de (onderzoeks)redactie van NRC waar hij in 2022 als een stervoetballer werd binnengehaald zal hij nog parmantiger rondlopen. Inderdaad, zo zal hij uitstralen, hier loopt een top-onderzoeksjournalist. Maar niet iedereen op de redactie is met zo’n vedetterol even gelukkig.

Wel herziening

Dit zal voor Haan een afgang zijn. Wanneer advocaat-generaal Aben een herziening adviseert op basis van een gedegen onderzoek van 3 jaar door een cold case team, welke waarde zal dan nog aan zijn boek uit 2009 worden toegekend. En wie is dan nog geïnteresseerd in wat Haan van deze zaak vindt? Dan maakt een vermoeide ‘Pfff’ geen indruk meer. In de media zal zijn ongelijk uitgebreid worden besproken en dat is voor een onderzoeksjournalist verre van prettig. Maar dat is nog niets vergeleken bij het gezichtsverlies op de redactie van NRC. De onderzoeksjournalist naar wie velen zo opkeken, de ster van de redactie, valt op dit heel belangrijke dossier van zijn voetstuk. Een pijnlijk gezichtsverlies.

Annegriet Wietsma

Zij maakte de podcast de Deventer mediazaak. Vele luisteraars waren diep onder de indruk, vooral van de wijze waarop zij de rol van Maurice de Hond in de media beschreef. Lang niet alle luisteraars waren op de hoogte van de ingewikkelde Deventer moordzaak en konden dus ook niet goed de aangedragen feiten beoordelen. Maar de nationaal bekende Maurice de Hond daarentegen kende vrijwel iedereen en hij moest het ontgelden, vooral vanuit de journalistiek en de media.
Maar er was ook veel kritiek op de podcast. Sommige deskundigen zoals Ton Derksen kwamen nauwelijks aan het woord, terwijl politiemensen met een dubieuze rol in het onderzoek vrijuit mochten spreken. De auteur van deemzet.nl stuurde haar een lange lijst van onjuistheden toe, maar hier werd niet op gereageerd.
Wel meldde ze in een tweet dat ze voor de inhoudelijke kant van de podcast gebruik had gemaakt van het boek van Haan (… Graag wil ik nogmaals benadrukken dat het fundament voor dit project ligt bij de analyse van @bas_haan over de rol van de media, zie ‘De Deventer Moordzaak, het complot ontrafeld’ …). Deze reactie lijkt een beetje op: het is niet mijn schuld, hiervoor moet je bij Haan zijn.
Al met al zal zij er trots op zijn geweest dat zij werd gekozen om de succesvolle podcast te maken. En zal ze niet hebben vermoed in welk wespennest ze terecht zou komen.

Geen herziening

Hoewel dit voor haar een opluchting zal zijn, echt blij zal ze er niet mee zijn. Ze heeft op vakkundige wijze een fraaie (maar buiten haar schuld onjuiste) podcast gemaakt. En dat de advocaat-generaal wel of geen herziening adviseert, zal voor haar weinig uitmaken. Hooguit zal ze zich wat minder ongemakkelijk voelen bij de gedachte hoe ze in deze situatie werd gebracht.

Wel herziening

Dat velen haar hebben laten weten dat de podcast vele onjuistheden bevatte, en dat dit nu door het CCT wordt bevestigd, zal ze ongetwijfeld als onprettig ervaren. Ze was er immers zonder meer van uitgegaan dat de gang van zaken die Haan haar had voorgespiegeld juist was. En dat blijkt dus niet het geval. Ze had dat gevoel al eerder in een tweet geventileerd maar nu het van officiële zijde wordt bevestigd, geeft toch een vervelende bijsmaak.

Sander Burger

Het interview van Haan bij de DWDD in 2019 maakte al duidelijk dat het een eerste stap was op weg naar podcast en film. Wanneer Sander Burger als regisseur in beeld kwam is niet interessant. Feit is dat hij een onderhoudende film maakte die weinig met de Deventer moordzaak te maken had maar meer met de rol van Maurice de Hond daarin.
Ter promotie van de film vertelden de acteurs Fedja van Huêt, Yorick van Wageningen en Lies Visschedijk in een talkshow over hun rollen en de schandalige wijze waarop Maurice de Hond te werk was gegaan en dat de klusjesman en zijn vriendin ontzettend lieve mensen waren die vooral onschuldig waren.
Sander Burger liet zich op dezelfde wijze uit en het kan haast niet anders dan dat hij hierbij is gesouffleerd door Haan. Dat neemt niet weg dat hij een goede film had geregisseerd die goed werd ontvangen en prijzen in de wacht sleepte.

Geen herziening

Net zoals Annegriet Wietsma maakte hij een goed product dat weliswaar meer fictie dan feitelijk was. Dat de film wel dan niet berustte op feiten maakt niet uit, maar het zal hem toch wel goed doen wanneer Aben tot deze conclusie komt.

Wel herziening

Ook Sander Burger zal zich in dat geval achter de oren krabben en zich afvragen hoe hij in deze situatie is beland. Maar voor zijn filmcarrière zal dit nauwelijks gevolgen hebben.

Richard Eikelenboom

Tijdens de behandeling door het hof Den Bosch werd hij beschouwd als DNA-deskundige en zo gedroeg hij zich ook. Zijn bijdrage heeft een belangrijke maar omstreden rol gespeeld bij de veroordeling van Louwes. Hierop was hij erg trots en dronk na afloop een glaasje op de goede afloop.

Jaren later kwam hij een paar keer negatief in het nieuws. Ook deze blog heeft hiervan gewag gemaakt: NRC nam hem onder de loep, hij raakte in opspraak en werd door een advocaat-generaal afgeserveerd.
Tenslotte antwoordde de minister van Justitie en Veiligheid op Kamervragen dat Eikelenboom in de Deventer moordzaak niet bevoegd was als DNA-deskundige.

Geen herziening
Wel herziening

Dit maakt voor Eikelenboom niet uit. Zijn reputatie is sowieso aan gruzelementen.

Allerwegen wordt de duur van het herzieningsonderzoek door mr. Aben absurd lang gevonden. Zelfs wanneer je rekening houdt met de vertraging door Covid-19 is 9 jaar ongehoord. Het resultaat van het onderzoek werd ter beschikking gesteld aan Louwes’ advocaat mr. Knoops. Deze had een paar maanden nodig om een of meer nova te formuleren. Een precies werkje. En nu is de Hoge Raad aan zet.

Hoeveel tijd heeft dit hoogste rechtsorgaan nodig om te besluiten of het herzieningsverzoek al dan niet wordt gehonoreerd? Het heeft geen zin om dit te vergelijken met andere verzoeken, elke zaak heeft zijn eigen merites. Maar deze zaak is al meer dan 23 jaar nieuws van de dag. De raadsheren die natuurlijk ook de media volgen, weten al van de hoed en de rand net zoals veel burgers de dossiers tot op detailniveau kennen. We denken hier onder anderen aan Maurice de Hond, de auteur van deemzet.nl en Prof. Ton Derksen van het boek Leugens over Louwes. De raadsheren hoeven zich dus niet meer vanaf scratch uitgebreid te oriënteren. En de conclusies van het coldcaseteam zijn ook helder.

