Op 8 september 2022 verscheen in NRC het artikel Forensisch echtpaar Eikelenboom zat er wel vaker naast. Wanneer je dit leest lopen de rillingen je over de rug.
Hierna een aantal passages uit dat artikel die het werk van Richard Eikelenboom en zijn echtgenote Selma Eikelenboom-Schieveld (met wie hij veel forensisch onderzoek doet) kenmerken.
Opnieuw besteden we aandacht aan Eikelenboom omdat zijn omstreden onderzoek in de Deventer moordzaak het fundament vormde van Louwes’ veroordeling door het Hof Den Bosch.
Nog even voor alle duidelijkheid, Richard is een (bloed)sporenonderzoeker en geen DNA-deskundige, zoals hij zichzelf graag presenteert. Niettemin werd hij in de Deventer moordzaak wel als zodanig naar voren geschoven. (Om die reden werd hij in 2016 in de USA door een rechter niet als DNA-deskundige tot een proces toegelaten.)
Het volgende fragment over zijn deskundigheid is verontrustend:
Om ervoor te zorgen dat deskundigen in een rechtszaal ook écht deskundig zijn, is in 2010 een register ingesteld: het Nederlands Register Gerechtelijk Deskundigen. Ook Richard Eikelenboom probeerde in het register te komen. Maar toen er van de beoordelingscommissie kritische vragen kwamen over zijn eerdere rapporten, trok hij zich terug uit de procedure, zegt rechtspsycholoog Peter van Koppen die destijds in het bestuur van het register zat. „We hadden toen een aantal normale vragen, maar dat leverde een grote rel op met Richard. Hij heeft zich toen met veel poeha teruggetrokken.”
„Richard moest ineens een examen doen”, stelt Selma Eikelenboom daarover. „Gezien de ervaring die hij had met ‘examens’ heeft hij afgezien van registratie.”
Zijn onderzoek wordt (te) vaak als niet deskundig terzijde geschoven, getuigen deze fragmenten.
… in Nederlandse rechtszalen worden hun onderzoeken geregeld terzijde geschoven … rechters en raadsheren noemen de onderzoeken van IFS (Independent Forensic Services van Richard en Selma Eikelenboom) onder meer „zeer speculatief”, „hypothetisch van aard” of gebaseerd op „onjuiste feiten”.
In de Rosmalense flatmoord was het hof zeer kritisch op hun rapporten (van Richard en Selma), die uitgingen van verkeerde aannames en interpretaties, bovendien hadden de onderzoekers volgens het hof een aantal zaken niet openlijk verteld. En sprak de verdachte vrij.
In de zaak Everink (de tennisleraar): … De inhoud van hun rapport (er zou sprake zijn geweest van een ontvoering en diverse daders) deugt evenmin, vindt de rechter. De conclusie dat er meerdere daders in het spel zijn, is gebaseerd op „diverse niet-onderbouwde aannames”.
Ook in de zaak tegen een man uit Reusel die in 2011 zijn vrouw neersteekt, wordt IFS ingeschakeld door de verdediging. Er rolt een rapport uit dat de verdachte vrijpleit: de neergestoken vrouw zou alles zelf in scène hebben gezet. Haar steekwonden zouden slechts „oppervlakkige snijwonden” zijn, die ze zichzelf zou hebben toegebracht. Waar IFS dat op baseerde? Een aantal foto’s en het dossier. Terwijl de artsen in het ziekenhuis toch echt steekwonden hadden gezien, en een forensisch arts de gewonde vrouw na afloop nog eens onderzocht.
… En al het bloed waarin de vrouw werd gevonden? Dat zou ze daar zelf hebben neergelegd. Misschien was het wel menstruatiebloed of kippenbloed, opperde IFS. Uit extra onderzoeken bleek niets van dat alles …
Forensisch patholoog Frank van de Goot is een deskundige die aan hun rapportages twijfelde. „En dat is in wel meer zaken het geval geweest, helaas”, zegt hij. „Ik heb conclusies van ze voorbij zien komen die veel te ver gaan, zonder goede onderbouwing”.
Selma Eikelenboom kwam ook diverse keren met opvallende conclusies maar zij speelde geen rol in de Deventer moordzaak en we laten haar daarom verder onbesproken.
Hoe komt het toch dat Richard Eikelenboom zo vaak met verrassende maar omstreden onderzoeken voor de dag komt? Resultaten die vaak haaks staan op die van andere onderzoeken en die bijna even vaak door rechtsheren of rechters worden geweigerd? Heeft het te maken met zijn MBO-achtergrond omdat hij in een interview aangaf dat hij de enige was die met een MBO-diploma zelfstandig bij het NFI werkte en met opvallende resultaten wilde aantonen dat hij in forensisch onderzoek wel degelijk meetelt? Komt het door zijn surplus aan geldingsdrang?
Maar we zijn geen psychologen. Wat wel telt is dat met name Louwes veel nadeel heeft ondervonden van Richard Eikelenboom.
Wanneer het herzieningsverzoek van mr. Knoops tot een verwijzing leidt, zal de rol van Eikelenboom ongetwijfeld uitgebreid door een hof worden besproken.
Ondertussen lijkt Eikelenboom van de aardbodem verdwenen.