De Deventer moordzaak is in een cruciale fase beland. De conclusie van advocaat-generaal Aben is samen met de reactie van advocaat Knoops naar de Hoge Raad gestuurd.

Knoops verzoekt de Hoge Raad in de eerste plaats zijn herzieningsverzoek toe te wijzen en daarmee de conclusie van de advocaat-generaal af te wijzen; dan wel subsidiair een tussenarrest te wijzen met de bepaling dat de drie ervaren forensisch rechercheurs van het cold case team (CCT) en een inspecteur van de nationale politie zullen worden gehoord door een raadsheer-commissaris die door de Hoge Raad wordt aangesteld.

Uiterlijk 29 december 2023 zal uitsluitsel worden gegeven.

Veel meer deskundigheid bij verdediging dan bij OM

Wat in de Deventer moordzaak opvalt is dat voor de verdediging zich steeds een groot aantal deskundigen vrijwillig heeft ingezet en dat nog steeds doet. Dit is met name op het gebied van statistiek (Derksen) en DNA (deemzet.nl). Ook bleek al snel dat de deskundigheid over de werking van GSM-netwerken bij vrijwilligers groter is dan die van de deskundigen van het OM. Dit moet de Hoge Raad toch zorgen baren.

Verder blijkt uit zijn conclusie dat advocaat-generaal Aben nogal eens de plank misslaat. Niet alleen maakt hij essentiële juridische uitglijders die hem door Knoops worden ingewreven, ook op technisch vlak is hij niet altijd even correct, zo laat Derksen pijnlijk zien.

Welke personen kunnen tot de verdediging worden gerekend? Deze lijst is te lang maar een paar sprekende namen mogen niet ontbreken.

Stan de Jong

Al in 2002/2003 publiceerde Stan de Jong als journalist van HP/De Tijd zes artikelen over de Deventer moordzaak die veel aandacht trokken. In 2003 nam hij deze bijdragen op in zijn gelijknamige boek. In deze publicaties twijfelde hij al stevig – zo later bleek niet terecht – aan de kwaliteit van het dossier.

Maurice de Hond

Met de bemoeienissen van Maurice de Hond omstreeks 2005 kwam het private onderzoek in de Deventer moordzaak in een stroomversnelling. Niet alleen hijzelf onderzocht alles in detail, ook mobiliseerde hij een grote groep (al dan niet gepensioneerde) professionals op diverse gebieden die alle facetten van de zaak nauwgezet onder de loep namen en de resultaten publiceerden op de website geenonschuldigenvast.nl. Ook deze resultaten zouden de Hoge Raad tot nadenken moeten zetten.
Deze groep ontwikkelde zich tot een geduchte tegenstander van het OM maar is al jaren – gefrustreerd en wel – niet meer actief.

De website deemzet.nl

Omstreeks 2010 verscheen een nieuwe onderzoeker op het toneel: een chemicus. Hij constateerde met verbazing hoeveel fouten, onnauwkeurigheden en ondeskundigheid het dossier onder andere op het gebied van DNA bevatte. Daarom dook hij in zijn onderzoek in het DNA-bewijs. Hij ontrafelde en passant de protocollen van het GSM-netwerk (en constateerde dat een advocaat-generaal daarin ernstige fouten maakte). Alle onderzoeksresultaten werden verzameld in de website deemzet.nl (met wetenschappelijke referenties en al) die de naam Vraagbaak Deventer Moordzaak ruimschoots verdient. Mede met verwijzing naar zijn website adviseerde het Adviescollege afgesloten strafzaken (ACAS) een herzieningsonderzoek.

Prof. Ton Derksen

In 2011 verscheen diens eerste boek over deze zaak: Leugens over Louwes. Een geduchte tegenstander van het OM want Derksen had eerder met zijn boek Lucia de B. haar vrijheid al weten te bewerkstelligen. Niet de eerste de beste dus. Verrassend dus dat advocaat-generaal Aben na zijn aantreden in 2013 niet onmiddellijk bij hem op de stoep stond. Dat gebeurde evenmin na zijn boek De Deventer karaktermoord waarin hij de onschuld van Louwes op statistisch-wetenschappelijke wijze aantoont. In zijn conclusie bestrijdt Aben op foute gronden dit bewijs wat hem – in een reactie – op een oorwassing van Derksen komt te staan.