Wat de raadsheren nu rest, is zich een oordeel te vormen over de nova die door Knoops zijn geformuleerd. Ook dat moet vanzelfsprekend nauwkeurig gebeuren, maar dat hoeft geen eeuwigheid te duren. Het zou de Hoge Raad sieren, gezien het voorgaande, dat er wat meer vaart wordt gezet dan anders zou zijn gedaan.

Bij de Hoge Raad is alles mogelijk, dat bewijst het boek Het falen van de Hoge Raad van Prof. Ton Derksen. Er kan dus nog van alles misgaan met het herzieningsverzoek van mr. Knoops. Het verzoek zelf is nog niet openbaar maar de samenvatting door de Volkskrant-journalist die het CCT-rapport wel mocht lezen, stemt hoopvol. Er is in deze zaak zoveel misgegaan dat de Hoge Raad eigenlijk niet anders zou kunnen besluiten dan het verzoek te honoreren en de Deventer moordzaak geheel of gedeeltelijk opnieuw te laten behandelen door een van de gerechtshoven.

Vier gerechtshoven
De vraag die dan onmiddellijk rijst is: welk gerechtshof krijgt de eer? We hebben in Nederland vier gerechtshoven, in alfabetische volgorde:
Gerechtshof Amsterdam
Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden
Gerechtshof Den Haag
Gerechtshof ‘s-Hertogenbosch

Komen deze gerechtshoven alle in aanmerking? In principe wel, maar eigenlijk toch weer niet.
Laten we ze even nader beschouwen, maar we beginnen deze keer niet bij het eerste gerechtshof.

Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden
De keuze van de Hoge Raad zou kunnen vallen op het gerechtshof Arnhem-Leeuwarden. Maar dit gerechtshof (toen nog gerechtshof Arnhem geheten) behandelde de Deventer moordzaak in hoger beroep al in december 2000 en veroordeelde Louwes tot 12 jaar cel. Dit gerechtshof ligt dus niet voor de hand.

Gerechtshof Den Haag
Het gerechtshof Den Haag dan? Maar ook dit gerechtshof heeft al enkele keren met de Deventer moordzaak te maken gehad. In de eerste plaats was dit hof in 2001 bij een cassatiezaak betrokken, in 2002-2003 bij een herziening, in 2004-2005 opnieuw bij een cassatie, in 2006-2008 voor een tweede herziening en in 2013-2015 stond het een onderzoek naar het graf van het slachtoffer toe. Kortom, hof Den Haag had het de afgelopen twee decennia al behoorlijk druk met de Deventer moordzaak. Het is dus niet erg waarschijnlijk dat de keus van de Hoge Raad op gerechtshof Den Haag zal vallen.

Gerechtshof ‘s-Hertogenbosch
We werken het lijstje verder af en belanden al doende bij het hof ‘s-Hertogenbosch. Ook deze keus is verre van logisch. In 2003-2004 veroordeelde dit hof Louwes in hoger beroep opnieuw tot 12 jaar cel. Achteraf een spraakmakende behandeling en geruchtmakende afloop. De Deventer moordzaak belandde bij dit hof omdat het hele verhaal met Het Mes niet deugde en vrijwel iedereen met een positief gevoel naar het hoger beroep in Den Bosch toeleefde. Maar kort voor de behandeling kwam Het Vlekje uit de hoge hoed van het OM. Resultaat: opnieuw 12 jaar cel die Louwes keurig heeft uitgezeten, tenminste negen jaar daarvan. Nee, de Hoge Raad zal niet onmiddellijk aan hof Den Bosch denken.

Gerechtshof Amsterdam
Tja, en dan zijn we bijna door ons lijstje gerechtshoven heen. Alleen gerechtshof Amsterdam heeft nog niet met de Deventer moordzaak te maken gehad. Wanneer de Hoge Raad tot een herziening besluit, zal de keus vrijwel zeker op Amsterdam vallen.
Wat een eer.

Bas Haan kan het niet laten. Elke keer wanneer Maurice de Hond ter sprake komt, begint hij te schelden: “Maurice de Hond is een veroordeelde crimineel”. Zijn afkeer van ‘de opiniepeiler’ moet wel heel diep zitten.

Het is duidelijk dat beide heren verschillend naar de Deventer Moordzaak kijken en dat zou op een zakelijke manier moeten kunnen, zou je verwachten.

Inderdaad heeft Maurice de Hond een faux pas begaan. Hij mocht Michael de Jong niet als schuldige aanwijzen, zo heeft de rechter bepaald. Hij is daarvoor veroordeeld tot 2 maanden voorwaardelijk.

En dat is dat.

Maar Haan kan het niet opbrengen zakelijk over de zaak zelf te spreken.

Dat hij De Hond ook als persoon aanspreekt, is geen probleem. Deze is een publieke figuur die alleen al om die reden tegen een stootje moet kunnen.

Maar wat een diepgewortelde persoonlijke afkeer moet Haan van De Hond hebben dat hij zich geregeld niet kan inhouden en begint te schelden.

Schelden begint waar argumenten ophouden.

Maar Haan kan het dus niet laten, zo ook nu weer.

Na de podcast de Deventer Mediazaak (een soort trailer van de film De Veroordeling) die nauwelijks over de media gaat maar waarin De Honds hoofd op het hakblok wordt gelegd, reageert Maurice de Hond met een eigen ‘keurige’ podcast: Maurice de Hond, de schoft van de Deventer Moordzaak.

De gekozen vorm is een gesprek van De Hond met een gerespecteerde, objectieve oud-journalist Pim van Galen. Heel veel onderwerpen komen aan bod en beiden blijven bij de feiten. Geen gescheld, geen steken onder water, maar het bespreken van de Deventer Moordzaak zoals De Hond die ziet.

De reactie van Haan is voorspelbaar.

In een tweet schrijft hij:

#TrueCrime Oud collega van me in gesprek met een veroordeelde crimineel.

Nog afgezien van de taalfout – daar heeft Haan wel vaker last van – vraagt de lezer zich toch wel af: is schelden nu echt het enige dat Haan te berde kan brengen? Opnieuw het vertrouwde veroordeelde crimineel en voor de gelegenheid aangevuld met de hashtag TrueCrime.

Ja, daar lijkt het inderdaad op. Maar het is wel het niveau van het schoolplein.

Vanaf januari van dit jaar is deze site online. Sindsdien zijn meer dan 100 artikelen geplaatst over een keur van onderwerpen. Maar wel steeds over het geknoei in deze zaak op alle niveaus, van politie tot gerechtshof.

Deze website doet verslag van al die missers, fouten en blunders die deze zaak helaas kenmerken, met dramatische gevolgen.

De artikelen zijn geschreven met de intentie toegankelijk te zijn voor een breed, geïnteresseerd publiek.

Indien nodig wordt verwezen naar de website deemzet.nl die inmiddels bekend staat als de Vraagbaak Deventer Moordzaak.

De Deventer moordzaak is inmiddels al 22 jaar actueel, weliswaar in vlagen. Wie herinnert zich niet de taferelen die zich voor het Hof Den Bosch afspeelden of het spektakel rond het graf van mevrouw Wittenberg?

