De Deventer moordzaak loopt al bijna 24 jaar. Het bewijs in deze zaak is flinterdun maar na de vrijspraak in eerste aanleg volgden niettemin diverse veroordelingen. Het onrecht druipt ervan af en dat is de reden dat op deze website en ook op twitter al enkele jaren aandacht aan deze zaak wordt besteed.
Op dit moment buigt de Hoge Raad zich over een herzieningsverzoek.

De Arnhemse villamoord
De redactie van deze website wil het graag bij de Deventer moordzaak houden. Een zo’n zaak is al meer dan genoeg maar de schokkende details van de zesdelige serie van de KRO-NRCV over de Arnhemse villamoord vormden opnieuw een flinke aanslag op het rechtsgevoel van de burger. En nu worden we weer opgeschrikt door de driedelige serie over de Warnsveldse pompmoord.

Overeenkomst villamoord en pompmoord
Het voert te ver om alle details te bespreken maar een belangrijke overeenkomst willen we niet onvermeld laten. De wijze waarop de verdachten werden verhoord is in beide zaken schokkend. Ze worden gedwongen te verklaren wat de politie wil horen om tot een voorgeleiding te kunnen komen en daartoe worden ze tot op het bot gemanipuleerd. In de pompmoord wordt ook nog gewag gemaakt van het langdurig uit de slaap houden van verdachten.

Ook kan in beide zaken een verdachte de druk van de politie niet weerstaan. Hij ‘breekt’ en bekent – deskundig geleid door de politie -. Hij noemt de medeverdachten medeschuldig.
De verdachten in de pompmoord werden aanvankelijk door de rechtbank Zutphen vrijgesproken maar uiteindelijk in 2004 door het gerechtshof Arnhem veroordeeld. Ook in deze zaak is de lezer verbijsterd.

Overeenkomst pompmoord en Deventer moordzaak
Niet alleen tussen bovenstaande zaken maar ook tussen de Warnsveldse pompmoord en de Deventer moordzaak bestaan treffende overeenkomsten.

Zo spreekt de rechtbank Zwolle verdachte Louwes in de Deventer moordzaak vrij (helaas zonder toelichting) maar in hoger beroep wordt hij door het Hof Arnhem in 2000 alsnog tot 12 jaar veroordeeld. Later volgden nog cassatiezaken en een hoger beroep voor het Hof Den Bosch. Hij is definitief veroordeeld maar in oktober 2022 is een herzieningsverzoek ingediend.
Ook bij de pompmoord worden de verdachten in eerste aanleg vrijgesproken maar in hoger beroep door het Hof Arnhem in 2004 tot straffen van 5 tot 8 jaar veroordeeld.

Rechter Van Harreveld begrijpt veroordeling niet
De rechtbank Zutphen onder leiding van voorzitter Van Harreveld sprak de verdachten in de pompmoord vrij. De rechter sprak in de tv-serie zijn verwondering erover uit dat Hof Arnhem in hoger beroep wel tot een veroordeling kwam want hij had in het bewijs niets nieuws kunnen ontdekken. Hij vond het bewijs nog steeds een wrak gebouw en moest daarom vrijspraak volgen. Een opmerkelijke uitspraak omdat rechters en raadsheren elkaar niet snel in het openbaar afvallen.

Mr. Rinus Otte
De serie over de pompmoord werd op een opvallende wijze afgerond omdat de naam van mr. Otte op suggestieve wijze werd genoemd. Hij was raadsheer bij de pompmoord in het Hof Arnhem begin jaren 2000. De voice-over zei dat Otte inmiddels geen raadsheer meer is en nu een functie in de top van het OM bekleedt en dat hij ook was betrokken bij andere zaken die in opspraak waren geraakt, maar details werden niet genoemd. Mogelijk wordt gedoeld op de volgende zaken.
Otte was één van de drie raadsheren in 2000 bij de Arnhemse villamoord, een zaak waarvan het herzieningsverzoek vorig jaar door de Hoge Raad niet werd gehonoreerd (een nieuw herzieningsverzoek staat in de steigers). Volgens één van de advocaten in deze zaak, Arthur van der Biezen, heeft het hof zich gebaseerd op onderbuikgevoelens. ‘De sfeer in deze zaak bij het gerechtshof was beneden alle peil, er was fysiek geweld in de rechtszaal, alle verdachten hadden een strafblad. Je ziet zo’n hof dan denken: ze zullen het wel gedaan hebben.’ Volgens hem was Otte dominant tijdens de zitting.

Ook Ottes rol bij de zaak van Michael P. werd bekritiseerd; Otte was een van de drie raadsheren toen P. in 2012 in een ernstige zaak geen tbs kreeg opgelegd. Een aantal jaren later vermoordde P. Anne Faber. Waarom kreeg hij in 2012 geen tbs opgelegd, was de verontwaardigde vraag? Dan zou Anner Faber niet zijn vermoord.

Ook was hij betrokken bij de veroordeling van Lucia de Berk. Zij was tot in hoogste instantie veroordeeld. Na een herziening werd zij na een aantal jaar cel alsnog vrijgesproken. Ook deze gang van zaken wordt Otte nagedragen.

Afzonderlijke zaken maar toch …
De Deventer moordzaak, de Arnhemse villamoord en de Warnsveldse pompmoord zijn afzonderlijke zaken. Weliswaar spelen zij zich af in ongeveer dezelfde politie- en OM-omgeving en hebben zij samen met de Deventer moordzaak gemeen dat ze door het Hof Arnhem zijn behandeld. Fouten in de ene zaak hoeven niets te maken te hebben met fouten in andere zaken, maar toch …

Wanneer je als onschuldige burger kijkt naar de conclusies van het coldcaseteam in de Deventer moordzaak en naar de documentaires over de villamoord en de pompmoord, slaat de schrik je om het hart. We hebben het hier weliswaar over slechts drie spraakmakende zaken, maar er zijn er meer (onder andere de Schiedammer parkmoord en de Rosmalense flatmoord). Wanneer zo’n onschuldige burger in handen van politie en OM valt en vervolgens te maken krijgt met rechters of raadsheren, hoe zeker kan hij dan zijn van vrijspraak? En dan is hij niet gerustgesteld door de opmerking dat gerechtelijke dwalingen nu eenmaal niet te vermijden zijn. Zeker, fouten maken is menselijk, maar verwijtbare fouten vormen toch een aparte categorie.

In dit artikel is gebruik gemaakt van Procureur-generaal Rinus Otte: conservatieve autocraat of positieve dwarsligger? in de Volkskrant (Frank van Zijl, 23 november 2018).