Cold case team

Aben stelde begin 2019 drie ervaren WO-opgeleide forensisch rechercheurs van de Amsterdamse politie aan om de hele zaak opnieuw te onderzoeken en dat deden ze drie jaar lang met verve. In een uitgebreid rapport toonden ze op onderkoelde wijze de vele knulligheden van het toenmalige politieonderzoek aan. Een belangrijke conclusie was de ‘laag criminalistische waarde’ van diverse bewijsmiddelen. Kennelijk was dit rapport niet naar tevredenheid van hun opdrachtgever, zo kan uit diens conclusie worden opgemaakt.

Mr. Geert-Jan Knoops

Laten we vooral niet de deskundigheid en inzet van deze gerenommeerde advocaat vergeten. Al vele jaren staat hij en diens kantoor Louwes terzijde. Wie zijn reactie op de conclusie van Aben leest valt onmiddellijk het verschil in kwaliteit op. Hoe vaak zal het voorkomen dat een advocaat-generaal op juridisch vlak niet minder dan zes keer wordt terecht gewezen?

Na deze indrukwekkende lijst van personen die de verdediging terzijde hebben gestaan, komen we toe aan het OM. Dat begint al in februari 2000 met de rechtszaak tegen Ernest Louwes.

Rechtbank Zwolle

Officier van justitie mevrouw Duijts nam het weliswaar met de waarheid niet altijd even nauw, maar toch sprak de rechtbank Louwes vrij. Om nog steeds onbegrijpelijke redenen nam zij daarmee geen genoegen en ging het OM in hoger beroep.

De gerechtshoven Arnhem en ’s Hertogenbosch

De advocaten-generaal (Langeler bij het gerechtshof Arnhem en Brughuis bij het gerechtshof Den Bosch) werden door Prof. Derksen op diverse leugens betrapt en verschenen derhalve in het boek Leugens over Louwes als leugenaars in een zogenaamde leugenbox. Dit zijn ernstige aantijgingen, zeker voor magistraten van het OM. Toch hebben beide advocaten-generaal tot op de dag van vandaag hiertegen geen actie ondernomen.

Getuigen-deskundigen

Door de gerechtshoven zijn diverse getuigen gehoord (o.a. KPN vanwege het mobiele netwerk, twee hoogleraren over het gedrag van radiosignalen tijdens bijzondere weersomstandigheden personen, NFI voor DNA-sporen, en nog een aantal anderen). Helaas waren ze niet altijd even deskundig, zo bleek later. Een hoogleraar trok zelfs een bizarre conclusie. Andere deskundigen trokken jaren later hun verklaringen in of pasten die aan.

Eén getuige-deskundige, Richard Eikelenboom, mag in deze lijst niet ontbreken omdat hij op 9 mei 2022 door de minister van Justitie en Veiligheid Yeşilgöz expliciet niet deskundig werd genoemd en bepaalde werkzaamheden niet had mogen uitvoeren. Van Eikelenboom die tijdens de zittingen een hoofdrol opeiste is niets meer vernomen.

Bas Haan

Maar weinigen nemen zijn boek uit 2009 nog serieus. Waarom zouden ze ook? Er staan teveel essentiële fouten in, sla de boeken van Derksen en de website deemzet.nl er maar op na. Zo’n faux pas kan gebeuren (eigenlijk toch ook weer niet). Ernstiger is dat hij commentaar daarover niet wil beantwoorden en met een houding van Pfff, moeten ze mijn boek maar lezen reageert. Een onderzoeksjournalist onwaardig.

Het is de taak van de Hoge Raad een van beide partijen in het gelijk te stellen, een keuze te maken uit het gelijk van de pro- vs. anti-OM groepen. Maar zo werkt het helaas niet. Hoe onrechtvaardig vaak ook, slechts het al dan niet aanwezig zijn van tenminste een novum geeft de doorslag.

Maar ook op dit punt staat Knoops sterk.