Maar ook na al die jaren is de belangstelling voor deze geruchtmakende zaak nog springlevend.

Dat valt onder andere op te maken uit het aantal lezers van deze website. En ze lezen niet alleen, er wordt ook gereageerd. Natuurlijk zijn er de reacties op de artikelen, maar ook via Twitter (er worden zelfs DM’s gestuurd) en het vertrouwde e-mail blijft evenmin ongebruikt.

De redactie is alle lezers dankbaar dat ze de moeite hebben genomen zich wat meer te oriënteren in deze zaak en begrijpt dat ze soms vragen en opmerkingen hebben.

Helaas heeft de redactie onvoldoende tijd om op alle vragen en opmerkingen te reageren.

Maar dat is ook niet nodig.

Op de al genoemde website deemzet.nl worden vrijwel alle aspecten van de zaak tot in detail behandeld. De auteur van die website schroomt zelfs niet tot op een specialistisch expert niveau af te dalen.

Veel lezers moeten dan bij gebrek aan specialistische kennis afhaken (wie kent bijvoorbeeld de ins en outs van de protocollen van het mobiele netwerk in 1999, en wie begrijpt alle details wanneer het over DNA gaat?).

Maar gelukkig voor de lezers die toch het naadje van de kous willen weten, maar niet die voorkennis bezitten, heeft de auteur tevens een samenvatting in boekvorm gemaakt: In het pak genaaid.

En dat online boek is het lezen meer dan waard.

Deze weblog ontvangt allerlei reacties. Sommige zijn positief, andere ronduit kritisch. De laatste zijn vaak gebaseerd op verkeerde informatie. Daarom deze vragen en antwoorden.

De weblog wil alleen maar Louwes vrijpleiten. Hij is toch veroordeeld tot op het hoogste niveau?
Louwes is inderdaad veroordeeld. Het is niet de bedoeling hem alsnog vrij te pleiten. Wel kijken we naar de wijze waarop hij is veroordeeld. Was het bewijs deugdelijk, waren er geen ernstige fouten gemaakt, is zijn verweer goed onderzocht. Kortom, was zijn dossier niet veel te dun om hem te veroordelen. Wij menen dat dit het geval is.

Louwes vertelde dat hij mevrouw Wittenberg vanaf de A28 heeft gebeld via een zendmast in Deventer. Dat was zijn alibi. Deskundigen verklaarden voor het hof dat dit vrijwel onmogelijk is. Dan is Louwes toch ongeloofwaardig?
Als het waar is wel, maar het is niet waar.
De auteur van de website deemzet.nl toonde aan dat dit op de betreffende avond onder andere door atmosferische omstandigheden wel mogelijk was. Later trok een eerdere deskundige zijn verklaring in en toonde TNO aan dat de versie van Louwes wel degelijk mogelijk was.
Dit werd in De Stentor van september 2020 ook door de advocaat-generaal mr. Aben bevestigd.

Louwes was financieel adviseur van mevrouw Wittenberg. Hij adviseerde haar bij haar nieuwe testament en werd bovendien de executeur testamentair met bezit. Zo kwam hij in een positie waarin hij na haar dood over haar miljoenen kon beschikken. Hij had dus wel degelijk een financieel motief?
Deze opvatting klinkt plausibel maar wordt niet ondersteund door de feiten. Daarom ontkende het Hof Den Bosch bij Louwes’ veroordeling in 2004 een financieel motief.

Hij wilde toch geld uit de kluis van mevrouw Wittenberg doorsluizen naar zijn eigen rekening?
Nee, dat wilde hij juist niet. Hij wilde een nieuwe rekening openen voor de Dr. Wittenberg stichting. Omdat die nog geen KvK-nummer had, was dit niet mogelijk en opende hij op advies van de medewerkster van de bank tijdelijk een beheer-rekening op zijn eigen naam. Dit wordt bevestigd in het PV van de bankmedewerkster.

“Eerst was ik ervan overtuigd dat Louwes niet de dader was. Maar toen een bloedvlekje met zijn DNA in de kraag van de blouse van mevrouw Wittenberg was gevonden, was ik om. Hij is de dader, want hoe komt anders dat vlekje daar dan?”
Het vlekje werd in 2003 ontdekt, vlak voor het herzieningsproces voor het Hof Den Bosch. In 1999 vlak na de moord was dat vlekje op foto’s niet waargenomen. Het moet daar tussen 1999 en 2003 zijn gekomen door een onoordeelkundige behandeling van de blouse, door contaminatie dus.
Bovendien bevatte het betreffende vlekje geen bloed van Louwes. Het was een mengsel van bloed van het slachtoffer en speeksel van Louwes.

Maar het DNA van Louwes kan toch alleen op de blouse terecht zijn gekomen tijdens de moord?
Nee. Louwes was op donderdagmorgen bij mevrouw Wittenberg op bezoek geweest om een document over de grafrechten op te halen. Lange tijd heeft het OM dit bezoek ontkend, maar het ging uiteindelijk overstag.
Het DNA in de vorm van speeksel van Louwes kan dus op die morgen zijn overgedragen tijdens een gesprek.

Het telefoontje dat Louwes met mevrouw Wittenberg voerde, duurde maar 16 seconden. Heel kort dus. Misschien stond hij wel bij haar voor de deur en belde alleen maar om te zeggen dat hij er aan kwam. Geraffineerd toch?
Op die drukke donderdagmorgen met veel verkeer op de weg, was het vrijwel onmogelijk dat Louwes na zijn vertrek uit Utrecht al om 20:36 uur in Deventer bij mevrouw Wittenberg op de stoep kon staan. Bovendien was de Zwolseweg opgebroken en moest hij ook nog een stuk hebben gelopen.
Overigens is het maar de vraag of het gesprek slechts 16 seconden duurde. Wanneer een gesprek technisch werd gestoord, bracht KPN de verdere kosten niet meer in rekening. Het gesprek kan nog wel blijven voortduren. Er was een goede kans dat deze omstandigheden zich toen hebben voorgedaan.
Voor meer details, kijk hier verder.

Jacqueline Wittenberg wilde vaart zetten achter haar nieuwe testament. Zo bevestigde haar schoonheidsspecialiste. “De kogel is nu door de kerk” vertelde ze haar tijdens de laatste ontmoeting.

Wilma, de schoonheidsspecialiste wist te vermelden dat Jacqueline er vaart achter had gezet. “De kogel is nu door de kerk”, zei ze tijdens de laatste ontmoeting. De verklaring van Wilma kan worden teruggekeken in de documentaire van Talpa van 2 maart 2006, minuut 56:00.

En inderdaad, als je het resultaat overziet, dan is er inderdaad sprake van haastwerk.

Logischerwijs had ze eerst een stichting moeten oprichten om de wens van haar overleden echtgenoot te eren, een stichting om patiënten een nieuwe start in het leven te geven.

Vervolgens had ze haar testament zo kunnen wijzigen, dat die stichting de nieuwe erfgenaam werd.

Daar zag ze vermoedelijk een probleem in: tussen het oprichten van de stichting en het opstellen van een nieuw testament zou haar erfenis toevallen aan de vorige begunstigden en dat wilde ze helemaal niet meer.

