In de Deventer Moordzaak is het tijdstip van de moord nooit vastgesteld. De schouwarts mocht van de politie zijn werk niet doen. Vandaar.
Rechters namen aan dat Louwes de moord op donderdagavond 23 september 1999 is gepleegd, even na 20:36 uur.
Ook namen ze aan dat hij tussen 22:30 en 23:00 thuis in Lelystad is gekomen.
Aannames dus, want voor beide ontbreekt goed bewijs.
Vaststaat dat hij om 19:00 uur of iets later in de Jaarbeurs op een presentielijst van een lezing zijn handtekening zette en volgens eigen zeggen kwam hij later die avond tussen 21:00-21:30 uur weer thuis in Lelystad.
Zijn vrouw nam tijdens een eerste verhoor aan dat hij tussen 22:30-23:00 uur was thuisgekomen. Ze had dat niet zelf waargenomen maar haar man kwam altijd rond die tijd thuis als hij ‘s avonds had gewerkt en dus nam ze aan dat dit ook op die avond zou zijn gebeurd.
Later kwam ze hierop trouwens terug.
De vraag is nu: had Louwes gegeven deze randvoorwaarden wel voldoende tijd voor de moord? En niet alleen voor de moord.
Hij moest eerst van de Jaarbeurs naar Deventer rijden en later die avond weer naar huis.
Hij moest zijn auto parkeren en naar de Zwolseweg 157 lopen en na de moord weer terug naar de auto.
En natuurlijk moest hij ook nog de moord plegen. En niet alleen dat, hij heeft het slachtoffer naar de huiskamer gesleept voor het schilderij van haar overleden man en het bijna overleden slachtoffer daar ook nog vijf keer gestoken, met chirurgische precisie.
Daarna moest hij het huis grondig reinigen, vooral de gang. Er waren immers geen bloedsporen aangetroffen. Verder heeft hij het huis doorzocht.
Onder andere.
Want er zijn tenminste 40 activiteiten gedefinieerd die Louwes heeft moeten uitvoeren tussen 19:00 uur (Jaarbeurs) en 22:30 uur (weer thuis), waaronder de moord.
Omdat de precieze tijdsduren van al die activiteiten niet met zekerheid zijn te bepalen kunnen ze met behulp van statistische methoden zo redelijk mogelijk worden geschat.
Vervolgens is gebruik gemaakt van Monte Carlo simulatie, een wiskundige techniek die mogelijke scenario’s statistisch doorrekent en die in dit type problemen veel wordt toegepast.
Onderstaande grafiek toont het resultaat dat ronduit schokkend mag worden genoemd.
en toch voor 23 uur thuiskomen.
De grafiek verdient enige toelichting (lees het volledige rapport hier).
Het model gaat uit van 40 activiteiten. Binnen 1 zogeheten scenario worden de tijdsduren van al die activiteiten random geschat.
De som van deze tijdsduren geeft de totale randomtijd om al deze activiteiten uit te voeren.
Voor een tweede scenario worden de tijdsduren opnieuw random geschat en we krijgen dus andere waarden.
Weer wordt de totale tijd berekend die natuurlijk vanwege de nieuwe schattingen afwijkt van de eerst berekende totale tijd.
Op deze wijze worden 10000 scenario’s doorgerekend en 10000 totale tijden berekend.
In de figuur kan nu worden afgelezen dat het in slechts 7 van de 10000 scenario’s voorkomt dat de totale tijd kleiner is dan 240.6 minuten, dus 4 uur.
Met andere woorden, in slechts 7 van de 10000 gevallen kunnen alle activiteiten binnen de 4 uur tussen Jaarbeurs en thuiskomst om 23 uur worden afgerond. Maar ook: in 9993 van de 10000 gevallen lukt het hem niet na de moord voor 23 uur thuis te komen.
Een kans dus van 0.07%. De kans dat hij om 22:30 uur thuis kon komen is ronduit 0.00%, dus feitelijk onmogelijk.
Wanneer een rechtscollege deze cijfers beziet, hoe kan het dan tot overtuigend bewijs komen?
Trouwens, zo nieuw is deze constatering niet, hij is alleen uitgebreider onderbouwd. Stan de Jong is al in 2003 van mening dat het Louwes aan tijd moet hebben ontbroken. Op pagina 52 constateert hij met enige verbazing dat Louwes na de moord vlak na 20:36 uur nog maar twee uur had om ‘het Formule I-traject naar Lelystad met zijn Volkswagen af te leggen’, nog afgezien van de wandeling naar zijn auto. Louwes vindt hij dan geen saaie Piet maar meer een ‘Superman’ om dit voor elkaar te krijgen.
Tussen de dood van mevrouw Wittenberg en de uiteindelijke verplaatsing van het stoffelijk overschot naar de woonkamer zat een periode van 6 – 24 uur volgens een vijftal geroutineerde schouwartsen op basis van de sporen, die op de foto’s van de plaats delict en sectie zichtbaar zijn. Wel een grote spreiding, maar gelijktijdig onmogelijk in het tijdschema van Louwes in te plannen.
De lange tussentijd werd overigens veroorzaakt door de noodzaak de crime-scene te reinigen. Daarvan zijn vele sporen achtergelaten en door de recherche allemaal stuk voor stuk genegeerd. Van een van de sporen werd zelf een gerechtelijk bevel dit te onderzoeken straal genegeerd.
Behoort bij Aben over het beruchte telefoontje.
Het TNO-rapport komt op 5% kans voor dat telefoontje. In dat rapport is niet meegerekend, dat een netwerk bij grote drukte kan overschakelen (hand-over), voordat het gesprek is aangevangen (directed retry) op een zender uit een reservelijst met zes overnamekandidaten. Dat maakt de kans bij drukte meteen 7x zo groot. En het was druk (files en twee intercities) op de A28 en naastgelegen spoorweg.
Ook is er geen rekening mee gehouden, dat de 16 s er sterk op wijst, dat de gemaakte verbinding instabiel was (zoals een lange afstand) en geen handover meer kon maken: precies zoals in de verbinding A28-Deventer te verwachten is. Met die twee factoren gezamenlijk scoor je ineens dik boven de 50% (vooraf). Achteraf is veel duidelijker: 100%.