De Deventer moordzaak speelt al 24 jaar en dus spreekt het vanzelf dat de Nederlandse Wikipedia een lemma over deze geruchtmakende zaak heeft. Deze organisatie heeft de naam onafhankelijk en objectief te publiceren. Bij dit lemma valt dat toch tegen.
Deze keer over Het Motief.

Een onafhankelijk en objectief platform, dat kan de Deventer moordzaak goed gebruiken. Veel partijen schrijven erover: vonnissen, OM, advocaten, rapporten, processen-verbaal, boeken en zo meer en die publicaties spreken elkaar nog wel eens tegen. Of ze geven een bepaalde interpretatie van de feiten. En wat zou het dan fijn zijn als er een plaats is die daarover duidelijkheid kan verschaffen. De echte feiten dus. Dat zou dan Wikipedia moeten zijn.

Tot zover de theorie.

De praktijk

De praktijk is toch iets anders, zo blijkt. We moeten Wikipedia hierover niet te hard kritiseren want de organisatie draait op vrijwilligers. Maar toch, feiten zijn feiten, en daar is in dit lemma helaas niet altijd sprake van. Dat is geen probleem wanneer het een vergissing of gebrek aan kennis betreft. De moderatoren van Wikipedia kunnen niet alles weten. Bovendien zijn er andere gebruikers die zulke fouten kunnen corrigeren. Maar dan moet Wikipedia zo’n juiste correctie wel toestaan en daar wringt de schoen. Aanpassingen kunnen immers ook worden ‘teruggedraaid’ en uiteindelijk heeft de moderator het laatste woord. Dat loopt niet altijd goed af.

Het lemma Deventer moordzaak bestaat uit een aantal onderdelen. Het begint met een inleiding, dan komen onderwerpen als moord, de bewijsvoering aan bod en veel van die onderwerpen kennen weer subonderdelen. In totaal ongeveeer 27 stuks.

In een aantal artikelen zal worden aangetoond dat op cruciale onderdelen de feiten geweld wordt aangedaan of gekleurd worden voorgesteld. En dat is nadrukkelijk niet de bedoeling van Wikipedia.

Het kopje Motief

Laten we eens kijken naar het kopje Motief (overigens, alles kan worden nagelezen op het lemma zelf). In elke moordzaak zijn motief, moordwapen en getuigen van belang. Van geen van deze drie is in de Deventer moordzaak sprake, maar wat zegt Wikipedia over het motief? Aan het einde van dit onderdeel staat de volgende passage:

Daarnaast had Louwes een deel van de erfenis ten behoeve van de stichting op een nieuwe persoonlijke rekening gezet. Volgens journalist Bas Haan was met deze nieuwe kennis financiën toch een mogelijk motief [ref].

Over dit fragment kunnen een paar opmerkingen worden gemaakt.
In de eerste plaats suggereert het iets anders dan in werkelijkheid is gebeurd. De lezer wordt voorgehouden dat Louwes (heimelijk) geld van Wittenberg op zijn eigen rekening zou hebben gezet, voor eigen gewin. Toch een financieel motief dus. Maar de tekst zou hebben moeten luiden en dat werpt een ander licht op de zaak:

Daarnaast had Louwes een deel van de erfenis ten behoeve van de stichting op een nieuwe persoonlijke rekening gezet. Dit was zeer tegen de wil van Louwes. Hij mocht van een bankmedewerkster nog geen rekening openen op naam van een stichting. Zij adviseerde hem toen een rekening op eigen naam te openen met de vermelding “beheer-rekening” (ref. Leugens over Louwes (2011), p. 206. Volgens journalist Bas Haan was met deze nieuwe kennis financiën toch een mogelijk motief [ref].

Deze aanvulling valt niet alleen in het boek (2011) van Derksen te lezen, maar ook in het proces-verbaal van het verhoor van de betrokken bankmedewerkster op 11 januari 2000. Toch geen financieel motief dus.

Verder valt op dat Bas Haan er in de oorspronkelijke tekst niettemin nog een insinuatie aan toevoegt, onder verwijzing naar zijn boek uit 2020 (een heruitgave van het boek uit 2009). Trouwens, wat is er zo bijzonder aan Bas Haan dat zijn mening expliciet wordt genoemd en niet die van een ander? Waarom wordt niet (ook) verwezen naar de boeken van Prof. Derksen Leugens over Louwes (2011) en De Deventer karaktermoord (2022) of een andere bron, er zijn er genoeg? Wie besluit overigens deze keuze te maken?

Aanpassing wordt ‘teruggedraaid’

Maar helaas, wanneer de belangrijke correctie hierboven wordt ingevoerd (dat gaat heel gemakkelijk in Wikipedia) is die binnen een minuut weer ‘teruggedraaid’, dat wil zeggen even snel weer verwijderd als die werd geplaatst. Zonder toelichting, zodat de suggestie van het motief van Louwes’ eigen gewin blijft bestaan.

Mogelijke andere motieven

Wanneer we het toch over financiële motieven hebben moeten we ook andere dan die van Louwes onder ogen zien.
De klusjesman maakte melding van een transactie van mevrouw Wittenberg (vastgoedverkoop) van 1,8 miljoen gulden, waaraan de recherche en het OM totaal geen aandacht besteedde. Bas Haan ook niet. De vraag is of de opbrengst hiervan in de Stichting terechtkwam – Louwes kan dat niet gecontroleerd hebben want hij was al vroegtijdig uitgerangeerd. Ook was hij er allang niet meer bij om te protesteren tegen het weggeven van de dure wijn aan het nieuwe stichtingsbestuur.
Vreemd genoeg gaan Wikipedia en Bas Haan niet in op deze onfrisse geschiedenis, die wel gedocumenteerd werd in de officiële media (De Stentor, 18 februari 2005).

Een objectieve lezer van het lemma wil goed worden geïnformeerd, maar dat blijkt in dit lemma niet altijd het geval.