Misschien had ze dat wel nooit gewild. Volgens Wilma had ze zich moreel gechanteerd gevoeld door die erfgenamen zoals blijkt uit het PV van 30 september 1999:

Daarom dus die ingewikkelde constructie: als ze kwam te overlijden moest meteen een stichting worden opgericht en tussentijds viel het gehele vermogen toe aan een soort geldezel, in juridische termen een executeur testamentair met bezit genoemd.

En dat was Louwes.

Louwes is wel verweten, commissaris Visscher drukt zich in dergelijke termen uit en Bas Haan legt dat er nog eens dik bovenop, dat hij zich van de erfenis, of minstens een deel ervan probeerde meester te maken.

Maar dat kon helemaal niet.

Louwes wás al meester van de erfenis op het moment dat Jacqueline de laatste adem uitblies. Dat was nu juist de gedachte achter die functie.

En dat was de gedachte achter het bedenksel van de driehoek Jacqueline – Louwes – Notaris. De erfenis was in ieder geval veilig. Wilma vertelde in haar PV:

Louwes had dat geld dus al maar moest het wel vlotbaar maken om legaten uit te keren – dat had hij allang gedaan voordat er moeilijkheden ontstonden – en de stichting op te tuigen. Ook moest hij alle zaken, zoals de inboedel van de huurwoning van Jacqueline en haar andere bezittingen (juwelen, auto) te gelde maken.

Hoe?

De wet is daar heel duidelijk over, een executeur met bezit mag dat alleen via openbare verkoop. Niets onderhands dus, zoals Bas Haan meent te suggereren.

Zo meende een veilingmeester in de podcast Deventer Mediazaak ten onrechte voor een in goede staat verkerende auto van een goede klant (onderhands dus) meer te kunnen ontvangen.

Hij vond het maar vreemd dat Louwes dat niet wilde, maar was er kennelijk niet van op de hoogte dat Louwes die vrijheid niet had.

Het meest navrant is nog het volgende.

Toen Louwes werd afgevoerd, werden diens werkzaamheden juist door de vorige executeur testamentair overgenomen.

Dit was in flagrante strijd met het testament, waarin de opvolging van Louwes keurig was geregeld.

Over de Deventer moordzaak is veel, heel veel geschreven: boeken, websites, artikelen in kranten en tijdschriften. Nu ook op Facebook en Twitter.

Maar, dat moet er wel gelijk bij worden gezegd, er worden ook veel fouten en vergissingen gemaakt. En er wordt bovendien veel gespeculeerd.

Twee voorbeelden.

‘Toen ik die man zo zag reageren bij de uitspraak, dacht ik meteen, die man is onschuldig. Zo reageer je alleen maar als je wanhopig bent, ten einde raad.”

Of in de DWDD van januari 2019, toen Bas Haan met luide stem verkondigde dat Michael de Jong “geen bal met de zaak te maken had”, terwijl deze vier keer door de politie was verhoord als getuige en zelfs een keer als verdachte.

En tegelijkertijd riep Haan luidkeels dat Louwes de dader is.

Dat kon hij straffeloos doen omdat Louwes tot op het hoogste niveau is veroordeeld.

Maar tot op het hoogste niveau veroordeeld zijn, maakt je nog niet de feitelijke dader. Dat zou Haan toch moeten weten na zaken als de Puttense moordzaak en de Schiedammer Parkmoord.

Prof. Derksen neemt in zijn boek Leugens over Louwes die distantie wel in acht en voorziet zijn bevindingen van een degelijke en objectieve onderbouwing. Dat boek verscheen in 2011.

Nu is al weer ongeveer 10 jaar een nieuwe speler op het veld. De auteur van de website deemzet.nl die zich kenbaar maakt als Demo.

In die tijd is veel meer over de zaak bekend geworden.

Demo heeft in die 10 jaar een uitgebreide en zeer betrouwbare website samengesteld, gebaseerd op zowel veel bestaande literatuur en eigen verifieerbaar onderzoek. Degelijk vakwerk dus.

Deze wetenschappelijke houding heeft tot twee doorbraken geleid die ook door bijvoorbeeld TNO worden erkend: bij Het Telefoontje en bij het medisch-forensisch onderzoek.

Zouden we een dergelijke website niet gewoon de Vraagbaak Deventer Moordzaak moeten noemen?

In deze website is het interview met Bas Haan in DWDD (2019) eerder besproken. Dit in verband met diens uitspraak dat “… de klusjesman geen bal met de zaak te maken heeft …!”

Dat is een opmerkelijke uitspraak want de klusjesman is in deze zaak vier keer verhoord, meestal als getuige en zelfs een keer als verdachte.

In hetzelfde interview noemt Matthijs van Nieuwkerk dat in het boek De Deventer Moordzaak, Het complot ontrafeld uit 2009 zoveel fouten staan.

Maurice de Hond zou er wel 130 hebben geteld, meldt Matthijs.

Dat is rijkelijk veel, maar ook deemzet.nl, in de loop van de laatste 10 jaar uitgegroeid tot de nationale Vraagbaak Deventer Moordzaak, somt er een flink aantal op.

In hetzelfde interview legt Matthijs van Nieuwkerk aan Haan voor dat Maurice de Hond hem uitdaagt over de vele fouten in zijn boek in debat te gaan.

De uitnodiging zou nog steeds staan maar Haan wil daar niet op ingaan.

Waarom niet, vraagt Matthijs?

Haan:

… omdat hij er niet op inging voordat het boek uitkwam, … ik zei dit zijn mijn bevindingen, wil je daarop reageren … dat wilde hij niet …

(beluister onder andere het woordelijk gedeelte tussen ca. 6:46 en 7:10 in het interview).

En vervolgens neemt Haan de regie van het gesprek over en begint een nieuw onderwerp.

De vraag is nu: is dit een sterk verweer van Haan?

Van zijn boek wordt beweerd dat het veel fouten bevat (niet onbelangrijk in een zaak waar een jarenlange gevangenisstraf op het spel staat).

Kun je dan een debat uit de weg gaan met als argument: jij wilde toen niet, nu wil ik niet? Lekker puh!

Wie vindt dat een sterk argument?

Sinds afgelopen januari heeft deze website bijna 9000 bezoekers geteld die tezamen bijna 30.000 pagina’s hebben bezocht. Het zijn geen duizelingwekkende aantallen, maar toch bewijzen ze dat de belangstelling in de Deventer Moordzaak nog steeds groot is.

We willen al die lezers die steeds weer de moeite nemen zich op de hoogte te stellen van de nieuwste ontwikkelingen in de Deventer moordzaak van harte welkom heten.

De website deventermoordzaak.info plaatst commentaar bij de feiten en de vele blunders, fouten en missers in de Deventer moordzaak. Vooral de nieuwste ontwikkelingen van de afgelopen elf jaar (en dat zijn er nogal wat) krijgen de nadruk.

Alle lezers zijn geïnteresseerd in feiten, niet in meningen.

En het blijft niet bij lezen alleen. Sommigen plaatsen een reactie bij een artikel. Alle reacties worden geplaatst. Scheldpartijen niet.

En daar is de redactie blij mee. Dat geeft de website extra dynamiek.

Als regel zal de redactie niet op reacties reageren, daarvoor ontbreekt de tijd. Evenmin zal de redactie zich mengen in polemieken tussen gelovers en ontkenners.

Wel bestaat de mogelijkheid dat lezers elkaar becommentariëren en daarvan wordt gelukkig ook gebruik gemaakt.

We hopen de vele lezers vaak weer te zien.

Je kunt niet meer gewoon met elkaar discussiëren zonder voorbehouden te moeten maken. Je loopt anders al gauw het risico in een kamp te worden ingedeeld waar je helemaal niet hoort.

Dit is ook het geval met de Deventer Moordzaak. Dat was altijd al zo, maar zeker de laatste tijd is dat een levensgroot probleem.

Wanneer je naar het bewijsmateriaal kijkt waarop Louwes is veroordeeld en vaststelt dat het ernstige tekortkomingen bevat, dan weten veel mensen het zeker: jij vindt zeker dat Louwes onschuldig is?

Maar dat is helemaal niet de intentie.

We willen slechts voorkomen dat iemand in Nederland onschuldig achter de tralies belandt op basis van ondeugdelijk bewijs. Wie wil dat niet, zou je zeggen.

Dat geldt voor Louwes en dat geldt ook voor De Jong.

Je mag niet een ander de schuld in de schoenen schuiven met de bedoeling Louwes vrij te pleiten.

Deze weg heeft De Hond bewandeld en hij is daarvoor terecht gecorrigeerd.

Maar het omgekeerde willen we ook niet.

In De Deventer Mediazaak wordt Michael de Jong als dader uitgesloten.

Het zou kunnen dat men daarin gelijk heeft, maar de zekerheid waarmee dit gebeurt, is een raadsel. Hoe weten ze dat zo zeker? Waren ze er soms bij?

Niettemin wordt, in elk geval door Haan, hieruit de conclusie getrokken: De Jong is niet de dader, dus is Louwes de dader.

Vandaar de volgende drie disclaimers.

Disclaimer 1.
Deze website twijfelt aan de deugdelijkheid van het bewijsmateriaal op grond waarvan Louwes is veroordeeld en wil daarom een herzieningsproces. Niets meer, niets minder.

Disclaimer 2.
We weten niet of Louwes de dader is.
Evenmin weten we dat Louwes de dader niet is.

Disclaimer 3.
We weten niet of De Jong de dader is.
Evenmin weten we dat De Jong de dader niet is.

Deze website wordt veel gelezen. Dat is ook de bedoeling van de redactie die de vele fouten, blunders, leugens en manipulaties in deze zaak aan de kaak wil stellen.

Een heleboel onvolkomenheden dus en toch is Louwes daarop veroordeeld.

De redactie hoopt dat er een herzieningsproces komt waarin de raadsheren opnieuw moeten vaststellen of het huidige dossier voldoende is voor een veroordeling.

Veel lezers hebben een eigen oordeel over de blogs. Aan het eind van elke blog kunnen zij in een reactie hun mening kenbaar maken. Reacties worden altijd geplaatst. Scheldpartijen niet.

Meestal zal de redactie niet op de reacties reageren. Voordat je het weet belandt ze in een openlijk gevoerde pennenstrijd waarin partijen elkaar proberen te overtuigen. Wat meestal niet lukt.

Dit kost de redactie zoveel tijd dat die slechts in uitzonderlijke gevallen over een reactie in discussie zal gaan.

Voor alle feiten over de Deventer moordzaak verwijst de redactie de lezer graag naar de website deemzet.nl die barstensvol feitelijke informatie staat. Ook op deze site is het internetboek In het pak genaaid te vinden die de gehele moordzaak in begrijpelijke maar toch ook feitelijke teksten samenvat.

Politiek Den Haag is in rep en roer over de notitie Omtzigt. Stukken die maar niet openbaar worden gemaakt, chaos. Vergeleken bij de Deventer moordzaak is de Verkennersrel echter een walhalla van transparantie.

De onderste steen moet boven, dat is de eis van alle fracties in de Tweede Kamer.

Alle gespreksverslagen moeten openbaar worden gemaakt. En vergeet niet de transcripten van de whatsapps, de sms-jes.

En natuurlijk ook de verslagen van alle mondelinge communicatie tussen iedereen en iedereen.

Op het moment van schrijven (donderdagmorgen 10:00 uur) ziet het ernaar uit dat al deze stukken openbaar zullen worden gemaakt.

Heel anders ligt dat bij de Deventer moordzaak.

Mr. Aben, advocaat-generaal bij het parket van de Hoge Raad die het herzieningsonderzoek in de Deventer moordzaak leidt, kan een puntje zuigen aan de transparantie bij de Verkennersrel.

Hij weet al bijna 7 jaar alle informatie strikt binnenskamers te houden – op een kleine oprisping na in De Stentor van september 2020.

Sterker, het resultaat van zijn naspeuringen blijft maar uit en uit en uit.

Nee, dan de Verkennersrel!

Aan het einde van elk artikel kan de lezer een reactie geven. Dat kan een correctie zijn of een aanvulling. De redactie verwelkomt deze reacties van harte.

Uiteindelijk gaat het erom dat de lezer de juiste informatie krijgt. Die is niet gebaat bij bijna-ware verhalen.

Diverse lezers hebben inmiddels van deze mogelijkheid gebruik maakt, maar nog meer reacties zijn welkom.

Een persoon die van zich laat horen is Demo, de persoon achter de website deemzet.nl. Dat is geen wonder want hij kent alle details van de inmiddels complexe moordzaak en ziet al snel dat de werkelijkheid iets anders is dan de redactie had verkondigd.

Alle reacties kunnen worden teruggelezen aan de rechterzijde van de blog onder het kopje Reacties.

Lezer, laat van u horen, uw mening wordt op prijs gesteld.

Gedurende de bijna 22 jaar dat de Deventer Moordzaak loopt, hebben velen geholpen om het recht te doen zegevieren. Een van hen is het onderwerp van dit artikel.

Het begon al in 2003 toen Stan de Jong over de zaak schreef in een serie artikelen in HP/DeTijd, die later ook in boekvorm verschenen.

Vanaf ca. 2005 heeft Maurice de Hond zich intensief met de zaak bemoeid en dat ging niet altijd geruisloos. Hij kreeg daarbij de steun van vele (vaak deskundige) vrijwilligers die er veel energie in staken.

Zij brachten veel fouten en blunders in de Deventer Moordzaak aan het licht.

Weer een paar jaar later kwam een nieuwe onderzoeker in beeld die zich gaandeweg steeds meer in de materie vastbeet en zijn bevindingen en analyses in een website vastlegde: deemzet.nl.

De auteur van deze site wil zijn werk graag in rust doen en maakt zich aan de buitenwereld bekend als Demo.

Zijn inspanningen bleven evenwel niet onopgemerkt.

Een drietal voorbeelden wordt hieronder in het kort behandeld.

Hoornvlies, livor mortis en rigor mortis
In een advies van de Adviescommissie afgesloten strafzaken, beter bekend als ACAS, wordt zijn onderzoek als mede de aanleiding van het advies tot een herzieningsonderzoek genoemd:

… Naar aanleiding van een door een anonymus onderhouden website www.deemzet.nl heeft in-specteur [de inspecteur] zich verdiept in vraag op welke datum het slachtoffer is overleden …

Demo had het fotomateriaal van de plaats delict en de sectie grondig onderzocht en kwam op basis van dit onderzoek en wetenschappelijke publicaties tot een belangrijke conclusie.

De vertroebeling van het hoornvlies, de livor mortis (lijkvlekken) en rigor mortis (lijkstijfheid) van het slachtoffer wezen uit dat het tijdstip van overlijden niet op donderdag 23 september 1999 omstreeks 21 uur kon zijn geweest maar vele uren, mogelijk een etmaal later.

Deze conclusie werd op 14 maart 2014 in een proces verbaal door een team van forensische experts gedeeld.

Dit feit op zich sluit Louwes als verdachte uit.

Een groot succes voor Demo.

Mobiele telefonie
Hierbij bleef het niet. Hij richtte zich ook op Het Telefoontje. Louwes had aangegeven dat hij vanaf de A28 met mevrouw Wittenberg had gebeld en niet vanuit Deventer.

Een aantal deskundigen (van KPN en twee hoogleraren), het OM en de gerechtshoven Arnhem en Den Bosch concludeerden dat dit onmogelijk was.

Demo beet zich vast in deze materie (die niet zijn expertise is) en kwam op grond van gedetailleerd onderzoek tot de conclusie dat het wel mogelijk was.

Een conclusie die jaren later door de deskundige van KPN en TNO werd bevestigd.

Een tweede groot succes voor Demo.

DNA
Dit onderwerp sluit beter aan op Demo’s expertise.

Hij onderzocht de onderzoeken, rapporten, claims en conclusies van het NFI en kwam tot de conclusie dat dit instituut in de Deventer Moordzaak knoeiwerk had afgeleverd.

Deskundigen bleken niet zo deskundig of waren dat op een ander terrein.

In een aantal grondige artikelen komt hij tot de conclusie dat de gevonden DNA-sporen op de kleding van het slachtoffer daar op donderdagmorgen tijdens een kort bezoek op vreedzame wijze terecht zijn gekomen (bijvoorbeeld praten met consumptie) en niet tijdens gewelddadige handelingen later die dag.

Niettemin vindt mr. Aben het noodzakelijk een Cold Case team nog eens naar het DNA-bewijs te laten kijken.

Mr. Aben en het herzieningsonderzoek
Je zou verwachten dat deze advocaat-generaal bij Demo de deur plat zou lopen om zich op onpartijdige en zeer deskundige wijze te laten voorlichten en adviseren.

Dat hij de website deemzet.nl als een soort encyclopedie van de Deventer Moordzaak zou beschouwen waarmee hij zijn voordeel zou kunnen doen.

Niets is minder waar.

Het onderzoek duurt nu al bijna 7 jaar en in die tijd is het rond het onderzoek vrijwel voortdurend oorverdovend stil.

Elke vergelijking gaat mank. Dat zal ook wel het geval zijn met de toeslagenaffaire en de Deventer Moordzaak. Toch zijn er ook opvallende overeenkomsten.

De vergelijking gaat mank wanneer je kijkt naar het aantal benadeelden. In de toeslagenaffaire zijn het er waarschijnlijk tienduizenden en in de Deventer Moordzaak is ogenschijnlijk slechts een persoon met zijn gezin de dupe.

Maar in een aantal opzichten zijn beide affaires heel goed vergelijkbaar.

We noemen er een paar.

1. Overheid is grote boosdoener
In de eerste plaats is in beide gevallen de overheid de boosdoener.
Bij de toeslagenaffaire de belastingdienst en enkele ministeries. Vrijwel ondoordringbare bolwerken die het straffeloos met de regels niet zo nauw nemen.
In de Deventer Moordzaak is het justitiële systeem de tegenstander die regelmatig buiten de lijntjes kleurt.

2. Financieel zwaar getroffen
Veel benadeelden in de toeslagenaffaire zijn financieel (bijna) aan de grond geraakt. Grote schulden met als gevolg huisuitzettingen en scheidingen.

De veroordeelde in de Deventer Moordzaak heeft hetzelfde lot ondergaan. Meer dan tien jaar lang geen inkomen terwijl in zijn gezin de kosten gewoon doorlopen. Geen pensioen kunnen opbouwen En ook na het uitzitten van zijn straf wordt hij tegengewerkt zodat hij moeilijk een passende baan kan vinden.

3. Eindeloos traineren van gang van zaken
De toeslagenaffaire betreft een periode van misschien wel meer dan tien jaar. Klachten werden al die tijd opzettelijk niet of onjuist beantwoord of zo maar terzijde gelegd. Gedupeerden gingen jarenlang gebukt onder de onzekerheid over wat zou gebeuren. De strijd tussen grote en belangrijke instituties aan de ene kant en de individu aan de andere kant, dus.

In de Deventer Moordzaak liggen de zaken wat genuanceerder. Het recht heeft keurig zijn loop gehad: rechtbanken, gerechtshoven en zelfs de Hoge Raad hebben in alle openbaarheid hun werk gedaan.

Maar bij het herzieningsonderzoek door mr. Aben gaat het heel erg mis. Zijn onderzoek betreft slechts drie onderwerpen: mobiel telefoneren, de interpretatie van post mortem kenmerken en de betekenis van DNA-sporen. Dit duurt nu al bijna zeven (!) jaar. Over traineren gesproken.

4. Breder belang
Ín de toeslagenaffaire is het aantal gedupeerden groot en in de Deventer Moordzaak betreft het maar een slachtoffer.

Maar het aantal potentiële gedupeerden is veel groter. Iedereen lijkt op deze manier slachtoffer te kunnen worden van een almachtige overheid die als ze wil, de burger kan vermorzelen.

In de toeslagenaffaire worden gedupeerden jarenlang aan het lijntje gehouden en schendt de overheid de wettelijke regels, zoals het straffeloos overschrijden van wettelijke termijnen. Dat laatste is eerder regel dan uitzondering. Teken maar eens beroep aan tegen een WOZ-beslissing.
In de Deventer Moordzaak worden meinedige(!) geurproeven slechts met een taakstraf afgehandeld en kan het OM kennelijk opzettelijk en straffeloos foutieve uitspraken doen.

Laten we hopen dat de Deventer Moordzaak toch nog een happy end krijgt, net zoals bij de toeslagenaffaire zal gebeuren (al moet je daar wel veel geduld voor hebben).

Deze Weblog beschrijft allerlei ellende in de Deventer Moordzaak: leugens, fouten, blunders en ga zo maar door. Misschien nu even tijd voor wat lichtere kost: het novum.

Ook in het boek De Deventer moordzaak van Stan de Jong komt het begrip novum voor. Een moeilijk begrip dat kennelijk alleen door juristen wordt begrepen. En ook zij komen er niet helemaal uit.

Om het toch een beetje te begrijpen, heeft De Jong een voorbeeld geconstrueerd en vrienden en kennissen ermee lastig gevallen.

Hieronder het voorbeeld De moord met het plastic lepeltje, dat De Jong in zijn boek heeft opgevoerd. Een hilarisch verhaal, maar het boek bevat overigens voor het merendeel zeer lezenswaardige en intrigerende analyses over de Deventer Moordzaak.

Daar gaat-ie dan. Lachen inhouden.

In een woning wordt een vrouw gevonden. Haar hersens zijn ingeslagen. Naast het lijk ligt een plastic lepeltje. De politie denkt dat dit lepeltje wel eens het moordwapen kan zijn. Na enige tijd wordt een man gearresteerd.

Hij blijkt het lepeltje in handen te hebben gehad. De verdachte ontkent dat hij de moord heeft gepleegd, maar de politie gelooft hem niet. De vrouw heeft kort ervoor hun relatie verbroken. De man heeft dus een motief voor de moord. Bovendien is hij de laatste persoon die in de buurt van de woning is gezien.

Justitie legt de zaak aan de rechtbank voor. De verdediging heeft een rapport op laten stellen door een deskundige, die aantoont dat het onmogelijk is met een plastic lepeltje iemands hersenpan in te slaan. De rechters bestuderen het dossier en spreken de verdachte vrij wegens gebrek aan bewijs.

Maar het openbaar ministerie gaat in hoger beroep en het gerechtshof veroordeelt de verdachte alsnog tot twaalf jaar gevangenisstraf.

Nadat het cassatieverzoek is afgewezen, wordt jaren later een poging gedaan de zaak te heropenen. De verdediging heeft een nieuwe deskundige gevonden, die bevestigt dat je met een plastic lepeltje niet een dergelijke forse hoofdwond kunt toebrengen.

Het herzieningsverzoek wordt voorgelegd aan de Hoge Raad der Nederlanden.

En afgewezen.

De wijze waarop de moord zou zijn gepleegd mag dan niet aan het gezond verstand appelleren, zelfs technisch onmogelijk zijn – een juridisch nieuw feit, een novum is het niet.

De feiten waren destijds ook al bekend bij de raadsheren van het gerechtshof – de onnozelaars hadden het alleen niet gezien.

Volgt u het nog een beetje?

En probeer de overeenkomst met de Deventer Moordzaak te herkennen.

We beginnen de Deventer Moordzaak op 29 december 1996, toen dr. Willem Wittenberg op 69-jarige leeftijd overleed. De zaak is nu nog niet ten einde.

We leven nu 24 jaar later en je zou verwachten dat deze zaak inmiddels wel zal zijn afgerond.

Niets is minder waar.

Na diverse rechtszaken, cassaties, herzieningsverzoeken en herzieningen moeten we in februari 2021 nog rustig afwachten wat het herzieningsonderzoek van mr. Aben na ruim zes jaar zal opleveren.

Daarmee is het een van de langstlopende rechtszaken in de Nederlandse geschiedenis.

Wat is er in die 24 jaar gebeurd en waarom is deze zaak nog niet ten einde? Dat is natuurlijk de eerste vraag die bij de lezer opkomt. Hoe zat het ook allemaal weer?

Er zijn artikelen in tijdschriften, boeken, vele rapporten en analyses geschreven en dan is het geen schande wanneer je vele belangrijke gebeurtenissen niet meer allemaal op een rij hebt.

Daar heeft de auteur van deemzet.nl wat aan gedaan. In hoofdstuk 1 van zijn boek In het pak genaaid geeft hij – bijna van dag tot dag – een overzicht van vrijwel alle relevante gebeurtenissen.

Daar laat hij het niet bij. Afgezien van de datum geeft hij van elke gebeurtenis een korte objectieve beschrijving, dus zonder zijn eigen opvatting prijs te geven.

Twee voorbeelden van zulke belangrijke gebeurtenissen.

25 september 1996
De weduwe Wittenberg verschijnt niet op haar wekelijkse kappersafspraak en wordt vervolgens vermoord aangetroffen in haar woning.
De GGD-arts stelt een onnatuurlijke dood vast. Het aanwezige bijstandteam verhindert hem nader onderzoek te verrichten naar het moment van overlijden. Hij weigert vervolgens een ‘artikel-10-verklaring’ in te dienen.

…

9 februari 2004
Uitspraak herzieningsproces Den Bosch. Bevestiging van het vonnis van het Gerechtshof Arnhem 2000 onder verbetering van bewijs; er is DNA van Louwes aangetroffen op de blouse van de weduwe. Louwes arrestatie ter zitting wordt een nationaal media-event.

…

2 april 2009
Louwes vervroegd in vrijheid gesteld.

En zo gaat het drie pagina’s lang. De lezer is dan weer helemaal bij.

Niet alle beroepen in Nederland zijn zonder gevaar. Als wegwerker kun je van de sokken gereden worden. Een politieman of -vrouw is zijn of haar leven ook niet altijd zeker.

Maar een financieel adviseur toch niet? Dat is toch een wat stoffig type dat alles weet over belastingen, verzekeringen, financiële constructies en daar cliënten bij helpt? Dat is toch niet gevaarlijk?

En een executeur-testamentair is toch ook geen gevaarlijke functie? Je wordt in een testament als zodanig aangewezen. Vaak heb je al van tevoren ingestemd. Het is een hele eer dat iemand je zo vertrouwt.

En toch, toch …

Ernest Louwes was een financieel adviseur voor de VVAA. Werd door menigeen gekarakteriseerd als een beetje saaie Piet. Dat is bij een financiële man een plus.

Totdat een van zijn cliëntes werd vermoord. Al snel werd hij gezien als een potentiële verdachte. Ok, er leken nog een paar aanwijzingen in zijn richting wezen, maar iemand die met de financiën van het slachtoffer te maken heeft. Dat was al behoorlijk verdacht, in de ogen van de politie.

O hemel, hij was door het slachtoffer ook nog gevraagd de executeur-testamentair te zijn. Dan ga je over het geld uit het testament. Met een paar beperkingen, dat wel, maar daar weet je als financieel adviseur wel raad mee, zo moet de politie hebben gedacht.

Tenslotte, hij was ook nog gevraagd voorzitter te worden van de Dr. Wittenberg Stichting. Deze was in het testament aangewezen als de erfgenaam.

Toen was voor het OM de maat vol.

Fiancieel adviseur, executeur-testamentair, voorzitter van een nog op te richting stichting?

Dat kan niet missen, volgens het OM.

Op de website deemzet.nl gaat de auteur in op het boek De Deventer moordzaak, het complot ontrafeld van Bas Haan.

Het verscheen in 2009 en onlangs opnieuw met als extra informatie Nu verfilmd als De Veroordeling. Het is niet duidelijk of het gaat om een herdruk of een herziene uitgave.

Op het boek uit 2009 is veel commentaar geleverd. Zowel Maurice de Hond als deemzet.nl melden diverse onjuistheden of onnauwkeurigheden. De website doet dat in een 14 pagina’s tellend document waarin het boek pagina voor pagina wordt langs gelopen.

Op niet minder dan 32 punten vindt de auteur dat Haan onjuiste of verwarrende informatie geeft.

En dan gaat het niet over punten of komma’s, maar over wezenlijke, inhoudelijke zaken. Het gaat bijvoorbeeld over onjuistheden die grote gevolgen kunnen hebben en ook hebben gehad.

Wie deemzet.nl doorbladert weet dat de auteur zich er niet met een Jantje van Leiden afmaakt. Uitspraken worden onderbouwd met feiten en/of verwijzingen naar literatuur, processen verbaal of officiële rapporten. Hij kiest daarbij voor een wetenschappelijke aanpak.

En dat is te merken.

Laten we een voorbeeld nemen, zodat we weten waar we het over hebben.

Bas Haan, p. 152:
Nu, jaren later, heeft Maurice de Hond een heel nieuw alibi voor Louwes geconstrueerd.

deemzet.nl (met mutaties in het Tactisch Journaal):
Onjuiste voorstelling van zaken. Op 19 november 1999 meldt Louwes al, dat hij vanuit de file gebeld heeft. Uit TJ 941 (20 november 1999) , TJ964 (22 november 1999), TJ999 (23 november 1999), TJ1011 (24 november 1999), TJ1031 en TJ1032 (26 november 1999) blijkt duidelijk, dat de recherche dit als een potentieel alibi ziet.

Zo’n terechtwijzing zou Bas Haan niet mogen overkomen. Hij is een gelauwerd onderzoeksjournalist en heeft in die hoedanigheid prijzen gewonnen. Dan verwacht je een foutloze aanpak ook in een zo belangrijke en geruchtmakende zaak.

Daar wil het nog wel eens aan schorten, zie ook in een interview met Matthijs van Nieuwkerk.

Maurice de Hond heeft hem publiekelijk gedaagd over deze onjuistheden te debatteren, maar Haan heeft dat afgehouden met een niet zo sterk argument (welles-nietes).

Deze website is al meer dan een jaar in de lucht en probeert in korte, duidelijke artikelen te vertellen wat er mis is gegaan en nog steeds misgaat in de Deventer moordzaak.

Inmiddels kan de deze website zich in veel belangstelling verheugen. Sinds januari 2021 hebben bijna 16.000 personen 51.000 bezoekjes gebracht. Deze bezoekers willen weten waarom velen het dossier van deze zaak flinterdun vinden en wat er in het onderzoek is misgegaan. En dat is nogal wat.

De artikelen worden steeds aangekondigd met een bericht op Twitter (@DeventerMoord) en Facebook (Deventer Moordzaak). De inmiddels 172 volgers op Twitter (dat is veel te weinig) klikken bijna allemaal direct door naar de website, zo wijzen de statistieken uit.

De lezers zijn elke keer weer verbijsterd als ze lezen wat in deze moordzaak is misgegaan.

En ze denken:

Dat zou mij ook hebben kunnen overkomen.

Wie er zo over denkt, doet er sowieso goed aan een tweet en daarmee het artikel te liken.

En wie ook vrienden of kennissen met deze artikelen kennis wil laten maken, retweet het artikel, al dan niet met eigen inbreng.

En wie op deze manier steeds van deze serie artikelen op de hoogte gehouden wil worden, volgt het twitteraccount.

Inderdaad, 172 volgers is veel te weinig en daarom het verzoek aan onze bezoekers: retweet de tweets, zodat we ook op steun van nog meer bezoekers kunnen rekenen.

Zo eenvoudig is het.

Hoge functionarissen op justitie blijven na een werkoverleg wel eens hangen. Niet in de vergaderzaal zoals vroeger, maar thuis achter de laptop met Zoom of Teams.

De vergadering zit erop, de deelnemers ontspannen en hebben het dan nog even relaxed over allerlei ditjes en datjes.

Zo ook na deze vergadering met vijf Officieren van Justitie.

“Zeg, eventjes heel wat anders”, begint Scherm1, “ik heb toch wel te doen met die Diederik hoor. Moet nu al meer dan 9 jaar leiding geven aan een onderzoek waar niemand in is geïnteresseerd.”

“Hij moest ook eigenlijk wel, ACAS en zo, maar nu valt iedereen over hem heen. Het duurt te lang! Hij aarzelt teveel, en zo!”

Scherm5 valt hem bij.
“Ja, echt lullig voor hem. Het is best een aardige kerel. Ik begrijp trouwens wel dat hij niet veel haast maakt. Ja, waarom zou hij? Louwes is allang weer op vrije voeten, dus daar hoeft hij het niet voor te doen.”

“Als hij nog vastzat ja, zoals toen bij Lucia de Berk, dat is een ander verhaal. Maar nu? Rustig aan dan breekt het lijntje niet. Dan bloedt het vanzelf wel dood.”

Scherm4 ziet het toch wat anders.
“Dat ben ik niet helemaal met je eens. Die zaak leeft echt nog wel in brede kring, hoor. Er is zo’n website waar alles heel wetenschappelijk wordt uitgeplozen, er zijn mensen actief op twitter en facebook.”

“Vorig jaar nog was er een 4-delige podcast van de Stentor en daar werd veel naar geluisterd. En nu weer eentje van Argos. Die gaat wel niet echt over de Deventer moordzaak, maar is meer bedoeld als Maurice de Hond bashing, nou ja. En dan maakt het echt wel uit wat zijn onderzoek oplevert. Maar ja, ik ben het met je eens, veel urgentie is er niet …”

Zij werd in de rede gevallen door Scherm3.
“Zo is het. Een zaak die al meer dan 15 jaar geleden is afgesloten en Louwes zit alweer zo’n 10 jaar lekker thuis bij moeder de vrouw. Waar hebben we het over?”

“Dus ik zou zeggen, Louwes, ook al zou je onterecht zijn veroordeeld – shit happens – neem je verlies, wat schieten we er nu nog mee op? Er zijn momenteel wel ergere dingen aan de hand, zoals die ellende met corona.”

Scherm4 vervolgt.
“… inderdaad, geen urgentie. En ja, wat schiet je ermee op alles weer op te rakelen?”

“Politie heeft bij het onderzoek zitten prutsen, die zitten er niet op te wachten dat alles nog eens breed wordt uitgemeten. En wat dacht je van het NFI, die hebben ook zitten knoeien? En dan die paar collega’s die – hoe zeggen we dat netjes – ook niet altijd in vorm waren.”

“En dan bleken de deskundigen ook nog niet altijd deskundig, … weet je nog wel met dat weerbericht?”

Hij kon zijn lachen niet houden toen hij aan die hoogleraar als getuige terugdacht.

“Nee”, ging hij verder, “wat heeft het voor zin dat ze dat allemaal weer eens precies gaan uittekenen. Daar heeft echt niemand belang bij. Klaar! Het is alleen maar koren op de molen van al die zeurpieten, die pseudo-deskundigen.”

“Dus ik zou zeggen, Diederik, traineren jongen! Maar volgens mij doet hij dat al.”

Scherm2 had zich nog niet in de discussie gemengd en verliet het gezellige onderonsje in justitiële kringen.

“Ja, mensen, het is me wat. Maar ik log uit, want ik moet de kinderen van school halen, ja cruciaal beroep hè? Zeg, een fijn weekend allemaal.”